Microsoft Word qafqaz albanlar-duzelishli doc

 
111
körməgə, ne miskingə yarlıxamağa, ne türlü yazğandır: «Yarlıxama 
yarlığa törədə». Da yarğucu bolmağay bir yartın işitkəy, könününq 
ya egrininq, gileyin anğınca ki, 2-si yüz də yüz turmıyın. Da gileni 
könüsün tergəgəy, andan sonqra 2 ya 3 tanıx bilə uç etkəy könü-
lükk, törə bilə, 2 ya 3 tanıx bilə toxtalğandır barça iş. Da kimninq 
tanıxı bolmağay, ant bilə 1 yartın, kimninq üstnə tüşsə, uç etkəy. 
Tiyişlidir yarğucığa ki, törəni yalxız etməgəy, yoxsa köplər 
bilə, egər yoluxmasa, 2 ya 3 yaxşı u bilici adəmilər bilə etkəy törə-
ni. Necik törəgə kelgənlərgə 2 ya 3 tanıx kerəktir, ol türlü yarğu-
cılarğa, anınq üçün ki, törə toğru bolur toxtağan adəmilər bilə 
tanпxlıxta. Bu övrəncik burun Rımalılarda bar edi ki, 72 adam day-
ma saxışta edilər barça türlü işlər üçün. 72 adam anınq üşün 
tüzdülər ki, barça adəmilər bağınğaylar ki, 72 millətninq usluluqu 
alardadпr. Yoxsa emdi 12 yarğucu toxtattılar, 12 arakellərgə 
oxşaş, tügəl ki, köp yarğucılarnınq tergəməkindən könülür törə, 
yoxsa, köplərninq tanıxlıxı bilə könülüp, xorxulu körünür törə. 
Dağı da Xaxanlıxta 3 törəçi xoyarlar, alay ox Vrasdunda, 
Xaxanlıxtan övrənip, surp Errortut iunnunq atına da tanıxlarnınq 
sanına. Biz də munqar biyənirbiz ki, 3 yarğucu bolğay, zera 
mundan artıx küctür tapulmağa barça yerdə. Dağı da axpaştır bu-
rungi yarğucu, 2 ya 3 axıllı adəmilər tutkay xatına, da alay etkəy 
yarğunu, tügül ki, alar tanıx bolğaylar könülükkə, yoxsa axpaş 
kendi də alardan üvrəngəy yarğunu.  
Tiyəsidir yarğucılarğa ertə u kecə sarnamağa Eski u Yənqi 
Törəni da Törə bitikini da eskə almağa barça millətninq da esli 
adəmilərninq yazğanın. Tiyəsidir yarğucularğa barça tarbiyatı bilə 
yaxşı bolmağa, da törə saxlağay, da artıxsı ki, öcəş bolmağay, da 
xılıxı bilə paxil bolmağay barça vaxtta, artıxsı yarğu vaxtına ki, 
yarğuğa kelgənlərninq könqülləri çiy bolmağay, da saxışlama-
ğaylar ki, paxilliktən ya öcəşməktən toğru bolmadı yarğu. Uzun es 
bilə tözümlü bolmax kerək yarğuclar, zera köp kez yoluxur ki, 
küc bilə taparlar a yavitşa bolmastır yarğu. Yoxesə tözümlük bilə, 
da kün berip, özgə çaxta yaxşı tergəp, da xaytıp ündəgəylər 
allarına, da uç etkəylər. Egər ki yarğuğa kelgənlər talaş etsələr, 

