Microsoft Word qafqaz albanlar-duzelishli doc

 
117
eslərinə alsalar edi arakellərninq ari boyruxun, ki aytпr: «yalğız 
kensinqə yaxşı kləmə, yoxsa snqarınqa da».  
Anınq üçün bolmas yarğucu inanmağa, tanıxlar kelmiyin; da 
yarğuğa kelgənlərninq,  xaysı ki zaxoccadır, könü tanıxlar bilə 
tıyılır, da törə toğru körünür. Da könülüki tanпxlarnınq yaxşı 
kişilərdən belgilidir ki, orunc alıp kelməgəylər, da könülük alnına 
yalğan sözləməgəy, ya egər ki uruğu bolgay kimsəninq da kelip 
tanıxlıx bergəy, da bilsələr ki, könü kişidir, tanıxlпxın tutkaylar. Da 
ol ki aytır, 2 da üç könü tanıx bolmax kerək, oxşar günəşkə da ayğa 
ki, köktə könü tanıxlardır Tenqrininq. Da 2-inci, tanıxlarnınq kö-
nülüki, yaşı bilə tügəl bolğay ya xart kişi bolğay. Xaytıp tiyəsidir 
adamnınq yılların u zəmanəsininq hörmətini körgüzməgə: 3 yaşar 
oğlan tilgə  çıxar, 7 yaşar bitik övrənir, 14 yaşına adəmiliki tep-
rənir, 20 yaşına zinavor bolur biylər eşikinə, 25 yaşına kahana 
bolur. Manqa da bulay körünür ki, 25 yaşında adəmininq tanıxlıxın 
tutmax kerək. Xaçan ki Tenqrininq alnına könüdür 25 yaşına 
kahananınq tanıxlıxı joğovurt üçün, dağın artıxsı könüdür 25 
yaşına aşxarhagannınq tanıxlıxı törədə.  A  egər ki yoluxsa, bir 
tanıx tügəl adam bolğay da birsi igit, anı da tutmax kerək. A egдr 
ki 2-si igit  bolğay da biri xart ya 3 igit bolğay, ol tanıxlıxnı  da 
tutmax kerək. Dağı da dinsizlərninq tanıxlıxı Keçməstir krisdanlar 
üstünə, necə köp bolsalar da, egər ki könü də aytsalar. Ne türlü ki 
Krisdos yöpsünmədi devlərninq tanıxlıxın, xaçan ki anı Tenqri 
Oğlu aytırlar edi. Alay ox hercovacoğlarnınq tanıxləxı keçməstir 
krisdanlar üstünə, xaçan ki krisdanlikkə toğru dügüllər, bizgə ne 
türlü bolurlar könü bolmağa tanıxlıxta?  A egər ki anınqki iş 
yoluxsa hercovacoğlar üstünə, bolurlar kendiləri biri biri üstünə 
tanıxlıx berməgə. 
Dağı da tiyməs xatпn kişininq tanпxlпxın tutmağa, tek sözün 
işitməgə. Ne türlü Krisdosnunq jarutiununa: ari xatunlar, körüp, 
sövünclük berdilər arakellərgə, da arakellər toxtattılar Krisdos-
nunq könü surp jarutiunın.  A nemə anınqki iş yoluxsa, da xatın 
kişilər körgəy anı, da yaxşı hörmətli xatпnlar bolğay, necik er 
kişininq 2-3  tanпxlıxxı keçər, alay ox hörmətli xatınlardan  2 

