***
Elə bil hardasa
Ahəstə ağlaşırlar
Cırcıramalar...
Ruhumda mənim
O cürə kədər var.
***
Ah, necə qəmlisiniz siz,
Ey cansız qumlar!
Ovcumdan qaçaraq
Astadan pıçıldaşaraq
Axırsız barmaqlarımın arasından...
***
Yüz dəfə
Sahilin qumlarına
"Böyüklük" heroqlifini yazdım
Və ölüm fikrini başımdan atıb
Yenidən evə döndüm.
***
Qumlu təpədə
Uzandım uzun zaman
Üzüm üstə,
Uzaq ağrısını xatırlayaraq
İlk məhəbbətin.
***
Göz yaşları, göz yaşları...
Sizdə nə möcüzə vardır!
Göz yaşıyla yuyulan
Qəlb
Yenə sevincə hazırdı.
***
Ey vətən göyləri,
Sən nə uzaqsan!
Tək‐tənha
Әn uca dama qalxdım
Və kədərlə endim aşağı.
***
Uzun bir
Öpüşlə
Ayrıldıq biz.
Bayırda geçə yarıdır,
Dan yeri işıqlanır.
***
Payız səması
Bu başdan o başa bomboş...
Kölgə də görünmür heç.
Sən necə tənhasan, səma!
Kaş bir qarğa uçaydı!
***
Şimal sahilində
Dəniz qoxulu küləklər
Dəstələnib uçan yerdə
Sən yenə gül açdınmı bu il,
Həmərsin kolu?!
***
Yerlə göyün arasını
Doldurub daşır
Ay işığıyla,
Kədərim,
Bu payız gecəsi.
***
«Demək, daha siz
Yaşamaq istəmirsiz?!» ‐
Soruşdu ciddi həkim.
Susdu, ona
Cavab vermədi qəlbim.
***
Yad ellərdə
Dağlar
oğlu necə ki
Xatırlar öz dağlarını,
Eləcə qəmli‐qəmli
Düşünürəm səni...
Aylıq ədəbiyyat dərgisi
18
ULDUZ /
Dekabr 2015
Tərcümə:
Sultan Mərzili
O
nu ilk dəfə görəndə çox gənc
idim. O da gənc idi, bəlkə də,
həmyaşıd olardıq. Masmavi
gözləri vardı, boyun‐boğazına, üz‐gözünə
kortəbii dağılmış saçları qızılı rəngə çalırdı.
O qədər gözəl idi ki, xəyalən saçlarına, üz‐
gözünə, üst‐başına əl gəzdirib, sığal verəndən
sonra qarşımda qənirsiz gözəl bir cuvanəzən
dayanırdı. Qızlığı ilə gəlinliyini ayırd etmək
çox çətindi, ağappaq baldırları, yarıaçıq sinəsi,
çılpaq bədənə geyindiyi nimdaş don, əslində,
çox şey deyirdi… həm də bunlar hamısı hələ
heç nə demək deyildi...
Həmyaşıdımın adamı valeh edən
gözəlliyinə qibtə edir, ağılsızlığına yanırdım.
O gözəllik ki küçələrdə onun düşməninə,
qatilinə çevriləcək, İlhai, onu bu bədbəxtə
niyə verirdin? ‐ deyə öz aləmimdə Tanrıya
sual edirdim.
90‐cı illərin ortalarında Bakıda metro
stansiyalarda tez‐tez Azərbaycanın himnini
oxuyub oynaya‐oynaya qatardan‐qatara keçən
bu gənc qadın uzun müddət fikirlərimə
hakim kəsildi. Hər gün metroya düşəndə
gözüm onu axtarırdı, heç nə, sadəcə ona
baxıb, taleyi, həyatı, gözəlliyi haqqında özüm
üçün nağıllar uydurmaq mənə maraqlı idi.
Və uzun illər keçəndən sonra bu marağımın
niyə ona yaxınlaşıb söhbət edəcək qədər
olmadığı üçün özümü qınayacam. Sonsuz
kədər hopmuş mavi gözləri gözlərim önündən
çəkilməyəcək, hər yerdə, hər vaxt onu
axtaracam, bəlkə, bir gün qarşıma çıxar ‐
deyə ümid eləyəcəm.
Qadının perronda qol qaldırıb oynamağına
yığışıb baxırlar, əl çalır, gülür, ələ salır, bir
az da havalandırırdılar. Hərdən düşünürəm
ki, indiki yaşımda‐başımda olsaydım,
yaxınlaşıb onun qolundan tutub çəkərdim
kənara, belə eləmə, deyərdim, dərdi ilə
maraqlanardım, qayğı göstərərdim. Bəlkə,
heç dəli deyildi, özünü dəliliyə vurmuşdu,
belə yaşamaq ona daha rahat idi bu “dəli”
cəmiyyətdə?..
