Uluslararasi sempozyumu
Yüklə 26,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Nasreddin Hoca fıkralarının tip katalogu I. Gerçek Nasreddin Hoca Fıkraları Iı. Nasredin Hoca’nın Adının Geçtiği Fıkralar
- Iıı. Mantık Açısından Nasrettin Hoca’ya Uymayan Fıkralar Iv. Din Açısından Nasrettin Hoca’ya Uymayan Fıkralar V. Diğerleri
103 Ali Berat ALPTEKİN gibi Şükrü Kurgan, Alpay Kabacalı, İlhan Başgöz, Fikret Türkmen, Saim Sa- kaoğlu vb. araştırıcılar dikkate alınsaydı bir fıkra ayıklama yoluna gidilerek ve Hoca’nın ruhu incitilmeyecekti. Ne yazık ki bugüne kadar yapılan çalış- malarda daha önce yazılanlar okunmadığından veya dikkate alınmadığından hatalar zincirine yeni halkalar eklemeye devam edilmeye devam edecektir. Yine yukarıda sözünü ettiğimiz Nasreddin Hoca Fıkralarının Tip Kata-
fıkralar daha kolay seçilebilecektir. Böyle bir çalışmanın ön hazırlığı mahiye- tinde bir taslağı aşağıya alıyoruz:
Arap Fıkra Tiplerinden Karışan Fıkralar Fars Fıkra Tiplerinden Karışan Fıkralar Hint Fıkra Tiplerinden Karışan Fıkralar Aisopos Masalarının Nasreddin Hoca’ya Bağlanmasıyla Oluşan Fıkralar Binbir Gece Masallarının Nasreddin Hoca’ya Bağlanmasıyla Oluşan Fık- ralar La Fontaine Masallarının Nasreddin Hoca’ya Bağlanmasıyla Oluşan Fık- ralar Nasreddin Hoca Timur Konulu Fıkralar Iıı. Mantık Açısından Nasrettin Hoca’ya Uymayan Fıkralar Iv. Din Açısından Nasrettin Hoca’ya Uymayan Fıkralar V. Diğerleri Türkiye ve Türk dünyasında Nasreddin Hoca fıkralarının güzel sanatla- ra yansıması konusunda neredeyiz? Bize kalırsa Japonlar ve Çinliler Hoca’yı bizden daha iyi biliyorlar? Acaba Türkiye Cumhuriyeti devletinin Hoca’yı Türk halkına ve insanlığa tanıtmak için bir girişimi oldu mu? Bu soruya da evet dememiz mümkün değildir. Eğer Akşehir Belediyesi’nin yıllardır yaptığı etkinlikleri bir kenara bırakacak olur- sak bu konuda bir şey yaptığımızı söylememiz pek mümkün değildir. Fuad Köprülü’den bu yana bazı özel yayınevleri Nesreddin Hoca ve fıkralarını naz- ma çekerek batı dünyasına tanıtmışlardır. Ancak batılı araştırıcıların yanında 104 Nasreddı̇n Hoca ve Fıkralarıyla İlgı̇lı̇ Sorun Türk araştırıcıların yaptıkları devede kulak kaldığını da üzülerek belirtmek isteriz. Nasreddin Hoca fıkralarının sanata yansıması konusunda Türkiye’de pek fazla çalışma yapılmamıştır. Muhsin Ertuğrul (1940), Talat Artemel (1954),
din Hoca ile ilgili sinema filmi çevirmişlerdir. Adnan Çakmakçıoğlu (1951), İsmail Hakkı Sunat (1954), Aydın Su (1962) Nasreddin Hoca ve fıkralarını tiyatro oyunu olarak sergilemişlerdir. Ünlü ro- mancı Halide Edip Adıvar’ın Maske ve Ruh (1945) adlı oyununda Nasreddin Hoca’ya önemli bir rol verilmiştir. Hoca’nın hayatı ve fıkralarının sanata yansıdığı en önemli dallardan birisi de şiirdir. Bu konuda, Fuad Köprülü, Orhan Veli Kanık, İbrahim Zeki Burdur- lu, Nedim Uçar, Nüzhet Erman vb. pek çok fıkrayı şiirleştirmişlerdir. Nasreddin Hoca, başta Kemaleddin Şükrü [Orbay] (1930) olmak üzere, Burhan Felek (1982) ve Nail Tan (2006) tarafından hikâye ve roman forma- tında ele alınmıştır. Nasreddin Hoca’yla ilgili iki perdelik operetin konusu Gülümse Kalen-
