Fikhu'l ebsat
Yüklə 2,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Əhməd İbn Hənbəl - rahmətullahi aleyhi
112 olaraq qalacaqdırmı?”. İmam: “Bizlər heç bir Muvahhid əbədiyyən Cəhənnəmdə qalmaz deyirik” 176 . Əhməd İbn Hənbəl - rahmətullahi aleyhi - Əbu Abdullah Əhməd İbn Hənbəl əş-Şeybani. İmam, Muhəddis, Mutlaq mücdəhid Hicri 164/778-ci il Rəbiul Əvvəl ayında Bağdadda dünyaya göz açmışdır. Atası Muhəmməd İbn Hənbəl otuz yaşında ölmüş, anası Səfiyyə Binti Meymunə böyütmüşdür. Ərəb olub, Şeyban qəbiləsinə mənsubdur və kökü Nizar qəbiləsində Peyğəmbərin – sallallahu aleyhi və səlləm – kökü ilə birləşməkdədir. Hələ kiçik yaşlarında ikən şəriət elmərini öyrənmiş, sonra təhsilini davam etdirmək üçün Şama, Hicaza, Kufəyə və Yəmənə gələrək burada olan uləma və muhəddislərlə görüşmüş, raviləri taparaq onlardan hədis almışdır. Ömründə beş dəfə həcc etmiş. Bunun üçünü isə piyada həccə getmişdir. İlk dəfə İmam Şəfii – rahmətullahi aleyhi - ilə Hicazda tanış olmuş, Yəməndə muhəddis AbdurRazzaq İbn Hammamdan hədis almaq üçün Yəmənə gəlmişdir. Ravilərdən hədislərlə bərabər səhabə və tabiinlərdən gələn bütün rəvayətləri də almışdır. Fiqhi biliklərini və Üsul fiqhini Əbu Yusuf və İmam Şəfiidən almışdır. Qırx yaşından sonra 5000 minə yaxın tələbəyə dərs deyərdi. Tarixdən də bilindiyi kimi bir çox alimlər daima təziqlərə, zülmə məruz qalmışlar. İmam Əhməd – rahmətullahi aleyhi - də bu qrupdandır. Abbasilərin xilafəti zamanı Xalqul Quran – Quran məxluqdur fitnəsi Mutəzilə əqidəsi və xristian alimi Yuhanna əl-Diməşqi tərəfindən yayılmışdır. Xəlifə Məmunun (813-833) dövründə insanlara, xüsusən də alimlərə bu əqidə zorla qəbul etdirilirdi. H. 218-ci ildə İmam Əhməd, Muhəmməd İbn Nuh, əl-Kavarırı, Sucadə kimi bir qrup alimlər Quran məxluqdur – fikirlərini qəbul 176 “Şərhu Usulu Etiqadi” 2/193. 113 etmədiklərinə görə zəncirlərlə həps edilərək həpsxanalara atılmışlar. Bu arada Kavarırı, Sucadə bu fikirləri qəbul etdiklərinə görə azadlığa buraxılmışlar. Xəlifə Məmun fikirlərindən dönməyən İmam Əhməd və Muhəmməd İbn Nuhla görüşmək üçün onları həps edilərək hüzuruna gətirilmələrini əmr etmişdir. Lakin bu vaxtı xəlifə dünyasını dəyişmiş, Muhəmməd İbn Nuhda yolda dünyasını dəyişmiş, İmam Əhməd – rahmətullahi aleyhi - Bağdada həps edilərək Mötəsimin (833-842) xəlifəliyi dövründə qazı İbn Əbu Duadın təşviqi ilə işkəncələrə məruz qalmışdır. İyirmi səkkiz ay həpsdə yatdıqdan sonra İmam Əhməd azad edilmiş. Bundan sonra iqtidara əl-Vasiq gəlmiş. Onun dövründə də bu fikirlər hökm sürmüşdür. Nəhayət Mutəvəkkil hakimiyyətə gəlmiş və Quran məxluqdur fikirlərinə son qoyularaq yenidən Quran və Sünnə hökm sürməyə başlamışdır. İmam Əhməd – rahmətullahi aleyhi - bu çətinlikklərə sinə gələrək səbr etməsi 14 il davam etmişdir. Məşhur hədis alimlərindəndir. Sünnənin atası adını da daşıyır. Rəvayət etdiyi hədislər məşhur “əl-Musnəd” adlı kitabında toplanmışdır. Bu kitabda 14 ciliddə 28000 min hədis toplanmışdır