MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,17 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Etibar Babayev, dosent. Bakı Slavyan Universiteti
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu
144 olaraq min illər boyu daim İran, ərəb və rus mədəniyyətlərinin mədəni təsirinə məruz qalmışdır.
Yeri gəlmişkən, Rusiya Federasiyası öz ərazisində Azərbaycan dilinə dövlət
dili statusunu (Dağıstan Respublikasının Konstitusiyasında Azərbaycan dili dövlət dili kimi qeyd olunub) verən dünyada yeganə ölkədir.
Mən heç də beynəlmiləl sovet mədəniyyətinin tərəfdarı deyiləm. Sadəcə olaraq biz nəzərə almaya bilmərik ki, məhkum olunmuş totalitar sistemin ağırlığı altında devrilən bu model işləyirdi və kifayət qədər effektiv idi. Nəhayət, bu beynəlmiləl mədəniyyət sovet fenomeni kimi qərb analitikləri üçün gözəl və gələcəyi olan alternativ multikulturalizmə, onların zənnincə, stimul ola bilər.
Sovet sistemində səhvlər və qüsurlar çox idi, lakin Sovetlər Puşkinin, Çernışevskinin, Belinskinin, Dobrolyubovun, Gertsenin mücahidlik, xalq maarifi ideyalarının təsiri altında təkcə Rusiya İmperiyasının ucqarlarında milli elitanı deyil, həm də başqa millətlərin nümayəndələrinin orta ziyalı təbəqəsini yarada bilmişdir. Bu da öz növbəsində, indi Qərbdə yer almış mədəni disbalansın qarşısını aldı.
Kiçik torpaq sahəsində mühüm tarixi hadisələr və nadir memarlıq üslubunun həyata keçirildiyi ―İçəri şəhər‖ memarlıq ansamblının YUNESKO tərəfindən dünya mədəni irsinin abidələri sırasına salınması Azərbaycan ərazisində mədəniyyətlərin qarşılıqlı təsirinin əyani sübutudur.
Qız qalasının yaxınlığında şiə, ləzgi məscidi və xristian kilsəsi yerləşir. Məhz Qız qalasınını ətəyində xristianların 12 apostolundan biri olan, əfsanəyə görə elə burada öldürülmüş, müqəddəs Varfolomey apostolunun kiçik kilsəsi yerləşir. Bütün bunlar
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu 145
beynəlmiləl sovet
mədəniyyətinin və
multikulturalizmin yaranmasından öncə olmuşdur. Biz sadəcə belə yaşayırdıq, bizim xalq və mədəniyyətimiz müxtəlif etnik və mədəni proseslərin sintezidir. Ölkədə indi də Azərbaycanın mədəni palitrasını zənginləşdirən milli və mədəni özünüifadə hüquqları olan onlarla millət və etnik qruplar yaşayır.
Görünür ki, qloballaşma dövründə heç bir ölkə multikulturalizmin təsirindən yan keçə bilməz. Lakin inkişaf etmiş cəmiyyət öz mədəni, milli və mənəvi dəyərlərini mümkün olan dərin deformasiyalardan qoruyaraq böyük dəyişiklər dövrünün çağırışına adekvat cavab verməlidir.
dosent. Bakı Slavyan Universiteti
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu
146 Qazaxıstanda mədəniyyətlərin dialoqu
Hörmətli sədr! Xanımlar və cənablar! İlk öncə icazənizlə, YUNESKO işləri üzrə Qazaxıstan Milli komissiyasının məsul katibi adından bu mühüm forumun təşkilatçılarına minnətdarlığımı bildirim və yüksək hazırlıq səviyyəsini qeyd edim. Həmçinin qeyd etmək istərdim ki, Qazaxıstan Respublikası əsrlər boyu əldə olunmuş mədəni, tarixi və dil irsinin birləşdirdiyi Azərbaycan və Rusiyanın təşəbbüslərini daim dəstəkləyir və bu işə səs verir.
Dəyirmi masanın mövzusu ölkələrimizdə aparılan multikulturalizm siyasəti kontekstində ümumi səylərimizi birləşdirir. Öz növbəsində, bu siyasət 20 il qabaq böyük qardaşlıq ölkəsinin bölünməsinin analitik nəticəsi olmuşdur.
Bu gün biz tolerantlıq prinsipləri və mədəni müxtəlifliyə hörmətə əsaslanan yeni sivilizasiyalar və mədəniyyətlərə başqa bir alternativ qəbul etməyən bir cəmiyyətdə yaşayırıq. Hazırkı dövrdə bu, dünyada baş verən proseslərin və modelləşmənin effektli tədbirlərinin nəticələrinin tam şəkildə anlaşılması üçün mühüm şərtdir. Hesab edirəm ki, dünya xalqları arasında sülh və barışıq ideyalarının irəliləyişində və mədəni müxtəlifliyin inkişafında əsas rolu məhz YUNESKO, İSSESKO, Türksoy kimi nüfuzlu təşkilatlar oynamalıdır. Bu təşkilatlar irqindən, cinsindən, dilindən və dinindən asılı olmayaraq, bütün xalqlar üçün ümumi hörmət və ədalətin təmin olunması məqsədilə xalqlararası əməkdaşlığın genişlənməsi və sosial birliyə yardım ücün vacib olan bütün ehtiyatlara və vasitələrə malikdir. Belə fəaliyyət bütün dünyada sülhün qorunmasına ən yaxşı zəmanətlərdən biridir. Bununla bərabər, qənaətcil dünyanın qurulması və dünya birliyini təşkil edən xalqların əməkdaşlığının inkişafı üçün hər bir insanın dünyadakı unikal məsuliyyətini də unutmaq olmaz. Hər bir dövlət üçün əsas Yüklə 3,17 Mb. Dostları ilə paylaş:
|