Moisey Kalankatuklu Albaniya tarixi
Yüklə 6,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
154 daxil olan əsgərlərimi geriyə çağıracağam. 70 İndi mən onların yüyənlərini şərq tərəfə döndərib bütün qüvvəmlə sizin üstünüzə hücum edəcəyəm, sizi rahat buraxmayıb, sizi yer üzünün lap o başına qovana qədər sizə nə bir vaxt verəcəyəm, nə də rahatlıq. Onda siz bütün təfsilatlarla başa düşərsiniz ki, sizin tədbirlər nə qədər mənasız və faciəlidir. Bəs oradan gətirdiyim bu saysız – hesabsız qoşunları mən haraya aparır, harada yerləşdirir, harada düşərgələr salmalıyam? Bu qoşunlara hansı ölkə müqavimət göstərə bilər? Əgər siz bütün bunları yerinə yetirməyib, ölkədən çıxmasanız, onda mən sizə xəbər verdiyim kimi hərəkət edəcəyəm”. Belə kinli və həlledici sözlərin qarşısında xəzərlər bu il öz əməliyyatlarını dayandırıb həmin Dərbənd keçidi ilə vətənlərinə qayıtdılar. Lakin xəzərlərin bu basqınlarda əldə etdikləri böyük qənimətləri - əsirlər, heyvanlar, qızıl qablar və dəbdəbəli geyimləri görən onların hakim şahzadəsi özlüyündə qərara gəldi ki, gələn il bu yerlərə özü basqın etsin. O, bütün ona tabe olan müxtəlif xalq və qəbilələrə, dağlı və aranlılara, dam altında yaşayan şəhərlilərə ulduzlar altında yatan çöllülərə, dənizdə və quruda yaşayanlara, başları qırxılmış və uzun saçlılara 71 əmr etdi ki, onların hamısı onun işarasiylə ba.dan ayağa kimi silahlanıb bir yerə toplanmalıdırlar. Və Xosrov şahın hakimiyyətinin otuz səkkizinci, onun üçün uğursuz olan və qəmli qətli ilində 72 həmin yuxarıda adı çəkilən 73 Cebu Xaqan 74 öz oğlu ilə gəldi və heç kəs onun qoşunlarının sayını 155 deyə bilməzdi. Bu dəhşətli və qəmli xəbər Albanlan ölkəsinə 75 çatanda böyük paytaxt və qala olan Bərdədə ölkəmizin möhkəmləndirilməsi haqqında qərar çıxardılar. Qərar Xosrov şahın bu ölkənin valiliyinə və knyazlığına təyin etdiyi Qayşaq adlı şəxs tərəfindən verilmişdi. O, şəhərdə ətraf vilayətlərin əhalisinin çoxunu saxlayaraq xəzərlərə müqavimət göstərmək qərarına gəldi və ölkənin əyanları və şəhər əhliylə ittifaq bağlayaraq öz mövqeyini möhkəmlətməyə çalışdı. O, böyük Çola şəhərinin müdafiəçiləri və onun həddindən artıq möhkəm divarlarını qoruyan döyüşçüləri ilə nə ola biləcəyinə diqqət etməyə hazırlaşdı. Bu əzəmətli divarları İran şahları tikdirmişdi və bunun üçün onlar çox böyük pullar xərcləyib, öz ölkələrinin əhalisini taqətdən salmışdılar. Bu möhtəşəm tikinti üçün onlar inşaatçıları səfərbərliyə alıb çoxlu müxtəlif tikinti vəsaiti daşıtdırdılar və bunlar Qafqaz dağları ilə Şərq (Xəzər) dənizi arasındakı keçidləri bağladılar. Lakin ümumdünya qeyzi gözlərimizin önünə çatanda dəniz ləpələri divarlardan yüksəyə qalxıb onları yıxdı və bünövrəsinə qədər dağıtdı. Qala divarlarında olan döyüşçülər bu eybəcər, enlisifət, kipriksiz arvadlar kimi uzun və açılmış saçlıların onların üzərinə hücumunu görəndə, onların dəhşətli qorxusu daha da artdı. Onların sərrast ox atmaları qaladakıları daha da sarsıtdı, çünki bu oxlar kamanlardan sanki sel kimi axırdı. Şəhərə girdikdə onlar qaniçən qurdlar kimi xalqa hücum edir, dar küçə və döngələrdə