Vii. Uluslararasi

VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ

335 

kazandığı  bursla  Paris’de  Académie  Julian’a  gider,  sonrasında  dönemin  ünlü 

hocalarından  ders  alır.  1933  yılında  Sanayi-i  Nefise’de  modelaj  öğretmenliğine 

getirilir.  Anıt  ve  figüratif  heykeller  ortaya  koyan  sanatçı,  II.  Dünya  Savaşı 

sonrasında  soyut  çalışmalara  yönelmiş  ve  geometrik  nitelik  taşıyan  soyut 

çalışmalarıyla  aynı  zamanda  bu  alanda  çalışacak  sanatçılara  da  yol 

açmıştır. “…soyutlayıcı yönde gelişen heykel eğilimlerine de öncülük etmiştir. Hadi 

Bara’nın  kunt  hacim  anlayışını  maden  kullanımıyla  gerçekleştirilen  geometrik 

nitelikte bir soyutlamaya dönüştürdüğü görülmektedir.”

2

  

Resim 3: Boşluk, 1952 

Resim 4: Havva, 1929 

Zühtü Müritoğlu (1906-1992) 

 Sanayi-i  Nefise  Mektebi’nde  eğitimine  1924’te  İlhan  Özsoy’un  öğrencisi 

olarak  başlayan  Zühtü  Müritoğlu  1928  yılında  burslu  olarak  Paris’e  (Colarossi 

Akademisi)  gider.    1940  yılında  Güzel  Sanatlar  Akademisi  heykel  öğretmenliğine 

getirilen Müritoğlu, “Soyut anlayışın Türkiye’deki ilk ve en önemli temsilcilerindendir 

(…) 1930-47 arasında figüratif anlayışta heykeller gerçekleştirmiştir.(…) 1950’lerin 

ortalarında gerçekleştirdiği kabartmalarında doğayı stilize etmiştir.(…) 1970’e değin 

geometrik-soyut anlayışta çalışan Müritoğlu 1970’den başlayarak soyutun yanı sıra 

figüratif heykeller de üretmiştir.”

3

 

 Resim 5:  Balerin      Resim 6: Barbaros Anıtı MA.H. Bara-Z.Müritoğlu 1941-43 

2

 

Sezer Tansuğ, Çağdaş Türk Sanatı, 5. Basım, Remzi Kitabevi, 1999, s.321 

3

 Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, Cilt 2, s.1318-1319, N. Arslan, ZR 

---

VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ

336 

Mustafa Nusret Suman (1905-1978) 

 Resim 7: Hitit Güneş Kursu Anıtı, 1978  

Resim 8: Mimar Sinan Etüdü 

Güzel Sanatlar Akademisi’nde eğitimini tamamladıktan sonra, burslu olarak 

Almanya  ve  Fransa’da  eğitim  aldı.  Okulda  Hadi  Bara  sonrası  modelaj  eğitmenliği 

yaptı.  “Desene  ve 

resme  önem  veren  heykelcilerden  biri  olan  sanatçının  ışık 

kullanımı ve konstrüksiyon başarılıdır. Figür biçimlemesinde, malzemenin özelliğini 

öne  çıkarmaya

  çalışmış  ve  ayrıntıları  azaltarak  kitle  etkisini  güçlendirmiştir.”

4

 

Çağdaşları,  Bara  ve  Müritoğlu’nun  aksine  soyut  çalışmaları  ile  öne  çıkmamıştır. 

Bunun  yanında  başarılı  anıt  çalışmalarının  altına  imza  atmıştır. 

“Başarılı  anıt 

örnekleri  ortaya  koymuş  olan  Nusret  Suman’ınsa,  soyutlayıcı  alanda  önemli  bir 

varlık  göstermediğine  dikkat  çekilebilir.(…)  kitlesel  biçim  vurgusundan  çok,  heykel 

kitlesinin yüzey değerlerine canlılık getirmek amacındadır.”

5

  

Ahmet Kenan Yontuç (1904-1998) 

Resim 9: “Sanat Çevresi”, Sayı: 1, Kasım 1978.   Resim 10: Atatürk büstü 1926 

Sanayi-i  Nefise  Mektebi’nde  bir  yıl  okuduktan  sonra  kendi  olanaklarıyla 

Almanya’ya  giden  ve  çalışmalarına  burada  devam  eden  Ahmet  Kenan  Yontuç, 

1943-1969 yılları arasında Güzel Sanatlar Akademisi’nde hoca olarak görev yaptı. 

