Moisey Kalankatuklu Albaniya tarixi
Yüklə 6,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ONUNCU FƏSİL Xosrov şahın Bizans imperatoru ilə müharibə üçün öz ordularını səfərbərliyə alması. Ona neçə illər ərzində
149 oldu ki, lovğalanmağa başladı və hesab etdi ki, guya o, öz şahlığını belə qorxulu və əzəmətli öz şəxsi qeyrəti və mərdliyi sayəsində etmişdir. O, heç fikirləşmirdi ki, Allah – təala bütün insan şahlıqlarından yüksəkdir və mülkü istədiyinə verir ( və istədiyindən alır).
1 Tədricən şah Bizans çarı qarşısında zəifləyir və əvvəlki kimi, qüdrətinin ən yüksək zirvəsində olduğu kimi, indi öz başını qürurla qaldıra bilmirdi. Vaxtı gələndə imperator bütün Xosrovla döyüşlərdə olan öz sərkərdələrinə və ordularına xəbər verdi ki, Allah onların əməllərinə kömək edir. O, əmr etdi ki, onlar bütün orduları və sursatları ilə müəyyən yerdə toplaşsınlar. 58 Onların hamısı təyin olunan yerə yola düşdülər. Heç kəs öz qonşusunu gözləmirdi və vaxtı itirmədən “ ğz kotanlarını qılınclara və oraqlarını nizələrə dəyişdirdi və zəiflər belə bir – birinə ürək verib deyirdilər:” Biz güclüyük və cəngavərik!” 2 İmperator özü ordusuna rəhbərlik edib yola düşdü. Öz sarayını oğluna tapşırıb onun başına tacnı qoydu və öz taxtına oturtdu.
İrakli onun ölkəsini və şəhərlərini alan və onları itaətdə saxlayan İran qoşunlarına hücum etmir, onların yanından keçmir və döyüşə təhrik etmirdi. İranlıları öz ölkəsinə buraxıb, ordusuyla dənizi keçir və yolunu Egerlərin torpaqlarından 59 salaraq Erməniyyəya daxil olub, Araz çayını keçdi və Böyük Xosrov şahın üzərinə qəfildən 1 Bax: Quran, 14, 25. 2 İncil. Havari İoilin kitabı, III, 10. 150 hücum etmək istədi. 60 Xosrov bu xəbəri eşitdikdə həddindən artıq təəccübləndi və dedi:” Məgər o həmin adam deyilmi ki, qorxusundan qabağımdan qaçırdı? Bəs indi bu nədir?” Xosrov Midiya hüduduna yaxın olan yay iqamətgahından imperatorun gözündən qaçaraq, Suriyaya gəldi və oradan öz böyük sərkərdəsi Şəhrivaraza çaparlarla hədə və təhqirlərlə dolu məktub göndərdi:” Yalnız buraya dərhal gəlib və bütün mənə qarşı cəsarət edib çıxış edənlərin istər ikiayaqlı olsun, istər dördayaqlı, hamısını qırıb tökəndən sonra, sən məni bu böyük rüsvavçılıqdan azad edib qəzəbimi bununla sakitləşdirə bilərsən!” Məktubdan dəhşətli xəbəri biləndən sonra sərkərdə təcili İran qoşunlarını gözdən küçirdi. Ona təslim olmuş və əlinə keçmiş Bizans və Fələstin şəhərlərində mühafizə dəstələri qoyub onlara tapşırdı ki, o, qayıdana qədər onlar şəhərləri ehtiyatla idarə etsinlər. Özü isə çox gözəl silahlanmış atlı ordularını götürüb şahın təyin etdiyi yerə tələsdi.