rəhm etmədən hamını qırırdılar. Bu qırğında onlar istər gözəl və gənc qız 156 olsun, istər oğlan, istər xəstə, istər taqətsiz – hamını öldürür, hamını məhv edirdilər, şikəsti də, qocanı da. Öldürülmüş anaların süd yerinə döşlərindən qab əmən körpələrə belə rəhmləri gəlmirdi. Sanki od tutmuş saman kimi onlar bir qapıdan girir o birisindən çıxırdılar vı olduğu yerlərdə vəhşi heyvanlara və quşlara bol yem qoyub gedirdilər. Yavaş – yavaş bu ləpələr bizim tərəfə yeridi. Bu xəbər Bərdə şəhərinə sahib olan və onu idarə edən bizim ağamız knyaza çatanda o, yaxınlaşan böyük təhlükədən çixiş yolu axtarmaq üçün şəhərin İç qalasına qorxudan sığınan qoşunlarla məsləhətləşmək istədi. Amma danışmaq üçün onun ağzını açmaq istəyən anda onu elə dəhşət bürüdü ki, dizləri bir – birinə dəyib elə əsdi ki, o, tək bir sözü də ağzından çıxara bilmədi. Orada yığılan camaat onu belə qorxuda görərək hay – küy qaldırıb çığırdı:” Bəs niyə sən bizi indiyəcən burada saxladın? Bizim özümüzü arvad – uşaqlarımızla birlikdə bu qaniçən vəhşilərin əllərinə vermək üçünmü? Belə böyük və nizamsız camaatla bizdən cəmi üç mil 1 uzaqlıqda olan amansız düşmənin əlindən necə çıxa bilərik?” Sonra da bir – birinə dedilər: “ Biz niyə ləngiyirik? Nəyi gözləyirik? Bu şəhərdə özümüzə gor tapmalıyıq? Gəlin şeylərimizi, var – dövlətimizi atıb qaçaq. Bəlkə, canımızı qurtara bildik!”Bunu deyib camaat şəhərin dörd qapısı tərəfə cumdu ki, şəhərdən çıxıb Arsax vilayətinin dağlarında gizlənsin. Bunu bilən düşmənlər qaçanların ardınca yönəlib bir qismini 1 M i l – 7420 metr. 157 Uti vilayətində yerləşən, ana yurdum olan böyük Kalankatuk kəndiylə üzbəüz yerləşən dağın ətəyində haqladılar. Lakin hava qaraldığı üçün onlar qaçanlara böyük zərər yetirə bilmədilər. Onlar əllərinə düşənlərin bir neçəsini öldürüb, başqalarını isə ev şeyləri ilə, dolu arabalar və heyvanlarla birlikdə öz düşərgələrinə apardılar. Allahın köməyilə onlar qalan qaçanları təqib etmədilər və bunların hamısı vaxtilə Qırmızı dənizdən keşən yəhudilər kimi 1 , gecənin qaranlığında xilas olub Arsax vilayətinin əlçatmaz dağlarında nicat tapdılar. Həmin yolla knyaz Qayşak və onun ailəsi qaçıb İran torpağında xilas oldular. Özü isə bundan sonra bu yerlərdə keçmiş vəzifəsini qaytara bilmədi.
Bundan sonra düşmənlərin axını selə dönüb gürcü torpaqlarına yayıldı və dəbdəbəli, çiçəklənən, məşhur və böyük ticarət mərkəzi olan Tiflis şəhərini əhatə edib mühasirəyə aldı. Bunu eşidən böyük imperator İrakli bütün ordularını səfərbərliyə alıb öz mütəffiqi ilə birləşdi. Onlar bu görüşlərinə çox sevinib bir – birinə çar hədiyyələrini təqdim etdilər. 76 Tiflis qalasında mühasirəyə alınmış zavallıların iztirablarına bundan sonra baxıb fəlakətlərin onların üzərinə necə hücum edəcəyini görmək lazım idi. Onların ərzaq ehtiyatları hələ qurtarmamışdı. Və belə oldu ki, Xosrov şah iki böyük hökmdarın görüşləri barəsində hələ Tiflisin mühasirəsindən qabaq eşitmişdi və o, şəhər müdafiəçilərinin köməyinə təcili olaraq cəsur və cəngavər 1 Bax: İncil. Xuruc, XIV. Yüklə 6,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|