Ulduz Dekabr 20151115 Layout 1
Yüklə 0,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ULDUZ
- TANKA (BEŞLİKLӘR)
- Aylıq ədəbiyyat dərgisi
İsikava Takuboku yeni yapon şeirinin yaradıcısı sayılır. Yaponiyanın ən sevimli şairlərindən biri olan İsikava Takuboku cəmi 27 ildən az ömür sürsə də, onun şeirləri, romanları, məqalələri və gündəlikləri XX əsr yapon ədəbiyyatının qızıl fonduna daxil olub. İsikava Takuboku Yaponiyanın uzaq şimalında yerləşən İvate əyalətində Sibutami kəndində doğulub. Atası buddist məbədində ruhani olub. Morioka qəsəbəsində məktəbdə oxuyarkən Yesano Xirosinin şeirlərinin təsiriylə özünü ədəbiyyata həsr etməyi qərara alıb. Burada o, “Yeni poeziya cəmiyyəti” (Sinsiya) üzvləriylə tanış olub. Bu cəmiyyətin rəhbəri Yesano Xirosi, ruhu isə onun arvadı, məşhur şair Yesano Akiko idi. 1902‐ci ildə 16 yaşlı İsikava Tokioya yola düşür, amma burdan İvateyə qayıtmalı olur. Bu vaxtlar o, yeni formalı şeirlər (sintaysi) yazmağa başlayır. Bu şeirlər o zamann ən yaxşı ədəbi jurnallarından biri bütün Yaponiyanın oxuduğu “Yeni poeziya cəmiyyəti”nin orqanı olan “Medzö”da (“Dan ulduzu”) çap olunur. Bu yeniyetməlik ehtirasıyla yazılmış romantik şeirlər sonradan toplanaraq 1905‐ ci ildə “Canatma” adıyla nəşr olunur. Bundan sonra İsikava yenə Tokioya yollanır, burada yeni bir ədəbi cərəyan olan naturalizmin nümayəndələri ilə tanış olur və o ruhda nəsr yazır. Bu zamanlarda Takuboku qəzet müxbiri kimi Xokkayado adasına gedir, lakin pulsuzluq və adada yayılan vərəm xəstəliyi onu Tokioya dönməyə məcbur edir. Romantik üslubda yazdığı şeirlərini jurnallara təklif edir, lakin onu çox az çap edirlər. “Subaru” jurnalında bir neçə dəfə çap olunur, bu şeirləri də sərt tənqidə məruz qalır. Bundan sonra o yenə ənənəvi tanka janrında yazmağa başlayır. Köhnə formaya tamamilə yeni nəfəs gətirərək gündəlik həyatın kədər və iztirablı yaşantılarını qələmə alır. Bu dövrün şeirləri 1910‐ cu ildə “Bir ovuc qum” adıyla çap olunur. Nəhayət, şairi “Asaxi Simbun” qəzetində korrektor kimi işə götürürlər və ilk dəfə olaraq maaşla işə düzəlir. 1909‐cu ildə o, poeziya haqqında öz təcrübəsinə əsaslanaraq yazdığı müasir poeziyanın prinsiplərini şərh edən “Yeməli şeirlər” adlı esse çap etdirir. 1912‐ci ildə İsikava Takuboku kasıbçılıq içində vərəm xəstəliyindən dünyanı tərk edir. Şairin vəfatından sonra onun “Kədərli oyuncaq” adlı ikinci tanka kitabı çapdan çıxmış və yapon oxucularının sevimli kitabı olmuşdur. Orda müəllifin son illərdə və aylarda yazdığı şeirlər toplanmışdır. İsikavanın 1909‐cu ildən başlayaraq yazdığı “Latın qrafiksında yazılmış gündəlik” Yaponiyada çox məşhurdur. Şairin ölümündən sonra bütün Yaponiyada İsikava Takubolunu sevənlər klubu yaranmış və hələ indi də fəaliyyətdədir. Beləcə, sağlığında layiqli qiymətini almasa da, Takuboku İsikava ölümündən sonra nəinki Yaponiyanın, dünya poeziyasının klassiklərindən biri kimi təsdiqini almışdır. Isikavanın şeirləri yapon miniatürlərini xatırladır. Bu qısa, yığcam şeirlərdə sözə son dərəcə qənaət və ehtiyatla yanaşma var. Bir neçə cizgi ilə bitkin bir lövhə cızmaq, lirik qəhrəmanın duyğularını oxucuya ötürə bilmək poetik ustalıqdan irəli gəlir. Әksər şeirlərindən həzin bir kədər süzülən şair, sanki poetik duyğuları dərinlik və genişliyiylə zamanın damla tutumunu okean qədər genişləndirməyə can atır. Qısa ömründə əbədiyyətin yaşantısını duymağa cəhd edir. Isikavanın şeirlərində duyulan tragizm, səma əlçatmazlığıyla torpaq yaxınlığı kimidir. Onun şeirlərindən nümunələri Sultan Mərzilinin tərcüməsində oxuculara təqdim edirik. 16
Dekabr 2015
YENİ PAYTAXT Tezliklə dünyada hərb olacaq, hərb! Səməndər quşutək odlar içindən Qanadlanıb dərd Dəstə‐dəstə uçan gəmilər ilə Silib şəhərləri döndərər külə! Çox uzun sürəcək, o hərb, çox uzun! Yanıb məhv olacaq yarıdan çoxu İnsanlardan kül və sümük qalacaq. Sonda amma, Sonra amma, Eh, harda bəs sonda Biz salarıq nə vaxt Yeni şəhər, ya paytaxt Tarixin xarabalığında, Uydurmada, Bəlkə, sevgi sorağında? Yox, yox! Yerdə, Yalnız burda, bu yerdə! Bu sərhədsiz fəzaların havasında, Bu hüdudsuz maviliyn səmasında!
Bax orda
Uca mavi səmada Bu gün yenə uçur aeroplan. İşdən yalvar‐yaxarla Bir gün qalan bir uşaq Dincəlmədən çalışır İngilis dilini kitabdan Öyrənmək üçün Vərəmli anasıyla Yaşadığı daxmada... Çoxdandır yapışır Ağırlaşan göz qapaqları Yorğun gözlərinin üstündə... Bir bax, yenə orda, Uca mavi səmada bu gün Uçur yenə aeroplan. ***
Ey alov kimi al rəng! Dünyamız necə şevinclidir Al rəngə boyananda! Çiçək, qadın və bayraq, Bir də tökülən al qan! İntəhasız geniş çöllərdəki qürub, Döyüşdən sonrakı dəniz dalğası!
***
"Yalnız bunun üçünmü Ölmək?"
"Yalnız bunun üçünmü Yaşamaq?" Burax, burax bu boş söhbəti... ***
Qəlbim rahat olsun deyə! Düşündüm gümanımda ‐ Elə bir iş tapasan, "Fərəhindən öləsən Onu bitirən anda"... ***
Bir yaş damlası Düşdü,
Nəm çəkdi qumlar. Damla yaşda Nə boyda ağırlıq var!
17
Dekabr 2015
Yüklə 0,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|