79
İşığın tipik problemləri
Cədvəl 2.
On tipik problem, onların təxmini səbəbləri mümkün çözümlə sadalanıb.
Problem
Mümkün səbəb
Çözüm
1 Sönük rənglər; hər şey bo
zum tul dənəvər, yaxud qey ri
dəqiq görünür
İşıq yetərli deyil; diafraqma
ye tərincə geniş açılmayıb
İşığı artırın, diafraqmanı
açın
2 Çox parlaq rənglər; görüntü
sayrışaraq bərq vurur
İşıq həddini aşıb diafraqma
çox geniş açılıb
İşığı azaldın; seyrəl
di ci dən istifadə edin;
artıq cihazları yığışdırın,
diafraqmanı daraldın
3 Dərinin üzərində qəribə çalar
lar var; adamlar göyə, yaşıla
və başqa qeyrimünasib rəng
lərə çalır
İşıq korreksiyasının süz
gəc diski düzgün qoyul
ma yıb; ağ rəng düzgün
tarazlaşdırılmayıb
Süzgəc diskini yoxlayın;
ağ rəngin nisbətini
yenidən kökləyin
4 Adamların özü və çöhrələri
da ha işıqlı fonda siluet kimi
görünür
Fon işığı həddini aşıb, obyekt
pəncərə, səma və ya ağ divar
fonunda yerləşdrilməyib ki?
Fonu dəyişdirin; üzərini
elə örtün ki, nisbətən tünd
rəngdə görünsün və ya öz
yerinizi dəyişin
5 Kölgəli sahələrdə yanlış
rəng lər
Kölgə çox qatıdır
Tamlaşdırıcı işıqla köl gə
ni işıqlandırın
6 Parlaq işıqlı obyektlərin yaşıl
rəngdə qəribə haşiyəsi var
İşıqlandırılan və işıqlan dırıl
ma yan sahələr arasındakı kon
t rast fərqi həddinfən artıq çox
dur
İşığı bərabərləşdirməyə
və ümumi kontrastı
azaltmağa cəhd göstərin
7 Videoarayıcıda sayrışma var Görüntü bərq vurur, əks işıq
(yaxud bir başqası da) cihazı
birbaşa obyektivə işıq salır
Obyektivi işıqdan qo ru
yan günlükdən (blen da
dan) isti fadə edin; ən gəl
tö rədən cihaz və ya kame
ranın yerini dəyişin
8 Cihazları qoşarkən bütün işıq
lar sönür
Elektrik şəbəkəsi çox yük lə
nib; xətt ayırıcıları işə düşür
Hər hansı cihazı rozet ka
dan ayırın və əməliyyatı
tək rar edin
9 Cihazların işığı divardan
asıl mış şəkillərin şüşə
örtüyündən əks etdirilərək
bir başa kameraya düşür
Fənər və güzgüləyici səthlərin
yerləşdirilmə bucağı
Ya şəkillərin divardan
asıl ma bucağını, ya da
fənərin yönəlmə səmtini
dəyişin ki, qayıdan işıq
obyektivə düşməsin
10 Arxa divarda aktyor və ya
re kvizitin diqqət yayındıran
kölgələri
İşıqlandırma bucağı; çəkiliş
səhnəsi divara çox yaxındır
Dekorasiya və aktyorları
divardan aralayın;
fanarlərı elə qaldırın
ki, kölgələr divara yox,
döşəməyə düş sün
80
Görünür, studiyadankənar teleistehsalın hər hansı başqa hissəsindən daha
çox, studiyadankənar işıq quruluşçuya çətinliklərdən çıxmaq üçün şərait yara
dır və telequruluşçu qeyriordinar çıxış yolları axtararaq, öz bacarığını sınamaq
imkanı qazanır. Çətinliyi sevənlər arzularına çatırlar; onu xoşlamayanlarsa, tez
liklə başqa peşədən yapışırlar.
Çəkiliş yerlərində ortaya çıxan problemlər də bu yerlərin özü kimi cürbəcür
olur. Ancaq təcrübəsiz prodüserin üzləşdiyi bəzi çətinliklər də var.
NƏTİCƏ
Studiyadankənar teleistehsal zamanı yaxşı işıqlandırma çox vacibdir. Xırda
formatlı videokameralar işıq şəraitinə bahalı studiya kameralarına nisbətən da
ha çox tələbkardır. Kadr və ya planın seyrçilər tərəfindən qavranılmasına ob
yek tin kompozisiyanın seçilməsi ilə bərabər, işıq da mühüm təsir göstərir.
Yararlı görüntü almaqdan ötrü texniki baxımdan əsas işığın minimal səviy
yəsi zəruridir. Əsas işığı ölçmək üçün düşən işığın futkandel dərəcələrini gös
tərən eksnometrdən istifadə olunur. Kameraların quruluşu mürək kəb ləş dikcə,
tələb edilən əsas işıq səviyyəsi də azalır. Bununla belə, videokameraların ən
sonuncu nəsli nisbətən az işıqda səmərəli işləyə bilir. Videokameraların ək
səriyyəti işığın qaranlığa 20:1 nisbətində yaxşı işlədiyindən hər hansı çəkiliş
səhnəsinin kontrast diapazonuna diqqət yetirmək vacibdir. Demək olar, bütün
səyyar videokameralarla rəngli çəkiliş səhnəsi aparılır. Rəngli televiziya sub
traktiv rəng prinsipindən daha çox, əsas rənglərin additiv prinsipində işləyir. Ağ
rəngin rəng temperaturu xüsusilə mühüm önəm daşıyır. Müxtəlif işıq qay naq
ları müxtəlif rəng temperaturuna malik olduğundan hər dəfə işıq şəraiti də yi
şərkən ağ rəngin nisbətini dəqiqləşdirmək yolu ilə videokameranı kök lə mək
lazımdır. Müxtəlf işıq qaynaqlarının rəng temperaturu işıq süzgəclərinin kö
məyi ilə dəyişdirilə bilər.
Studiyadankənar çəkilişdə istifadə edilən əsas işıq cihazlarına fokus laş dı rıl
mış sərt işığın ensiz şüa dəstəsini törədən yönəldici işıq cihazları, eləcə də çı
raqları yayğın enli şüa dəstəsi yaradan seyrəldici və yumşaq işıq cihazları da
xildir. Səyyar işıq cihazlarında bir qayda olaraq, halogenli volfram lampa la
rından istifadə edilir. Bəzən kvars lampaları adlanan bu lampalar rəngli
televiziya üçün standart sayılan 3200* K sabit rəng fokuslaşdırılan şüa bura xır.
Bu şüalar işığın xarakterini dəyişməyə imkan verir. Yönəldici işıq ci haz ları
nisbətən sərt, seyrəldici işıq cihazları isə daha yumşaq işıq şüalan dırır. Ən
yumşaq işığı studiyadankənar çəkilişlərdə geniş istifadə olunan və yumşaq işıq
cihazları adlanan qurğular şüalandırır.