1955  yılından  itibaren  modelaj  hocası  olarak  görevine  devam  eden  Yontuç, 

Atatürk’e  sağlığında  poz  verdirerek  büstünü  yapan  ilk  sanatçı  olma  özelliğine 

sahiptir. “(…) o zamanki Seyr-i Sefain (Deniz Yolları) Müdürü Sadullah Bey’den bir 

teklif  almıştım:  İşletmenin  Turistler  salonuna  konulmak  üzere  bana  bir  ‘Atatürk 

Büstü’ siparişi vermişler ve aynı zamanda şart koşmuşlardı: ‘Ata bu büstü görecek’ 

4

 Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, Cilt 3, s.1710, E.Dal

 

5

 

Sezer Tansuğ, Çağdaş Türk Sanatı, 5. Basım, Remzi Kitabevi, 1999, s.321 

---

 

VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ 

337 

 

diye. 1926 yılında yaptığım bu büstün fotoğrafı Atatürk’e gösterilmiş ve o da bunu 

beğenmiş. Sonra beni çağırtarak taltif etti.”6 

 

 

Sabiha Bengütaş (1910-1992) 

 

Sanayi-i  Nefise’nin  resim  bölümünde  bir  sene  Feyhaman  Duran’ın 

öğrencisi olduktan sonra heykel bölümünde İhsan Özsoy’un öğrencisi olan Sabiha 

Bengütaş  bölümün  ilk  kadın  öğrencisidir.  Eğitimine  1925’te  Roma  Güzel  Sanatlar 

Akademi’sinde  devam  eden  Bengütaş,  önemli  anıt  ve  büst  çalışmalarına  imza 

atmıştır.  Ülkenin  ilk  kadın  heykelcisinin,  Çankaya  Atatürk  Anıtı’nın  yapım  hakkını 

yarışma  ile  kazandığı  da  bilinmektedir.  Az  sayıda  bulunan  İnönü  anıtlarından 

Mudanya’daki Mütareke Anıtı sanatçının imzasını taşır. Anıt çalışmalarının dışında 

Bengütaş kendi sanat anlayışını şu şekilde açıklar: 

“Mizaç  itibarı  ile  ne  klasik  ne  de  modernim.  Esasen  üslûp  mevzubahs 

olamaz.  Aranılan  şey,  sanat  kıymetlerinin  mevcut  olup  olmamasıdır.  Yalnız,  şunu 

ilâve edeyim ki, sanatte, istediğini yapabilecek kıymette olan sanatkârların modern 

çalışmasını,  yani  cesaret  göstermesini,  tasvip  ederim.  Yoksa,  acizden  doğan  bir 

modernizmin  tamamı  ile  aleyhindeyim.  Bundan  başka  en  modern  tanınmış  büyük 

sanatkârlar da uzun zamanlar klâsik çalışmış kimselerdir. “Mektep” teşkil edebilmiş 

ne  kadar  sanatkâr  varsa,  o  kadar  da  nazariye  vardır.  Fakat  hepsinde  temel  ve 

esas, duygu ve samimiyet değil midir ?”

7

 

 

            

 

            Resim 11: Çankaya Atatürk Anıtı, 1946.    Resim 12: Mütareke Anıtı 

 

Nermin Faruki (1914-1991)  

Türkiye  Cumhuriyeti’nin  ilk  kadın  heykeltıraşlardan  Nermin  Faruki, 

İstanbul’da  başladığı  eğitim  hayatına  Berlin  Güzel  Sanatlar  Akademisi’nde  devam 

etmiştir. Önceleri Alman Neoklasizmi etkisinde çalışmalar yapmış daha sonra farklı 

denemeler de yapmıştır. 

“Önceleri  Alman  Yeni-Klasikçilik  anlayışının  etkisi  altıda  portre-büstler 

yapan Faruki’nin ilk tunç döküm heykeli Hadi Bara büstüdür. Daha sonra mermerle 

                                                

6

 

https://www.flickr.com/photos/saltonline/14482774749/

 

  

7

 http://www.sabihabengutas.com/sabihabengutas-sanat-hakkindaki-gorusleri.html 

---