www.kitabxana.net
– Milli
Virtual-Elektron Kitabxana
Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: qlobal mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri
155
155
155
Xorxe Luis Borxes
Qum kitabı
“Sənin qum kanatın...”
Corc Herbert
Xətt saysız-hesabsız nöqtələrdən ibarətdir: külli-miqdarda
xətlərdən müstəvi, sonsuz müstəvilərdən fəza yaranıb, kainat
isə nəhayətsiz fəzalar toplusudur...
Xeyr, hekayəmi başlamaq üçün bu, şübhəsiz ki, heç də ən
yaxşı – geometrik – vasitə deyil. Hər hansı bir uydurulmuş
hadisə belə duruşların ədalətliliyini sübut edə bilər. Mənim
indicə danışdıqlarım isə heç də uydurma deyil...
Buenos-Ayresin Belqrano küçəsindəki binaların birinin
dördüncü mərtəbəsində mənzil kirayələyib tək yaşayıram. Bir
neçə ay bundan öncə axşamdan azca keçmiş qapının
döyüldüyünü eşitdim. Qapını açdım və astanada tanımadığım
bir adam gördüm. Bu, ucaboylu üzünün cizgiləri ilə
başqalarından seçilməyən bir adam idi – amma, ola bilsin ki,
mən yaxını pis görürdüm deyə, onun simasındakı cizgiləri
qarışdırdım. Əlində boz çamadan, əynində boz rəngli paltar
www.kitabxana.net
– Milli
Virtual-Elektron Kitabxana
Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: planetar mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri
156
156
geyinmiş bu adam çox təvazökar görsənirdi. Beləcə, mən o
dəqiqə başa düşdüm ki, qarşımdakı əcnəbidir. Əvvəlcə
naməlum şəxs mənim gözümə qoca görsəndi: lakin bir qədər
sonra onun az-az rast gəlinən, lap skandinaviyalılar kimi
parıldayan işıqlı simasına və saçlarına aldandığımı başa
düşdüm. Bir saatdan da az çəkən söhbətimiz əsnasında özüm
üçün aydınlaşdırdım ki, onun əsli Orkney adalarındandır.
Mən naməlum adamı içəri çağırıb ona oturmağa stol təklif
etdim. Danışmazdan əvvəl o, nəyə görəsə bir qədər susdu.
Nədənsə çox kədərli görünürdü: indi mən də elə o
vəziyyətdəyəm.
- Mən ―Bibliya‖ satıram, - qəfildən o dilləndi.
- Bu evdə, Con Viklif tərəfindən ilk dəfə nəşr edilən də daxil
olmaqla, bir neçə ingilisdilli ―Bibliya‖ var, – hədindən artıq
vasvasılıqla qeyd etdim, - mən hələ Kiprianno de Valerin
bədii nöqteyi-nəzərdən ən pisi sayılan Lüteran və Vulqatın
latınca ―Bibliya‖larını demirəm. Göründüyü kimi, mənim siz
düşündüyünüz qədər də, ―Bibliya‖ya ehtiyacım yoxdur.
Bir qədər susandan sonra dedi:
- Mən, sadəcə, ―Bibliya‖ satmıram. Sizə Bikaner ətrafında
əlimə düşən müqəddəs bir kitabı da göstərə bilərəm. Çox
güman ki, həmin kitab sizin marağınıza səbəb olar/
www.kitabxana.net
– Milli
Virtual-Elektron Kitabxana
Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: qlobal mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri
157
157
157
O, çamadanından kitabı çıxardı və masanın üstünə qoydu.
Bu, kətan üzqabıqlı inoktavonun hansısa bir cildi idi. Şübhə
etməyə dəyməzdi ki, bu kitabın çoxsaylı sahibi olmuş və o,
əldən-ələ keçmişdi.
Kitabın üz qabığında bu sözlər həkk edilmişdi:
―Müqəddəs yazılar‖ və bir qədər aşağıda isə qeyd
olunmuşdu: ―Bombey‖
- Yəqin XIX əsrə aiddir, - soruşdum.
- Bilmirəm, - o, cavab verdi, - düzü, heç özüm də
müəyyənləşdirməmişəm.
Mən sadəcə elə-belə kitabı açdım. Səhifələrdəki hərflər
gözümə çox qəribə görsəndi. Lap ―Bibliya‖dakı kimi,
köhnəlmiş səhifələrdə səliqəsiz yığılmış şiriftlər iki cərgə
aşağı gedirdi: kiçik hərflər qısa sətirlərə düzülmüşdü. Mən
müşahidə edib gördüm ki, sol səhifənin nömrəsi, deyək ki,
40514 qeyd edilmişdirsə, əks tərəfdə yəni sağ səhifənin
nömrəsi 999 göstərilmişdi. Tez səhifəni çevirdim – burada
artıq səkkiz rəqəmli nömrə gözə dəyirdi.
Burada, həmçinin, lüğətlərdəki rəsmləri xatırladan, sanki
hansısa məktəblinin yöndəmsiz əl işinə oxşar – pero və
mürəkkəblə çəkilmiş kobud bir lövbər şəkli də var idi.
Bu zaman naməlum adam dedi:
www.kitabxana.net
– Milli
Virtual-Elektron Kitabxana
Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: planetar mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri
158
158
- Şəklə diqqətlə baxın. Siz onu bir də heç vaxt
görməyəcəksiniz.
Səhifənin nömrəsini yadımda saxlayaraq kitabı bağladım və
dərhal onu təzədən açdım. Lövbər şəklini tapmaq məqsədilə
mənasız yerə səhifəni səhifənin arxasınca çevirdim.
- Görünür bu Müqəddəs Yazıların hindcənin ləhcələrinin
birinə edilmiş tərcüməsidir, elə deyilmi?‖ – Özümü itirdiyimi
gizlətməyə çalışaraq soruşdum.
- Xeyr, - kişi cavab verdi. - Sonra sanki hansısa dəhşətli bir
sirri mənə açmaq istəyirmiş kimi, səsini alçaldaraq: - Uzaq
şəhərcikdə bir ətək rupi və təzə ―Bibliya‖ya dəyişərək bu
kitabı əldə etmişəm. Kitabın yiyəsi oxumağı bacarmırdı.
Güman edirəm ki, həmin adam bu Kitablar kitabını cadu
hesab edirdi. O, aşağı kastadan çıxmışdı və məhz buna görə də
toxunulmazlar özlərini ləkələməkdən qorxmadan onun
kölgəsini tapdalaya bilərdilər. Mənə dedi ki, onun kitabı Qum
kitabı adlanır, çünki kitabın da, qumun da nə başlanğıcı, nə də
ki, sonu var...
Naməlum qonaq məndən xahiş etdi ki, kitabın ilk səhifəsini
tapım.
Sol əlimi cildin üzqabığına qoydum və baş barmağımla titul
səhifəsini sıxaraq kitabı açdım. Sonra bir də çalışdım. Ancaq
bütün cəhdlərim boşa çıxırdı. Hər dəfə üzqabıqla barmağım
Dostları ilə paylaş: |