Urganch davlat universiteti bioinjeneriya va oziq-ovqat xavfsizligi fakulteti «biotexnologiya»
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
| Fermentlarning aktivlik tasnifi
Fermentlar hossalariga ko’ra oqsil tabiatli hisoblanib substratlarda uning miqdorini aniqlash boshqa oqsillar ham bo’lganligi sabali qiyin hisoblanadi. Shuning uv=chun ham ferrmentlarni substrat tarkibidagi moddalarning katalizlash xususiyatiga asosan aktivlik darajalari aniqlanildi. Fermentlarning aktivligi esa aktiv reaksiyadagi boshlang’ich tezligiga asosan aniqlaniladi. Reaksiyaning boshlang’ich tezligi esa ko’plab faktorlarga bog’liq bo’lib, bular pH, substrat konsentrasiyasi, harorat ko’rsatgichlaridir. Shuning uchun butun olam biokimyogarlar jamiyati fermentlarning aktivlik ko’rsatgichini “edenisa” aktivlik birligida o’lchashni taklif qilganlar. Standart aktivlik birligi. Belgilangan optimal sharoitlardagi 1 mkmol substratni 1 daqiqa ichida katalizlash hususiyati hisoblanadi. Ushbu birlik nemis tili va rus tilida “E” xarfi bilan, ingliz, fransuz, ispan tillarida “U” xarfi bilan belgilanadi. Xar doim ham reaksiyada katalizlanish mikromollari bilan aktivlikning belgilanishi noto’g’riroq bo’ladi sababi oqsil, kraxmal va pectin moddalarining molekulyar massalari xar doim bir hil bo’lavermaydi. Bunday paytlarda kataliz reaksiyasining modda guruhlariga ta’siri aniqlaniladi. Masalan oqsillar gidrolizida gidrolizlangan oqsil molekulalarini emas, balki hosil bo’lgan amino va karboksil guruhlar soniga qaraladi. Kraxmal gidrolizida esa gidrolizlangan glyukozid bog’lar hisoblaniladi va x. Fermentlar aktivligini belgilovchi komissiya a’zolari quyidagi taablarga rioya qilishni tavsiya etadi bulr quyidagilar: Aktivlikni aniqlashda boshlang’ich reaksiya tezligini harorat 30C da olib boorish zarur ekanligini aytadi va ferment ajralishining shiddati eng yuqori va reaksiya kinetikasi 0 ga teng bo’lgan optimal pH ko’rsatgichi belgilab olinadi. Agar substrat tarkibida kataliz mahsulotlari judaham kam youki judaham ko’p bo’lsa, milliedinisada(мЕилимU) va kiloedinisada (кЕикU) birliklaridan foydaalaniladi. Ferment preparatlarining aktivligi. Fermentlarning aktivligi 1 ml ferment eritmasida yoki 1 gr preparat tarkibidagi miqdori bilan belgilanadi. Ferment aktivlik deb esa 1 minut ichida 1gr preparat yoki 1 ml ferment eritmasining ajratilgan moddalar millimol miqdoriga aytiladi. Millimollar miqdori standar “edenisa” miqdoriga teng hisoblanadi. Agar ferment gomogen bo’lsa, 1 mg ferment standart solishtirma aktivligi deb yuritiladi. Agar ferment ballastli aralashmali bo’lsa yani oqsil aralashmi, unda 1 mg oqsil birgiga asosan aktivlik belgilanadi. Molekulyar aktivligi deb 1 gr preparat yoki 1 ml ferment eritmasining 1 mmol reaksion guruhlar ta’siri natijasida olingan mahsulotlariga aytiladi. Agar ferment bir nechta katalitik aktivlik markazlariga ega bo’lsa, unda fermentning aktivligi katalitik markazlar aktivligiga ko’ra belgilanadi.Bunday fermentlar oddiy 1 aktivlik markaziga ega bo’lgan fermentlardan farq qilib aktiv markazlarining qancha ko’pligiga qarab, shuncha marta oddiy fermentlardan aktiv hisoblanishadi. Preparatning sharoit bilan bog’liq aktivligi. Ferment ishlab chiqarish texnologiyasida ferment aktivligi ko’rsatgichi bilan bir qatorda fermentlarning sharoit bilan bog’liq aktivligi ko’rsatgichi ham belgilanadi. Bu ko’rsatgich sanoatda ferment ishlab chiqarish mahsulotlarini baholaydigan ko’rsatgich bo’lib hamma ferment preparatlarida bo’lishi belgilangan. Ushbu ko’rsatgich ferment preparati takibida fermentning aniq miqdori, aktivligi va aniq qancha miqdorda aniq bir moddani qatalizlash hususiyat miqdorlari ko’rsatiladi.Fermentning sharoitlarga bog’liqlik ko’rsatgichi aniq standartlar asosida ishlab chiqiladi. Bunda 1 t sharoit bilan bog’liq ferment preparatiga 1 t standart aktivlikga ega bo’lgan ferment preparat qo’llaniladi. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|