---

 
112 
xoymağaylar biri birinə tüşməgə, öcдşip ögütləgəylər ki, törə 
alnına xalaba bolmağay da yarğu xapanel bolmağay. Bilsinlər 
zaxodcalar da ki, kelməslərdir yarğu alnına talaş etməgə, yoxsa 
könülük bilə spravovatsşa bolmağa. Yergə bilə bergəylər 
sözləməgə zaxoccalarğa, 1-i sözləsə, 1-si tek turğay, sonqra birsi 
sözləgəy ki, alarnınq gilelərini işitip bilgəylər könünü egrini da 
andan sonqra yarğusun etkəylər. 
Dağı da yarğucu saxlanmaq kerək kendi xullarından: bardır 
anınq kibiklər ki, yarğuda sözlövüçüdürlər orunc bilə, zera 
övrənciktir yarğuğa kelgənlərgə, yapux orunc berip ki, kendiləri 
sartın sözləgəylər. Bolmağay ki, alarnınq ustat sözlərindən al-
danğay yarğucu da egri etkəy yarğunu. Aldamasız yarğu Tenqri-
ninqdir, ol ki, yapuxnu acıxnı köriyir, a dünya adəmilərinə 
yoluxur yanqılmaxlıx. Dayma kimsə anqar yamanlamasın, kim ki 
erksiz yanqılır. A kim ki erki bilə egri etər yarğunu, kendi borclu 
xalır köktəgi yarğucuğa. Bolmağay ki, öktəmləngəy yarğucu ya 
kimsəni heç körgəy, alay bilsin ki, 1-dir yarğucu Tenqri, xay-
sınınq alnına kensi də turasıdır yarğuğa. 
Tiyişlidir yarğucununq ki, zındanı bolğay, kim ki egri bolsa, 
zındanğa salğay ki, ögütləngəylər, ne türlü Krisdos buyurur 
Awedaranda ki, deçkiy salır zındanğa, anğınca ki, tölöv etkəy. 
Dağı da 2 adamnınq arasпna xalaba u dəvi bolğay, Krisdos 
kendi ögüt berir, yarğuğa barmıyın, yolda barışmağa ki, nemə 
arada hağarağlıq bolmağay. Yaraşmastır Krisdosnunq xullarına 
ki, əvəldən sağış etkəy yalğan sözləməgə, zera kim ki yalğan sözlər, 
şaytanıпnq oğlu ündəlir. Ne türlü Krisdos buyurur, kim ki yalğan 
sözlər, kendilərindən sözlər, zera yalğandır, anпnq atası da 
şaytandır. Da tas etər alarnı Tenqri, kimlər ki sözlər yalğan, da 
yalğanlıx bilə barmanqız biri birinqiz bilə, yoxsa sözləşinqiz kö-
nülük bilə, barça xardaş kendi Tenqri bilə. Yarasmastır krisdan-
larğa ki, söz bilə ulama kləgəy yarğuda, ya yıxmağa kləgəy 
sınqarını anınq yanqılıp sözləgəni bilə, zera yazğandır, kim kimgə 
çuğur xazsa kendi tüşər. Tenqrigə inanğan krisdanlarğa tiyməstir 
egirlik bilə yenqməxni sövməgə  yarğuda, egər ki yenqsə, kendi 

---

 
113
canını zrgel etər, a egər yenqilsə, uyat tartar. Kimsə turğuzmasın 
yalğan tanıxlar, kləp sınqarınınq tirlikin egirlik bilə almağa, zera 
heçtir Tenqrininq alnına yalğançı. Ne bir kez kimsə yalğa tutmağay 
sözlüvüçü adamnı yarğuda, da yalğanlıx bilə yenqgəy könünü. 
Kimsə orunc berməsin yarğucığa da sınqarпnınq igilikin damahlik 
bilə almasın, zera damahliktən barça yaman ilgəri kelir. Tiyişsizdir 
mahalədə u el arasına ant içməgə angınca ki, yarğucu buyurmıyın 
yarğuda. Buyurur Krisdos ki, heç nemə üçün ant içmə, zera barça 
kerəkməs u boş sözlər üçün adəmilər cuvap bersərlər yarğu 
kününə. Tiyişlidir xaytıp munu da sağışlamağa ki, yaxşıraxtır bu 
dünyaninq yarğusuna kimsəninq igilikin egirlik bilə alğaylar, sövük 
bilə yöpsünməx kerək da kendininq canınınq xutulmaxı üçün, ne ki 
özgəninq egirlik bilə algınça da köktəgi Tenqrininq yarğusu alnına 
tölöv etkincə. 
Xaçan ki kləsələr barmağa yarğu alnına,  əvəl alğış bilə 
Tenqridən xoltxa etməgə kerək, egər erki bolsa Tenqrininq, da kö-
nülük bilə yenqsə, da aslamlı bolsa, törəni utup, Tenqrigə yügün-
məx kerək, zera ol berir usluluqnu, egər ki Tenqri yapuxnu bilici 
çıxara bergəy kimsəni yazıxına körə ki, egri adam könünü yenqgəy 
da igilikin alğay, ol adam xayğurmasın, yoxsa Tenqrigə  şükür 
bersin, umsasın Tenqrigə xoyup ki, dağı yaxşı tölövgə yetkəy 
Tenqri alnına, da Tenqrigə xoyğay öc almaxnı.” 
 
TƏRCÜMƏSİ: 
“Hakim gərək bəxşiş almasın, çünki yazılıb: göz nə  qədər iti 
olsa da, rüşvət gözü kor edər. Əsl hakim odur ki, ədaləti bəxşişdən 
üstün tutsun, məhz onun sözü məhkəmədə keçərli olar, işi ədalətlə 
hökmə bağlayar, eşidənlər də onu təqdir edər. Necəki Tanrı buyur-
muşdu, üzünə baxmayın,  ədalətlə mühakimə edin. Ədalət olmasa, 
bir çoxları bilə - bilə günaha batar və özgələrinə müraciət etməyə 
məcbur olar. Amma əgər  ədalət olsa, hakimlər qürurula Tanrının 
sözünü təkrar edə bilərlər: Əgər mən mühakimə edirəmsə, hökmüm 
ədalətlidir” Qoy hakim şəxsi mənfəətini düşünməsin, insanların 
hörmətini qazanmağa çalışsın. Hərçənd ki, mərhəmət hər  şeydən 

---