Compiliation of legal acts and regulations for the forest sector specialists
Yüklə 3,58 Kb. Pdf görüntüsü
|
126 eroziyasından qorunmasını təmin edən tədbirləri həyata keçirmək; • meşə istifadəçiləri tərəfindən aparılan işlər meşələrin inkişafına mənfi təsir göstərdiyi hallarda, müəyyən olunmuş qaydada müvafiq istifadə növlərini dayandırmaq və ya məhdudlaşdırmaq; • meşələrin bərpası və inkişafı ilə bağlı olan işlərə nəzarət etmək. 3.3. Meşələrin bərpası meşə tiplərindən, ərazilərin meşəbitmə şəraitindən, ağac və kol cinslərinin meşəçilik xüsusiyyətlərindən və meşə yetişdirilməsinin məqsədindən asılı olaraq aşağıdakı şərtləri təmin etməlidir: • meşə sərvətlərinin meşəçilik, ekoloji və iqtisadi cəhətdən ən qısa müddətdə daha səmərəli üsullarla bərpa olunmasını; • meşə fondu torpaqlarından səmərəli istifadə edilməsini; • meşələrin məhsuldarlığının və ağaclarının keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasını; • ərazinin optimal meşəlik faizinin təmin edilməsini; • meşələrin suqoruyucu, sanitar-gigiyena, mühit əmələ gətirən və sair qoruyucu funksiyalarının artırılmasını. 3.4. Meşələrin bərpası meşə fondunda baş vermiş dəyişiklikləri nəzərə almaqla meşə quruluşu layihələri əsasında hazırlanmış və müəyyən olunmuş qaydada təsdiq edilmiş dövlət proqramlarına uyğun aparılır. Bu proqramlar meşəbərpa işlərinin həcmini, onların aparılma üsullarını və bərpa olunacaq ağac cinslərini, həmçinin meşəbərpa tədbirlərini, meşə toxumlarının tədarükü və əkin materiallarının yetişdirilməsi işlərinin aparılmasını müəyyənləşdirir. 3.5. Meşə fondunda meşələrin bərpası məqsədi ilə meşə əkinlərinin salınması və meşələrin təbii bərpasına kömək tədbirlərinin həyata keçirilməsi üçün meşəbərpa fondu yaradılır. Bu fond aşağıdakı kateqoriyalara bölünür: • meşə əkini fondu; • meşələrin təbii bərpası üçün torpaq fondu; • meşə yetişdirilməsi üçün torpaq fondu. 3.6. Meşə əkini fonduna daxildir: • təbii yolla meşələşməmiş qırma sahələri, yanğın yerləri, seyrəkliklər, talalar, qurumuş ağaclıqlar; • batmış və müəyyən olunmuş qaydada silinmiş meşə əkini və qurudulmuş bataqlıq sahələri; • kənd təsərrüfatı istifadəsi üçün yararsız, lakin meşə bərpası üçün yararlı olan torpaq sahələri; • meşələrin bərpası üçün yararlı olan qumluqlar, dərə və yarğanlar və qeyri- meşə torpaqları. Bu sahələr torpaq və aqrokimyəvi tədqiqatlar aparıldıqdan sonra meşə əkini fonduna daxil edilir; • meşə əkini və səpini üsulu ilə bərpa olunmalı azqiymətli meşə sahələri və doluluğu 0,6-dan aşağı olan pozulmuş meşə sahələri. 3.7. Meşə əkini fondundan ilk növbədə istifadə olunan sahələr: • su və külək eroziyasına məruz qalmış sahələr; • şəhərlərin (qəsəbələrin) yaşıl zonalarında, çayların və ya digər su obyektlərinin qadağan olunmuş zolaqlarında yerləşən sahələr; • yüksək bonitetli ağaclıqların yetişdirilməsi üçün yararlı olan, meşə ilə örtülü olmayan sahələrin yüksək məhsuldar torpaqları; • qiymətli ağac cinslərinin yetişdirilməsi üçün bərpa olunması (qırılması nəzərdə tutulmuş azqiymətli meşələr) sahələr; • tikinti və mədən işlərinin aparılması nəticəsində pozulan və meşə 127 yetişdirilməsi üçün yararlı hala salınmış (rekultivasiya olunmuş) torpaqlar. 