---

 
118 
ança – 4 ya 6, yoxsa kelməgəylər törə  alnına, övlərinə tanıxlıx 
bergəylər ol xadar yaxşı  u hörmətli adəmilərgə, ne xadar ken-
diləridir, da alar, kelip, tanıxlıx bergəylər törə alnına. Anınq üçün 
ki ne türlü tiyməs xatın kişigə kahana bolmağa ya jolner, ne borla 
basmağa, ne kebittə olturmağa, ne er kişininq tonun kiyməgə, ol 
türlü tiyməs alarğa törədə olturmağa, ne tanıxlıx berməgə. Bu 
işkə utru aytmağay ki, köp xatınlar, xanların töküp, da Krisdoska 
tanıx boldılər, zera mardiroslux tanпxlıxı özgədir, da adəmilər 
tanıxlıxı dağın bir türlüdür, evet köp xatпnlar xıynaldılar, da 
Tenqrigə arzani boldılar, da adəmilərdən hörmətləndilər. Anınq 
üçün ki xatın kişininq tarbiyatı  sır saxlamas, ne tanıxlıxı keçməs. 
Evet ki xatın kişilərninq xatın kişilərninq üsnə keçər tanıxlıx, alay 
ox xatın kişilərninq er kişilər üstünə 6 da 4, necik yazıpbiz yoğarı. 
Kimsə bu tanıxlıxnı ağırsınmasın, tügül yalğız tügəl adəmilər tanıx-
lar boldı Krisdos üçün, yoxesə  oğlanlar da, necik Petğeğemninq 
oğlancıxları, dağı da surp Sdepanos igit vaxtında, dağı da köplər 
bularğa oxşaş. 
Dağı da aytalıq ki, ne üçün 2 ya 3 bolmax kerək tanıx. 2 ya 3 
dügəl ki, köplərgə utrudur, körgüzür ki, necə köp bolsa, ança 
igidir, egər ki bolmasa 2 ya 3, mundan eksik bolmağay, zera 1 
adamğa asanttır ki, büxtan aytkay kimsəninq üstünə, a 2, 3 adam 
bolmastır, zera biri kləsə, birsi kləməs. Da yarğucu kerək es xoy-
ğay  igi tanıxlarğa ki, biri birinə sözləri oxşaş kelgəy  ki, oxşaşsız 
bolmağay, necik alarnınq sözləri bir edi ki, Krisdos üçün xanların 
töktülər, alay oxşaş  bolsa, 2-sininq, ya 3-sününq tanıxlıxları 
könüdür.  Da egər tapulur esə bu bitiktə ki, köplər, yalğanlıx bilə 
birlənip, da yalğan tanıxlıx bilə yamanlıxnı uçka çıxarırlar, necik 
Napeutnunq Eski Törədə da surp Sdepannosnunq Yənqidə, bu işlər 
yalğan tanıxlarnınq yamanlıxı bilə edi. Yoxesə bolmaslardпr hər 
kez zraccalıx etməgə. A 2 da 3 könüdür, necik ki, Tenqridən bu-
yuruldı. Zera Movsesninq törəsininq berilgəninə Tenqridən Ovr, 
da Aharon, da Esu tanıxtırlar. A Sinay tağda Tenqrininq en-
gəninə burxular avazı, da bulut, da xaranxulux, da ot tanıxtırlar. 
Da Krisdosnınq toğganına friştələr, da 3 xan, da xoyçılar ta-

---

 
119
nıxtırlar. A Krisdosnunq 40 könlük kelgəninə dacarğa surp 
Simeon u Anna markareuhi, da eşikninq açılğanı tanıxtır. 
Krisdosnu Yekibdoska xaçırğanda friştə  da bolvanlarnınq uşaal-
ğanı tanıxtпr. Da Krisdosnunq  mgrdutiununa Ata Tenqri u Ari 
Can, da surp Jovannes tanıxtırlar. Da Tapor tağda 2 markare da 3 
arakel tanıxtırlar Tenqrilikinə. Tantrlar Krisdosnunq barca türlü 
skançeliklər. Krisdos ki xaç üstünə edi, günəşninq xaranqxuluxu u 
yerninq teprənməki, (da taşlarnınq çatlanmaxı), da xanı u suvu 
Krisdosnınq xabırxasından çıxtı, dağı da özgə skançeliklər tanıxtır-
lar.  Da surp arutiununa Krisdosnunq friştələr u kerezmanınnq 
taşı ki, açıldı, da kefini, da arakellər, da ari xatınlar, da storojlar 
tanıxtr. Dağı da hamparcumında friştələr u arakellər u əvəldən 
markarelər tanıxtır.  
A egər ki 1 künü tanıxnınq tanıxlıxı da könü esə, həlbət, 
toxtalğan dügüldür, ne türlü ki Krisdos aytır edi cuvutlarğa: «Siz 
yeberdinqiz Ovaneskə, da ol tanıxlıx berdi könülük üçün, da 
inanmadnqız. Da menim tanıxlıxım bardır dağın ulu, ne ki 
Ovannes, ol xılınmaqnı, xaysın ki berdi manqa Atam. Xaytıp 
aytırmen, tanıxlıx berimen Menim üçün, da tanıxlıx berir Menim 
üçün Atam, da sizinq törənqizgə  də yazğandır ki, 2 adamnınq 
tanıxlıxı könüdür». A bir adam tanıxlıx bersə kendi üçün, tügəl 
dügüldür.  
Ne türlü ki ayttılar Krisdoska cuhutlar ki, Sen Seninq boyunq 
üçün tanıxlıx berisen. Könüsün ki, Krisdosnınq tanıxlxı könü edi, 
da alar aytırlar edi ki, könü dügüldür. Anınq üçün Ata Tenqrini, da 
surp Ovannesni tanıx keltirdi Krisdos, da surp arakellərni, bu türlü 
aytпp: «Bolğaysiz Manqa tanıx Erusağemdə u Samariada, 
dьnyaninq xırığına». Bu türlü Bedros, işitip Tapor tağda Ata Ten-
qrininq avazın Krisdos üstünə, aytır edi, tanıxlıx berip ki, bu avaznı 
biz könü işittik, xaçan ki birgəsinə edik ari tağda. Dağın alıp 
tanıxlıxka markarelərni, aytıp alay ki, tutarbiz toxtalğan aytkan-
ların markarelərninq. Ol türlü könüsün tanıxlıx berir edi Johanes 
Awedaraniç: «Həlbəttə 3 türlü ki tanıxlıx berirlər Krisdos üçün: 
Can u suv u xan». Mundan övrəndi yıxöv ganonki ki, tanıxlıxsız 

---