Eh, nə bilim, indi də o qədər küçələrə
düşən, küçələrə düşmə ərəfəsində olan,
içindən hayqıran kəslər var ki ətrafda, onlar
üçün neyniyə bilirəm ki, baxıb köks
ötürməkdən qeyri…
Və bir gün təsadüfən mənə belə bir
hekayət, həyat hekayəti danışdılar.
19
ULDUZ /
Dekabr 2015
NӘSR
HİMNƏ
OYNAYAN
GƏLİN
Ramilə QURBANLI
Hekayət elə‐beləcə də başlayırdı:
yadınızdadır, 90‐cı illərdə metroda himnə
oynayan bir qadın vardı…
…Onu hospitala gətirəndə hələ nəfəs
alırdı. Lay divar kimi oğlandan qalan gəlib‐
gedən zəif nəfəs idi, o da hospitalın qapısından
xərəkdə içəri keçər‐keçməz dayandı. Bütün
vücudunda tanınılası bir yeri qalmamışdı,
param‐parça idi insan övladı. Sifəti heç
görünəsi halda deyildi, onu daşıyanların da
fikrindən “bunun yaşamağındansa, ölməyi
yaxşıdır” – deyə ağrılı bir fikir keçmişdi.
İllərin həsrətindən sonra sevgilisinin
vüsalına qovuşmuşdu. Döyüşlər başlayandan
cəbhəyə gəldiyi üçün qız onu çox gözlədi.
Hər dəfə bir‐iki saatlıq komandirdən icazə
alıb, görüşünə gedəndə, qız gözlərinin yaşını
sel kimi axıdırdı: “Anam deyir, adam nə
qədər nişanlı qalar, camaatın üzünə baxa
bilmirəm”.
Axır ki, toy günü təyin olundu. Döyüşlərin
ortasından çıxıb, bəy masasına oturmalı oldu
oğlan. Toydan sonra cəmi üç gün evdə qala
bildi, dördüncü gün silahını götürüb, döyüş
yoldaşlarının yanına tələsdi, onlar orda
döyüşürkən yumşaq yorğan‐döşəkdə
xumarlanmağı özünə haram bildi.
Bu gün, yəni tanınmaz hala düşmüş
meyidi meyitxanaya düşən gün toylarından
20 gün keçirdi. Hospitalın qarşısında əlixınalı
gəlin fəryad qoparmışdı. Kimsə ona ərinin
şəhid olmasını çatdırmışdı: “Verin, aparım”
– deyə qışqırırdı. Elə bil ətrafda hər kəs onun
nakam, vüsalının yalnız dadına baxmağa
macal tapdığı sevgisinin düşməni idi.
Şəhidi ona vermirdilər. Tabut hazırlanmalı,
meyidi qoyub, tabutu mismarlamalı, üstündə
də bir‐neçə əsgərlə ailəsinə təhvil verilməlidir
ki, açmağa qoymasınlar, ailə əzizini bu halda
görməsin.
Gəlinin qışqırığı birdən‐birə azaldı, kəsildi
və həzin‐həzin musiqiyə çevrildi. Oxuyurdu,
əllərini açıb havaya Azərbaycanın himnini
əvvəlcə həzin, sonra bütün səsi ilə ifa edirdi,
təntənəli, pafoslu. Hərdən nəfəsi avazıyır,
sonra elə bil yenə, təzə nəfəs gəlirdi ona.
Şəhid evinə aparıldı, onu dəfn elədilər,
gəlini isə hospitalın qarşısından aralamaq
olmadı, bayaqdan “verin” ‐ deyə fəryad
qoparan gəlin, ərinin nəşi qoyulmuş tabuta
gözucu nəzər yetirib öz “işinə” davam etdi.
Gecə‐gündüz oturub himn oxuyurdu. Hərdən
uzun‐uzadı susur, sonra yenə təkrar oxuyub,
qol açıb oynayırdı. O torpaqlar yağma la nın ‐
ca ya qədər…
Metroda gördüyüm, gözəlliyinə heyran
olub, ağılsızlığına yandığım həmin o gəlin
imiş, hospitalın qarşısında himnə oynayan
gəlin.
Onu ilk dəfə görəndə çox gənc idim. O
da gənc idi, bəlkə də həmyaşıd olardıq.
Masmavi gözləri vardı, boyun‐boğazına, üz‐
gözünə kortəbii dağılmış saçları qızılı rəngə
çalırdı. O qədər gözəl idi ki, xəyalən onun
saçlarına, üz‐gözünə, üst‐başına əl gəzdirib,
sığal çəkəndən sonra qarşımda qənirsiz gözəl
bir cuvanəzən dayanırdı. Qızlığı ilə gəlinliyini
ayırd etmək çox çətindi, ağappaq baldırları,
yarıaçıq sinəsi, çılpaq bədənə geyindiyi
nimdaş don, əslində, çox şey deyirdi… həm
də bunlar hamısı hələ heç nə demək deyildi...
Aylıq ədəbiyyat dərgisi
20
ULDUZ /
Dekabr 2015