Riyaziyyat
2009
Məzmun
Göstəricilərin toplama vasitələri: anket tərtib etmək və respondentlərin sorğusu (nümayəndə
1.
qrupunun seçilməsi xaricində); təsadüfi eksperiment, təsadüfü yaradan qurğular – dəmir
pul, urna,
oyun zərləri, ruletka.
Qaydalı göstəricilər birliyinin miqdar və say əlamətləri: göstəricilərin nisbi tezliyinin
2.
göstərici təqdimat vasitələri: dairə diaqramı, nisbi tezlik diaqramı
Ehtimal: vacib və mümkün olmayan hadisələr, verilən hadisəyə əks olan hadisə; variantların
3.
hesablama üsullarından təsadüfi eksperimenti təsvir etmək üçün (məs.,ağacabənzər diaqram
və ya digər sxemlər) istifadə etmək; hadisələrin ehtimalı, ehtimal xassələri; nisbi tezlik və
ehtimallar arasında əlaqə və fərqləndirmə
Riy. VIII. - 7
Riyaziyyat
2009
İlin sonunda əldə edilən nəticələr və onların indikatorları
İstiqamət: Ədədlər və əməllər
Riy. IX.1. Rasional ədədləri müqayisə edir və onları təsnif edir
Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:
müxtəlif şəkildə verilən rasional ədədləri yuvarlaqlandırır, müqayisə edir
•
dövri və dövri olmayan onluq kəsrlər kimi rasional və irrasional ədədləri fərqləndirir və
•
dövri olmayan irrasional ədədin misallarını gətirir (məs.,
2 )
birmənalı ədəd üzərində natural ədədləri ardıcıllıqla böldükdə qalığın dövriliyini qeyd edir;
•
görünən qanunauyğunluğu izah edir
rasional ədədləri (eləcə də standart) ekvivalent forma ilə yazır; müxtəlif forma ilə verilən
•
rasional ədədləri (keyfiyyət, standart forma və s.) müqayisə edir və düzür
Riy. IX.2. Müxtəlif üsullarla rasional ədədlər üzərində əməlləri yerinə
yetirir və əməllərin nəticələrini dəyərləndirir
Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:
ədədlərin və riyazi əməllərin nəticə xassələrini müzakirə etdikdə bölünmə əlamətləri və
•
qalıq xassələrindən istifadə edir (məs., əgər 2345-i 3-ə bölsək nə alarıq?)
rasional ədədlər üzərində riyazi əməlləri, eləcə də dərəcəyə alınma və kök çıxarılma
•
əməllərinin yerinə yetirilməsinin optimal üsullarını seçir və onlardan istifadə edir (məs.,
ədədi sadə vuruqlara ayırır və bu ədədin kökünün əhəmiyyətini tapır)
məsələnin kontekstini nəzərə alaraq seçir ki, məqsədəuyğun nədir, - əməllərin nəticələrinin
•
qiymətləndirilməsi, nəticənin təqribi və ya dəqiq əhəmiyyətinin tapılması (məs.,
“məişət”məsələsi, hansı ki, bir neçə əşyanın əldə edilməsi üçün lazımi məbləğin olub-
olmaması ilə əlaqədardır)
rasional ədədlər üzərində əməlləri (eləcə də tam göstəricilik dərəcəsi və riyazi kökü) təşkil
•
edən ifadələrin sadələşdirilməsi üçün əməllərin xassələrindən, ardıcıllığından və onlar
arasında
əlaqədən istifadə edir
ədədi üzvləri yuvarlaqlandırır (məs.,
•
toplama zamanı -toplananları) və rasional ədədlər
üzərində riyazi əməllərin nəticəsinin təqribi əhəmiyyətini tapır
Riy. IX. - 2