45
sinxron dvigatel, ba’zi turlarida esa soat mexanizmi siljitadi.
Manometrik termometrlar kimyo sanoatida keng qo‘llaniladi,
Ular portlash
xavfi bor joylarda ishlatilishi mumkin. Bu holda diagramma qog‘ozi soat mexanizmi
bilan yuritiladi. Manometrik termometrlarning sxemasi 2.1-rasmda ko‘rsatilgan.
Asbob termoballon 1, kapillyar naycha 2 va manometrik qism 3—9 dan iborat.
Manometrik prujina 3 ning bir uchi tutqich 4 ga kavsharlangan. U kanal orkali
prujinaning ichki bo‘shlig‘ini termoballon bilan ulaydi. Prujinaning ikkinchi bo‘sh
uchi germetiklangan va tortqich 5 yordamida sektor 6 bilan bog‘langan. Bu sektor o‘z
navbatida tribka 7 bilan tishli ilashish vositasida ulangan. Tribka 7 ning o‘qiga strelka
8 o‘rnatilgan. Uzatish mexanizmdagi oraliqni to‘ldirish uchun spiral tola 9
o‘rnatilgan, uning ichki o‘ramining uchi tribka o‘qiga ulangan.
Asbobning termoballon, kapillyar va manometrik
prujinasi ish moddasi,
asosan, gaz (gazli termometrlarda) va suyuqlik
(suyuqlikli termometrlarda) bilan boshlang‘ich bosimda to‘ldiriladi.
Termoballon isishi bilan ish moddasining germetiklangan termotizimdagi bosimi
oshadi, buning natijasida prujina yoyila boshlaydi va uning bo‘sh uchi siljiydi.
Prujina bo‘sh uchining siljishi uzatish mexanizmi orqali (tortqich, sektor va tribka)
ko‘rsatkichning holati bo‘yicha hisobga olinadi. Termoballon, odatda, zanglamas
po‘latdan
ishlanadi, kapillyar esa jezdan yoki po‘latdan ishlanib,
uning tashqi
diametri 2,5 mm, ichki diametri esa 0,35 mm ga teng bo‘ladi. Asbob vazifasiga ko‘ra
kapillyar naychaning uzunligi turlicha (0,6 m dan 60 m gacha) bo‘ladi. Manometrik
termometrlarda bir chulg‘amli, ko‘p chulg‘amli (chulg‘amlar soni 6 dan 9 gacha) va
spiralli manometrik prujinalar ishlatiladi.
Dostları ilə paylaş: