World Bank Document
Korporativ dar etm nin Qiym tl ndirilm si Az rbaycan
Yüklə 1,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Korporativ dar etm nin Qiym tl ndirilm si Az rbaycan
- VI. URANIN V ZIF L RI
Korporativ dar etm nin Qiym tl ndirilm si Az rbaycan
sentyabr 2009
S hif 16
TYY YY QYY YY AD IIIA 3
Faktiki sahibl rin göst ri i sas nda q yyumlar n s sverm si X IIIA 4
S rh dl raras s sverm il ba l mane l r aradan qald r lmal d r X IIIA 5
Ümumi y ncaqda bütün s hmdarlara dal tli yana ma X IIIB
nsayderl rin alq -satq qdl rin qada a qoyulmas X IIIC Mü ahid uras v idar hey ti /r hb r m kda lar maraqlar n aç qlamal X IV. T R F MÜQAB LL R N N KORPORAT V DAR ETM D ROLU IVA T r f müqabill rinin hüquqlar yerin yetirilir X IVB Hüquqlar n pozulmas na gör kompensasiyalar n öd nilm si X IVC S m r liliyin art r lmas mexanizml ri X IVD
nformasiyaya ç x X IVE Siqnalç lar n müdafi si X IVF Kreditor hüquqlar il ba l qanunvericilik v onun icras
VA Aç qlama standartlar VA 1
irk tin maliyy v m liyyat n tic l ri X VA 2
irk tin m qs dl ri X VA 3
Majoritar s hml r v s sverm hüquqlar X VA 4
Mü ahid uras v idar hey tinin üzvl ri v sas r hb r m kda lar mükafatland r lmas siyas ti
VA 5
Maraql xsl rin qdl ri X VA 6
Proqnozla d r la bil n risk amill ri X VA 7
çil r v dig r t r f müqabill rin aid m s l l r X VA 8
dar etm struktur v siyas ti X VB
Mühasibat uçotu v audit standartlar X VC Müst qil audit yoxlamalar n n h r il keçirilm si X VD K nar auditorlar n hesabatl l t min edilm lidir X VE M lumat n dal tli v vaxt nda yay lmas X VF Maraqlar n toqqu mas hallar n n ara d r lmas X VI. URANIN V ZIF L RI VIA Vicdanla v qay il h r k t etm k
VIB Bütün s hmdarlara dal tli yana maq
VIC Yüks k xlaq standartlar na riay t etm k X VID
ura mü yy n sas funksiyalar yerin yetirilm lidir VID 1
ura ümumi korporativ strategiyaya v sas q rarlar n verilm sin n zar t edir X VID 2
irk tin idar etm t crüb sinin s m r liliyinin monitorinqi X VID 3
sas icraç r hb r m kda lar n seçilm si, m k haqlar n n öd nilm si, monitorinqi, v z edilm si X VID 4
V zif li xsl rin v ura üzvl rinin m k haqlar n n uy unla d r lmas X VID 5
ura üzvl rinin t yin edilm si / seçilm si prosesinin ffafl X VID 6
nsayderl r aras nda maraqlar n toqqu mas na n zar t X VID 7
Mühasibat uçotu v maliyy hesabatlar sistemin n zar t X VID 8
Aç qlama v kommunikasiya prosesin n zar t X VIE Obyektiv mühakim nin t tbiq edilm si
VIE 1
Müst qil mühakim X VIE 2
uran n komit l ri il ba l ayd n v ffaf qaydalar X VIE 3
uran n v idar hey tinin öz v zif l rin sadiqliyi X VIF M lumatlara ç x X Qeyd: TYY=Tam yerin yetirilir; YY= sas n yerin yetirilir; QYYI=Qism n yerin yetirilir; YY=yerin yetirilmir; AD=aid deyil Korporativ dar etm nin Qiym tl ndirilm si Az rbaycan
sentyabr 2009
S hif 17 KORPORAT IV DAR ETM HAQQINDA ÜMUM M LUMAT KAP TAL BAZARLARI Az rbaycan n kapital bazar inki af n erk n m rh l sind dir. Bak Fond Birjas nda (BFB) s hml ri ticar t olunan irk tl r yoxdur. S hmdarlar n say 100-c n çox olan 234 irk tin s hml ri kotirovka v r q sin daxildir v qanuna sas n fond birjas nda al n b-sat la bil r. 7 qdl rin ks riyy ti birjadank nar bazarda v sas n notariuslar t r find n t sdiq olunan alq -satq müqavil l rin ba lanmas vasit sil h yata keçirilir. BFB- uy un olaraq, 2008-ci ild birjan n tarixind ilk olaraq bijrada ba lanm qdl rin say birjadank nar ba lanm qdl ri ötmü dür. Alq -satq f all h l d a a olsa da, o, ild 50-100 qd ba lanan 2001-2002-ci ill rl müqayis d h miyy tli d r c d artm d r. BFB-d 2008-ci ild ümumi dövriyy 10 milyard t kil etmi dir, bu da vv lki ilin göst ricisind n iki d f art qd r. R q mi 2004-cü ild 113 milyon dollar t kil ed n ticar tin h cmi il müqayis etm k olar. 2009-cu ilin birinci rübünd , BFB-d ba lanan bütün qdl rin 94% dövl t qiym tli ka zlar n n pay na dü mü dür. S hml ri ticar t olunan irk tl rin olmamas n , dövriyy nin a a olmas v iri v qeyri- ffaf birjadank nar ticar ti n z r alaraq, BFB üçün bazar n kapitalla mas r q ml ri sas n m nas zd r. 2009-cu ilin aprel ay ndan ba layaraq doqquz irk tin istiqrazlar ticar t olunurdu. Lisenziya sas nda f aliyy t göst r n 12 broker / diler var. Bir çox irk tin s hml ri müt madi sasda ticar t olunmur. BMK t r find n 2007-ci ild apar lm sor uda i tirak etmi irk tl rin yaln z yeddisi (7%) s hml rin ticar t olunmas n bildirmi dir. Övv lki ild , sor uda i tirak etmi lli yedi irk tin s hml ri (57%) t krar bazarda t davüld olmay b v otuz alt (36%) respondent onlar n irk tl rinin s hml rinin t krar bazarda ticar t olmas haqq nda m lumatl deyildi.
SC-l rin ks riyy ti i çil rin 15% h cmind i tirak il öz ll dirm n tic sind yarad lm d r. Öz ll dirm d n sonra, sahibliyin c ml m si t dric n art b, çünki maliyy ç tinlikl rini ç k n i çil r öz ll dirm paylar n bazar n v likvidliyin çat mazl s b bind n n zar t ed n s hmdarlara süni azald lm qiym tl rl satm d r. sas sahibl rin yerli biznes liderl ri v , h mçinin, bir neç institusional investordan ibar t olmal d r. Dövl t iri sahib olaraq qal r. Portfel investisiyalar sah sind v bank sektorunda xarici xsl rin sahibliyi il ba l m hdudiyy tl r bu yax nlarda aradan qald r lm d r. Sahibliyin c ml m si 2007-ci ild BMK t r find n apar lm sor uda t sdiq olunmu dur. Sor uda i tirak etmi irk tl rin s ks n birind (81%), bir s hmdar n zar t pay na malik idi. Daha konkret olaraq, lli alt irk td (56%) t k s hmdar s hml rin 66.7%-d n art q pay na malik idi v iyirmi be ind (25%) t k s hmdar irk tin 50.0%-66.7% s hml rin malik idi. Ümumiyy tl , n zar t pay bir s hmdara m xsus olmayan bir neç irk td kiçik sayda s hmdarlar irk tin n zar t pay na malik idi. Sor uda i tirak etmi irk tl rin ks riyy tind (76%) minoritar (s hml rin 2% v daha kiçik pay na sahil olan) s hmdarlar var idi. Sor unun seçm sind yüks k d r c d c ml mi sahibliyin