Görəndə ki, İran şahı onun əlindən çıxıb qaçdı, Böyük imperator İrakli onu təqib etməyib Atrpatakan ölkəsinə hücum edir və İran şahlarının yayın istisində havasının sərin olduğuna görə özlərinə iqamətgah seçdikləri Qazaka ( Gəncək) şəhərinə 61 daxil olur. İrakli ölkəni dağıdıb talan etdi 62 və əhalisini əsir aldı. Oradan qayıdanda İrakli qışı Albaniya, Gürcüstan və Erməniyyədə keçirmək istədi. Buna görə o, bu ölkələrin hakim və əyanlarına məktublar yazıb tələb etdi ki, onlar könüllü olaraq onun qabağına çıxaraq, onu
151 qarşılasınlar və bütün qış boyu onun özünə və ordusuna xidmət etsinlər. Əgər onlar bu tələblərə əməl etməsələr, onları bütpərəst hesab edəcək və ordularına əmr edəcək ki, bu ölkələrin qalalarını alıb torpaqlarını viran etsinlər. 63 Bunları eşidən Albaniyanın sahib və əyanları Xosrovun əmrilə böyük Bərdə şəhərini tərk edib müxtəlif yerlərdə istehkam qurub yerləşdilər. Amma Bərdənin xaçpərəst bütpərəst sakinlərinin çoxu, o cümlədən sənətkarları xəstəlik və başqa səbəblərə görə şəhərdən çıxıb qaça bilməyib evlərində qaldılar. Bərdə kilsəsinin Zaxariyya adlı yumşaq xasiyyətli keşişi şəhər sakinlərinin nicatı üçün öz həyatını belə əsirgəmirdi. Andla, ibadətlə və müxtəlif tədbirlərlə o, xaçpərəstlərin çoxlarını əsirlikdən qurtardı. Müxtəlif girovlarla yəhudilərlə bütpərəstləri şəhərdə saxlaya bildi. Sonralar Zaxariyyanın bu xidmətlərinə böyük qiymət qoyuldu və hamının razılığı ilə o, Albaniyanın katolikosluğuna layiq görüldü. 64 Saysız – hesabsız Bizans orduları öz düşərgələrini Kalankatuk kəndinin 65 yanında axan çayın sahilində saldılar. Yanlarından keçdikləri kəndlərin özlərini, gözəl bağ və üzümlükləri tapdalayıb xaraba qoydular. Sonra onlar yerlərini dəyişib düşərgələrini Tərtər çayın sahilində Divtakan kəndinin yanında saldılar. 66 Bunlardan sonra “ Nor Zor” ( “ Yeni ordu”) adlı İran qoşunu gəldi. Onun sərkərdəsi Şəhripalakan idi. Qoşunların arasında Qranikan Salar – şaha sadiq olan bir tanınmış sərkərdə də var idi. O 152 da gəlib şahın hüzurunda hazır durmuş idi. Sonra Bizans tərəfdən yenə bir İran sərkərdəsi gəldi 67 və bunlar birləşib İraklinin ordularını Sünikin torpaqlarından geriyə qovdular. İran ordularının özlərinə bərk zərbələr dəyməsinə baxmayaraq 68 , onlar bizanslıları öz ölkələrinə qədər qovdular, onların şəhərlərini silah gücüylə əllərindən aldılar. 153 ONUNCU FƏSİL Xosrov şahın Bizans imperatoru ilə müharibə üçün öz ordularını səfərbərliyə alması. Ona neçə illər ərzində qılıncla endirdiyi zərbələr və Bizans ölkəsinin talan edilməsi barəsində İraklinin təhriki ilə saysız – hesabsız Xəzər orduları ölkəmizə soxulub onu talan etməyə başladılar. 69 Bununla əlaqədar İran şahı Xosrov onlara öz elçisini göndərib belə bir sual verdi:” Mənim ölkəmə siz kimin əmrilə soxuldunuz? Bəlkə məndən qaçıb Qərb dənizlərinin adalarında gizlinib sərgərdan gəzənin əmrilə? Əgər sizin qızıl, gümüş, qiymətli daşlar, ipək parça və qızılla naxışlanmış və mirvarilərlə süslənmiş libaslara ehtiyacınız var idisə, onda mən sənə onun vəd etdiyinin ikiqatını verə bilərdim. Buna görə sənə deyirəm : İraklinin bihudə kələklərinə görə mənim üzərimə basqınlar etməyin. Yox, əgər siz bunu edərsinizsə, qoy sizin etdiyiniz kimi olsun. Ancaq mən sizə qabaqcadan gördüyüm tədbirlər haqqında deməliyəm. İraklinin sizinlə birlikdə mənə qarşı görmək istədiyi tədbirlərindən vaz keçməsi üçün mən indi onun ölkəsində olan böyük və müzəffər sərkərdəmi – Şəhrivarazı və Qərbin üstünə göndərdiyim mənim iki qəhrəman sərkərdələrim Şahin və Kərdəri qanlı və mənim seçilmiş və təpədən dırnaqlarınadək silahlanmış minliklər və onminliklərə Yüklə 6,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|