12
4.3. Səhmdarların ümumi yığıncaqlarının təşkil edilməsi
Səhmdarların Ümumi Yığıncaqlarının (SÜY) təşkil edilməsi korporativ idarəetmə müşavirinin ən əhəmiyyətli
vəzifələrindən biridir. Bu funksiyanın mahiyyəti yalnız yığıncaqlara hazırlıq işlərini görmək deyil, həm də şirkətdəki
bütün idarəetmə və digər orqanların, məsələn hesablama komissiyasının işlərini koordinasiya etməkdən ibarətdir.
Korporativ idarəetmə müşaviri SÜY keçirilməsinin hər bir mərhələsində yardım göstərir – Azərbaycan Korporativ
İdarəetmə Standartlarında bu şəxsin funksiyalarına həm də ümumi yığıncağın katibi vəzifələrinin daxil edilməsi
təklif edilir. Bu sahə ilə bağlı korporativ idarəetmə müşavirinin aşağıdakı əsas vəzifələri vardır.
• Yığıncağın gündəliyinin layihəsini hazırlamaq, onu təsdiq edilmək üçün müşahidə şurası və idarə heyətinə təqdim
etmək və son versiyanın kütləvi informasiya vasitələrində dərc edilməsini təmin etmək, həmçinin qüvvədə olan qanunveri-
cilik və əsasnaməyə uyğun olaraq baş verən dəyişikliklər barədə səhmdarları məlumatlandırmaq.
Korporativ idarəetmə müşaviri gündəliyin layihəsini təkbaşına özü hazırlamır. Onun işi yalnız idarə heyəti
və müşahidə şurası ilə müzakirə nəticəsində layihəni hazırlamaqdır. Korporativ idarəetmə müşaviri dərc edilən
versiyanın müşahidə şurası ilə razılaşdırılmasını və orada heç bir anlaşılmazlıq olmadığını təmin etməlidir.
Gündəliyi hazırlayan zaman korporativ idarəetmə müşaviri özünün digər vəzifə məsuliyyətləri barədə
unutmamalıdır – məsələn, əgər qanunvericilikdə baş vermiş dəyişikliklər nəticəsində şirkətin əsasnaməsinə
dəyişiklik etmək tələb olunursa, həmin şəxs müvafiq məsələnin gündəliyə daxil edilməsini təmin etməlidir, çün-
ki müşahidə şurası və idarə heyəti belə bir dəyişikliyin tələb edildiyini bilməyə bilər və bu məsələyə yığıncaqda
baxılmasını planlaşdırmaya bilər.
Azərbaycan qanunvericiliyinə əsasən gözlənilən yığıncaq haqqında elan kütləvi informasiya vasitələrində
dərc edilməli və açıq səhmdar cəmiyyətinin hər bir səhmdarına yığıncağın keçirilməsi tarixindən ən azı 45 gün
əvvəlcədən bildiriş göndərilməlidir.
6
Korporativ idarəetmə müşaviri elanın vaxtında dərc edilməsi və qanuna
müvafiq olaraq səhmdarların xəbərdar edilməsi üçün lazım tədbirləri görməlidir.
• Şəxsən xəbərdar edilməli olan səhmdarların siyahısını vaxtında hazırlamaq və onların zamanında xəbərdar edilməsini
təmin etmək.
Bu mərhələdə, korporativ idarəetmə müşaviri şirkətin səhmdarlarının reyestrinə müraciət etməli və səhmdarların
müvafiq siyahısının hazırlanmasını təmin etməlidir. Bundan əlavə, korporativ idarəetmə müşaviri siyahıda
olan bütün səhmdarlara vaxtında xəbərdarlıq edilməsini təmin etməlidir. Bu tələbin səmərəli şəkildə həyata
keçirilməsini təmin etmək üçün korporativ idarəetmə müşaviri yalnız cari qanunvericilik deyil, həm də şirkətdə
hazırda qüvvədə olan nizamnamə və əsasnamələr ilə nəzərdə tutulmuş qaydaları bilməlidir.
• Nümunəvi səsvermə bülletenlərini (kartlarını) hazırlamaq və təsdiq edilmək üçün təqdim etmək, onların çap edilməsi
və ümumi yığıncağa qədər saxlanmasını təmin etmək.
Korporativ idarəetmə müşaviri icra prosesinə nəzarət edir. Bu baxmayaraq, şirkətdə yığıncaqdan əvvəl hesab-
lama komissiyası yaradılmadığı halda, yuxarıda qeyd edilən vəzifə korporativ idarəetmə müşavirinin öhdəsinə
düşür.
• Ümumi yığıncaqda iştirakı tələb olunan şəxsləri yığıncağın keçirilməsi barədə xəbərdar etmək.
Şirkətin səhmdarı və ya idarəetmə orqanlarının üzvü olmayan şəxslərin səhmdarların ümumi yığıncağı barədə
məlumat almaq imkanı adətən çox məhdud olur. Beləliklə, əgər belə bir şəxsin yığıncaqda iştirak etməsi tələb
olunursa (məsələn, illik hesabatlar barədə ekspert rəyinin və ya şərhlərin verilməsi üçün), korporativ idarəetmə
6
AR Mülki Məcəlləsi, Mad.107-1.4.