bir istisna hal var idi. H min irk td , bütün s hmdarlar s hml rin 2.0% v ya daha a a pay na malik idi. Az rbaycanda 2007-cii ild keçirilmi korporativ idar etm sor usunda 8 , h mçinin, sor uda i tirak etmi irk tl rd sahibliyin idar etm d n az ayr lmas mü yy n edilib. Sor uda i tirak etmi bütün irk tl rd idar hey ti v mü ahid uras n n üzvl ri c mi s hml rin 55%-n malik idi. Sor uda i tirak etmi bir çox irk td , majoritar s hmdarlar, h mçinin, idar etm d (36%) v mü ahid uras n n üzvl ri (31%) qismind i tirak etmi dir. Xarici investorlar sor uda i tirak etmi doqqu irk tin s hml rin malikdir, bu da respondentl rin 99%-nin ümumi nizamnam kapital n n yaln z 4%-ni t kil edir. Sor unun n tic l ri göst rmi dir ki, irk t bir xs t r find n idar olunan on be irk td n be ind ba direktorat irk tin 20%-d n art q s hml rin malik idi. Bu, Mülki M c ll nin irk tin s hmdar kapital n n 20%-d n art q hiss sin sahib olan s hmdar n h min irk tin icra orqan n n üzv olmas n qada an ed n t l bini pozur. 9
Sor u n tic sind a kar olunub ki, bank olmayan SC-l rd sahiblik bank sektoru kimi ail laq l ri vasit sil o q d r d t m rküzl mi deyil. 17 Yetmi yeddi respondent (77%) bildirmi dir ki, onlar n majoritar v ya n zar t ed n s hmdarlar n bir biri il qohum laq l ri yoxdur. Bundan lav , s ks n respondent (80%) bildirmi dir ki, n zar t ed n s hmdarlar n mü ahid uras v ya irk tin r hb rliyind qohumlar yoxdur. On be irk td (15%) majoritar s hmdarlar n bir biri il qohumluq laq si var idi. S kkiz irk td (8%) majoritar s hmdarlar dig r irk tl rd partnyorluq vasit sil laq li idi.
10 irk tl r nadir hallarda investisiya qoyan v ya h tta heç investisiya qoymayan 46 bank v 30 s orta irk ti f aliyy t göst rir. 11 Banklar n v s orta irk tl rinin mühüm hiss si s naye-maliyy qruplar na aiddir v sas n qrup daxilind f aliyy t göst rir v investisiya qoyur. Bazarda 2009-cu ilin aprel ay ndan ba layaraq bir xarici institusional investor f aliyy t göst rir.
2006-ci ild , hökum t qeyri-neft sektorunda f aliyy t göst r n irk tl r investisiyalar n qoyulmas m qs dil Az rbaycan nvestisiya irk tini (AI ) yaratm d r. AI investisiya q rarlar n ver nd korporativ idar etm amill rini n z r al r . X z r
Beyn lxalq nvestisiya irk ti” AI -in ri t qanununa sas n f aliyy t göst r n mü ssis l r investisiyalar n qoyulmas
7 Konkret mü yy n olunmu kontragentl birba a raz la d r lm v notarius vasit sil t sdiq olunan qdl r istisna olmaqla. 8 Az rbaycanda irk tl rd Korporativ dar etm Sor usu, p.16. 9 Sor u, p.17 10 1997-ci ild keçirilmi öz ll dirm nin h m yerli, h m xarici investisiya fondlar il t crüb si m nfi idi, n tic is fondlar n ba lanmas v ya bazardan ç xmas ndan ibar t olmu dur. l rin 10%-n q d r kapitalda yerl dir bil rl r. 2007-ci ild q bul olunmu s orta f aliyy ti haqq nda yeni qanunda h min t l b ir li sürülmür. Yüklə 1,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|