Görüldüğü gibi Nasreddin Hoca ve fıkraları sinema filmi, tiyatro, şiir, hikâye ve roman ve operete yansımıştır. Bu yönüyle pek ileri olduğumuzu söylemesek de hiç yokta değiliz. Benzer çalışmalar Türk cumhuriyetlerindeki Nasreddin Hocalar için de geçerlidir. Bu konuda Özbekistan, Türkmenistan ve Azerbaycan epeyce me- safe almışlardır. Ancak çizgi film sektöründe Türk devlet ve topluluklarında pek faaliyetin olmaması bizleri üzmektedir. Son zamanlarda TRT Çocuk Ka- nalı’nın yaptığı başarılı çalışmalara Nasreddin Hoca ve fıkralarını ekleyerek yayınlaması en büyük temennimizdir. Sonuç Buraya kadar Nasreddin Hoca ile ilgili en önemli problemler dile geti- rilmiştir. Elbette sorunlar bu kadar da değildir. Ancak biz burada en önemli problemleri dile getirmeye çalıştık. Nasreddin Hoca’ya pek çok yerin sahip çıkması normaldir, bununla be- raber Hoca’nın Türkiye içerisinde iki ilçemiz arasında kavga konusu olması hoş değildir. Artık şunu kabul etmemiz gerekir, Evet, Nasreddin Hoca 1208 yılında Eskişehir ilinin Sivrihisar ilçesinin Hortu (Nasreddin Hoca) köyün- 105 Ali Berat ALPTEKİN de doğmuştur. 1236-37 yılarında Akşehir’e göç etmiştir, Konya’da eğitimini tamamlamıştır. 1284-85 yılları arasında da Akşehir’de ölmüş olup mezarı da aynı yerdedir. Diğer yerler ise zorlamadır, kabul görmesi şimdiki bilgi ve belgeler ışığında mümkün değildir. Artık zaman geçirilmeden gerçek Nasreddin Hoca fıkralarının ortaya çı- karılması gerekir. Unutulmasın ki Nasreddin Hoca adının geçtiği her fıkra Hoca’nın değildir. Bu rakam ne 1555, ne de 3000’dir. Bu rakam yüzlerle ifa- de edeceğimiz bir sayıdadır. Ancak yukarıda da belirttiğimiz gibi Nasreddin
alınacaktır. En büyük hakem olduğuna inandığımız halkımız fıkraları kabul görenler ve görmeyenlere göre sınıflandırılınca bilim adamalarının yolu biraz daha aydınlatacaktır. Bilhassa Türk dünyasındaki çalışmalarda Nasreddin Hoca ile halkın eği- timine önem verilmiştir. Türkiye’de bu hususta pek mesafe alındığı söylene- mez. Bilhassa psikolog ve psikiyatri uzmanlarının bu tür fıkralarla insanımızı rahatlatmaları gerektiğine inanıyoruz. Artık Nasreddin Hoca ve fıkralarından hareketle aynı konuların değil daha farklı konuların araştırılmasında büyük yayar vardır. “Nasreddin Hoca Fık- ralarının Halk Hekimliği Açısından Değerlendirilmesi”, “Nasreddin Hoca Fıkralarının Halk Baytarlığı Açısından Değerlendirilmesi”, “Nasreddin Hoca Fıkralarının Ruhsal Hastalıkların Tedavisi Açısından Değerlendirilmesi”, “Nasreddin Hoca Fıkralarının Tip Kataloğu” aklımıza gelen konu başlıkla- rından bazılarıdır. Türkiye’nin dışındaki Türk Cumhuriyetlerinde Nasreddin Hoca’nın adı geçince yedi fıkra anlatılması geleneği vardır. Bu geleneği başta Edebiyat ve Türkçe öğretmenleri olmak üzere pek çok Nasreddin Hoca severiyle yaygın- laştırmamızda yarar olduğuna inanıyoruz. Siyasetin girmediği tek yer Nasreddin Hoca kalmış demezseniz olayları daha sağlam zemine oturtabilmek için siyasetçilerimizin hayvan masaları ve Nasreddin Hoca fıkralarından yararlanmalarını arzu etmekteyiz. Bir sakız üreticisi ürettiği ürünlerde yüzlerce mâniye yer vermiştir. Aynı yolu izleyerek Nasreddin Hoca’nın fıkralarını büyük kitlelere ulaştırabilme- nin yollarını denemeliyiz. Okul öncesi ve sonrası eğitiminde büyük yazılı, resimli güzel baskılı ki- taplarından yararlanma yoluna gidebilmenin yollarını araştırmakta yarar ol- duğuna inanıyoruz Yüklə 26,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|