Korporativ İdarəetmə Müşavirinin Funksiyaları
və Vəzifələri
13
KORPORATİV İDARƏETMƏ MÜŞAVİRİ: AZƏRBAYCAN ŞİRKƏTLƏRİ ÜÇÜN TÖVSİYƏLƏR
müşaviri həmin şəxslərə qabaqcadan məlumat verilməsini təmin edir. Beləliklə, ümumi yığıncaq açılan zaman
korporativ idarəetmə müşaviri və ya yığıncağın sədri səhmdar olmayan şəxsin iştirak etməsi və onun iştirakının
məqsədi\səbəbi barədə səhmdarlara məlumat verir.
• Gündəliklə bağlı materiallara səhmdarların və rəhbərlərin çıxışı olmasını təmin etmək, müvafiq sənədlərin nüsxələrini
səhmdarların tələbi əsasında onlara təqdim etmək.
İdeal halda, bütün səmdarlar və rəhbər şəxslər gündəlikdə olan məsələlərlə bağlı əsas sənədlərin və materialların
nüsxələrini almalıdır. Lakin, bəzi şirkətlərin üzləşdiyi maliyyə çətinliklərini nəzərə alaraq, çıxış yolu kimi
səhmdarların bu məlumatları haradan əldə edə bilmələrini nəzərdə tutmaq olar. Bu halda korporativ idarəetmə
müşavirinin ofisinin həmin məqsəd üçün təyin edilməsi məqsədəuyğundur. Ofisin ünvanı və açılma saatları ümu-
mi yığıncağın çağırılmasına dair bildirişdə əks etdirilə bilər. Gündəliklə bağlı sənədləri təqdim etmək şirkətin
məsuliyyətidir, buna görə də korporativ idarəetmə müşaviri heç bir müraciətin cavabsız qalmamasını təmin
etməlidir.
• Gündəliklə bağlı materialların layihələrini hazırlamaq və onların şirkətin müvafiq orqanları və rəhbərləri tərəfindən
vaxtında tərtib edilməsini təmin etmək.
Azərbaycanda şirkətlərin təcrübəsi göstərir ki, ümumi yığıncaq üçün materialların hazırlanması kifayət qədər
problematik məsələdir. Bir qayda olaraq, bu növ sənədlər son anda hazırlanır və yığıncağa hazırlıq görülən
müddətdə səhmdarlara hər zaman çatdırıla bilmir. Belə bir vəziyyət səhmdarların məlumat almaq hüququnun
pozulması kimi dəyərləndirilə bilər. Buna yol verməmək üçün korporativ idarəetmə müşaviri hazırlanacaq
materialların siyahısını tərtib etməli, məsul şəxsləri müəyyən etməli və materialların vaxtında hazırlanmasına
nəzarət etməlidir. Bundan əlavə, hazırlıq mərhələsində korporativ idarəetmə müşaviri idarəetmə orqanlarının
üzvlərinə və rəhbər şəxslərə kənar yardımın lazım olub-olmadığını müəyyən etməli və tələb olunduqda, ekspert
tərəfindən dəstək göstərilməsini təmin etməlidir.
• Yığıncağın sədri və hesablama komissiyası üçün təlim ehtiyaclarını müəyyən etmək və təlimləri təşkil etmək, həmçinin
onların səmərəli və əlaqəli işini təmin etmək.
SÜY-ə hazırlıq mərhələsində hesablama komissiyasının yaradılması və yığıncağın sədrinin seçilməsi korporativ
idarəetmə ilə bağlı ən qabaqcıl təcrübələrə uyğundur. Bunun məqsədi şəxslərin lazımi şəkildə hazırlanması, onlara
məsləhətlər və təlimlər verilməsidir. Bu səbəbdən, korporativ idarəetmə müşavirinin vəzifəsi seçilən\təyin edilən
şəxslərin peşəkarlıq səviyyəsini və səriştəsini müəyyən etmək, onların səriştəsinin artırılmasını təmin etmək və
onların fəaliyyətlərini koordinasiya etməklə bütün orqanların və şəxslərin yığıncağa lazımi şəkildə hazırlanmasını
və yığıncağın səmərəli keçməsini təmin etməkdir. Işin düzgün koordinasiya edilməsi üçün ümumi yığıncağın
çağrılması üçün tədbirlər cədvəli və bu işlə bağlı digər sənədlər korporativ idarəetmə müşavirinə yardım edəcək.
• Ümumi yığıncağa texniki dəstəyi təşkil etmək: video- və audio- yazı, lazımi avadanlığın və texniki vasitələrin təmin
edilməsi.
Korporativ idarəetmə müşaviri yığıncağın keçirilməsi üçün tələb olunan lazımi vasitələrin və avadanlığın olma-
sını təmin etməlidir.
• Ümumi yığıncağın katibi funksiyalarını icra etmək.
Bu müddəa Azərbaycan Korporativ İdarəetmə Standartlarında tövsiyə edilir. Ümumi yığıncağın katibi
funksiyasını icra etmək, bir tərəfdən yığıncağın işinin səmərəliliyini artıracaq, digər tərəfdən isə səhmdarların
yığıncağın protokollarının hazırlanmasına olan inamını gücləndirəcəkdir. Işin həcmindən asılı olaraq şirkət katib-
Korporativ İdarəetmə Müşavirinin Funksiyaları və Vəzifələri