ki, bunlarda 750000 min hədisin içindən seçilərək bu kitaba yerləşdirilmişdir. Kitabı səhabələrin rəvayətləri ilə tərtib etmişdir. Əsərdə 904 səhabənin rəvayəti vardır. H. 241/855-ci il Rəbiul Əvvəl ayının 12 cümə günü Bağdadda dünyasını dəyişmişdir. İbrahim əl-Hərbi – rahmətullahi aleyhi - deyir ki: “Əhmədi gördüm. Sanki Allah keçmişdə və gələcəkdə yaşayan bütün insanların elmini onda cəm etmişdir”. Əbu Zura, Abdullah İbn Əhmədə deyərdi: “Sənin atan miliyon hədis bilirdi”. Əli İbn əl-Mədini – rahmətullahi aleyhi - deyir ki: “Allah bu dini iddə günü Əbu Bəkr əs-Sıddıq ilə, Mihnə günü isə İmam Əhməd vasitəsilə qorumuşdur”. Lələkai – rahmətullahi aleyhi - deyir ki: Bizə Əli İbn Muhəmməd İbn Abdullah əs-Sukəri xəbər verdi ki: Bizə Osman İbn Əhməd İbn Abdullah İbn Bureyd əd-Dəqiqi dedi ki: Bizə Əbu Muhəmməd əl- Həsən İb AbdulVəhhab və ya əl-Əmbəri 293-cü ildə öz kitabından 114 oxuyaraq dedi ki: Bizə Əbu Cəfər Muhəmməd İbn Suleyman əl- Minkari dedi ki: Mənə Abdus İbn Malik əl-Attar dedi ki, mən Əbu Abdullah Əhməd İbn Muhəmməd İbn Hənbəlin – rahmətullahi aleyhi - belə dediyini dinlədim: “Bizə görə Sünnətin əsasları bunlardır: Peyğəmbərin – sallallahu aleyhi və səlləm – səhabələrinin izlədiyi yola sımsıxı sarılmaq, onlara uymaq və bidətləri tərk etməkdir. Hər bir birdət də əsasən bir sapıqlıqdır. Düşmənləri tərk etmək, həva əhli ilə oturmağı tərk etmək, mübahisələri və dinlə bağlı münaqişələri tərk etməkdir. Sünnət bizə görə Rəsulullahdan – sallallahu aleyhi və səlləm – gələn nəqillərdir. Sünnət Quranı açıqlayar və Quranın dəlilləridir. Sünnətə qiyas yoxdur. Ona nümunə göstərilməz, ağıllarla, həvalarla idrak edilməz. Sünnət sadəcə tabe olmaq və həvanı tərk etməkdir. Xeyri və şərilə Qədərə iman etmək. Bu haqda varid olan hədisləri təsdiq etmək və onlara inanmaq. Nə üçün və necə demədən bunlar təsdiq edilir və iman gətrilir. Bir hədisin təfsirini bilməyən və ya ağlıyla onu qavrayamayan bir kimsə bu xüsusda mükəlləfiyət altında deyildir. Belə bir kimsə buna iman edib, ona təslimiyyət göstərməklə yükümlüdür. əs-Sadiq vəl-Məsduq – hədisi və buna bənzər qədərə dair digər hədislərdə olduğu kimi. Qiyamət günü Rəbbimizi görəcəyimizə dair bütün hədislər də belədir. Bunlar qulaqlara qəribə gəlsədə, bunları eşidən, bunlardan təəccüblənsən belə bu hədislərə iman etmək, onların birini belə rədd etməmək. Qədər, Allahı görmək, Quran və bunlara bənzər məsələlərdə Sünnətdə varid olan hədislər barəsində mübahisə etmək məkruhdur, qadağandır. Bu şəkildə hərəkət edən bir kimsə mübahisəni tərk edib təslimiyyət göstərmədikcə Əhli Sünnətdən olmaz. Gələn rəvayətlərə iman edilir, Quran Allahın kəlamıdır, yaradılmış deyildir. Quran yaradılmamışdır deməkdə heç vaxt zəiflik göstərmə. Çünki Allahın kəlamı Allahdandır. Allahın kəlamından yaradılmış heç bir şey yoxdur. Əsla bu barədə daha öncə söylənməmiş fikirləri irəli sürən, ləfz və başqa şeylər haqında Yüklə 2,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|