3.8. Meşə əkinləri üçün sahələrin hazırlanmasında, meşə əkinlərində aparılacaq əməliyyatların keyfiyyətlə yerinə yetirilməsi, onların yanğın təhlükəsinə məruz qalma ehtimalının azaldılması və sanitar vəziyyətinin yaxşılaşdırılması sahəsində aşağıdakı işlər nəzərdə tutulur: • sahənin müayinə edilməsi; • meşə əkini üçün sahənin ayrılması; • meşə əkini üçün maşın və mexanizmlərin hərəkətinə maneçilik törədən sahələrin nişanlanması; • sahənin tör-töküntülərdən, daşlardan, arzu olunmaz ağac bitkilərindən, xırda kötüklərdən və s. başdan-başa və ya zolaqlarla təmizlənməsi; • sahənin hamarlanması, meliorasiyası, yamaclarda terrasların kəsilməsi; • sahədə zərərverici həşəratlarla qabaqcadan mübarizə tədbirlərinin aparılması. 3.9. Meşə əkini üçün torpaq hazırlığı üsulu meşəbitmə şəraitindən, meşə tiplərindən, sahənin hazırlanması qaydasından, torpaq hazırlığının aqrotexniki tələblərindən və digər amillərdən asılı olaraq meşə təsərrüfatı müəssisəsi tərəfindən seçilir. 3.10. Meşə əkini üçün torpaq hazırlığı mexaniki üsulla başdan-başa və ya hissə-hissə zolaqlarla aparılır. 3.11. Külək və su eroziyasına məruz qalmayan, mailliyi 6 dərəcəyə qədər olan və mexanizmlərin işləməsi üçün maneçilik törətməyən sahələrdə başdan-başa şumlama üsulundan istifadə olunur. 3.12. Mexaniki üsulla hissə-hissə torpaq hazırlığı zolaqlarla, tranşeylər açılmaqla və çalalar qazılmaqla aparılır. 3.13.Hərəkətdə olan qumluqlarda meşə əkinləri aparılmasından əvvəl həmin sahələrdə kollardan, ot örtüyündən, qamışdan, qarğıdan, mexaniki çəpərlərdən və s. istifadə olunmaqla zolaqlar yaradılır. Bu halda əvvəldən əkilmiş kollar əsas cins əkilənə qədər meşə əkininin həcminə daxil edilmir. 3.14.Dağ və dağətəyi sahələrdə meşə əkini üçün torpaq hazırlığı üsulu sahələrin coğrafi zonalığından, ərazinin mailliyindən, torpağın daşlılığından, su hopdurma qabiliyyətindən, sahənin böyüklüyündən və istifadəsinin mümkünlüyündən, ərazidə eroziya başlaması və artması təhlükəsindən asılı olaraq seçilir. 3.15. Dağlıq ərazilərdə, yamacların maillik dərəcəsindən, torpaq şəraitindən və digər göstəricilərindən asılı olaraq torpaq hazırlığı aşağıdakı üsullarla aparılır: • mailliyi 6 dərəcəyə qədər olan, az daşlı güclü torpaqlarda başdan-başa şumlama; • mailliyi 12 dərəcəyə qədər az daşlı torpaqlarda zolaqlarla şumlama və ya terras açmaqla; • mailliyi 12—40 dərəcəyə qədər və ana qatın su hopdurma qabiliyyəti normal olan torpaqlarda eni 2,5 metrdən 4,5 metrə qədər ölçüdə qazıb tökmə torpaq üsulu ilə, kiçik sahələrdə isə xırda zolaqlarla, çala və tranşeylər qazmaqla. 3.16.Meşə əkinləri tərkibinə görə bir əsas ağac cinsindən (bir cinsli əkin) və ya bir neçə əsas və köməkçi ağac cinslərindən (qarışıq əkin) ibarət yaradıla bilər. Bu zaman seçilən cinsləri meşəbitmə şəraitindən asılı olaraq meşə təsərrüfatının inkişaf etdirilməsi məqsədinə uyğun olmalıdır. Köməkçi ağac və kol cinsləri seçildikdə onların əsas cinslə qarşılıqlı təsir əlaqələri nəzərə alınmalıdır. 3.17.Meşə əkinlərinin sıxlığı və qarışdırma sxemləri davamlı, yüksək məhsuldarlıqlı ağaclığın formalaşmasını təmin etməlidir. Ziyanvericilər və xəstəliklər yayılmış sahələrdə meşə əkinlərinin ilkin sıxlığı və cins tərkibi meşələrin mühafizəsi Yüklə 3,58 Kb. Dostları ilə paylaş:
|