Moisey Kalankatuklu Albaniya tarixi
Yüklə 6,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ON BİRİNCİ FƏSİL Şimal qoşunları İraklinin köməyinə gəlir
158 sərkərdəsi Şəhripalakanın başçılığı altında öz saray mühafizəçiləri və qoruyucularından min atlı döyüşçü göndərdi. Şəhər əhalisi onların köməyinə göndərilən belə qüvvətli və təcrübəli döyüşçüləri görəndə çox ruhlandılar, şimal və qərbdən gələn və şəhəri dağlar kimi əhatə edən çoxlu qoşunları görə - görə hər iki çarı masqaraya qoydular.Şəhər camaatı yer üzü saysız – hesabsız düşmənlərin ayaqları altında necə əsib inləməyi, qala divarlarını söküb – yıxmaq üçüm nəhəng daşlar atan Bizans ustalarının əlləriylə düzəldilən müxtəlif dördtəkərli mancanaqları və başqa bu kimi alətləri görə - görə. Daş və torpaqda doldurulmuş dəri tuluqlarla şəhərin bir hissəsini əhatə edən Kür çayının sularını geriyə döndərib şəhəri su altında qoymaq istəmələrini görə - görə yenə də heç bir şeydən qorxmayıb, bir – birlərinə ürək – dirək verib düşmən tərəfindən dağıdılmış divarları düzəldib bərpa edərdilər. Lakin tədricən iki hökmranın orduları döyüşlərdə yorulub əldən düşdü və döyüşlərdə piyada döyüşçülərinin çoxu həlak oldu. Hər iki çar məsləhətləşib belə fikrə gəldilər: “ Bizi qoşunlarımıza belə itki verməyə kim məcbur edir? Ancaq güclünün əl – qolunu bağlayandan sonra onun evini və mülkünü istədiyimiz kimi qarət edə bilərik”. 1 Bundan sonra böyük və kinli imperator İrakli öz işlərini nizama salıb onun köməyinə gələn adama deyir: “ Bu il öz qoşununla sağ və salamat öz vətəninə qayıt. Mən görürəm ki, siz bu istilərə 1 İncil. Matfeydən, XII, 29. 159 davam gətirə bilməzsiniz və qızğın günəşli Suriya torpağında böyük Dəclə sahilində yerləşən İran şahının paytaxtına gedib çatmağa taqətimiz yoxdur. Amma isti aylar keçib gedəndən sonra, gələn ildə tezliklə qayıt gəl ki, biz öz planlarımızı yerinə yetirək. Mən özüm isə İran şahı ilə mübarizəmi dayandırmayıb, onun özünü və xalqını təqib edərək ölkəsini qorxu altında saxlayacağam. Mən hiylələrimi o vaxtadək qurtaracağam ki, onu öz adamları vurub öldürsünlər”. Şəhər əhli onların zəifliyini və taqətdən düşmələrini oxuyan kimi daha da təkəbbürlədilər və onların məğlubiyyətini lağa qoydular. Onlar iri bir balqabaq gətirib onun üzərində bir dirsək uzunluğunda hunlar çarının surətini çəkdilər. Kipriklərin yerinə gözə görünməyən nazik xətlər çəkdilər, saqqal yerini biabırcasına lüt qoydular, burun deşiklərini qarış boyda edib altına bığabənzər seyrək tük düzdülər ki, onu hər kəs asanlıqla tanıya bilsin. Bundan sonra onlar bəzədilmiş balqabağı gətirib qala divarının üstünə düşmən əsgərlərilə üzbəüz qoyub qışqırıq saldılar:” Budur, sizin çarınız buradadır. Gəlin ona təzim edin, çünki bu – Cebu Xaqandır!” Və əllərinə nizələrini alaraq xaqanın timsalı olan balqabağı deşməyə başladılar. Onlar ikinci çarı, İraklini də ələ salıb lağa qoyur, söyür, biabır edirdilər və onu pozğun uşaqbaz adlandırırdılar. Bütün bunları eşidib görən çarlar qəzəblənib qeyzə gəldilər. Onlar kinlərini və nifrətlərini sinələrində boğub başlarını tərpədərək dəhşətli andlar içib vəd etdilər ki, onların ölkələrində bir adam da sağ 160 qalmasa belə, bu təhqirlərə görə intiqamlarını alacaqlar. Və onlar hədələrini təkrar edə - edə geriyə gönüb getdilər.
Bundan sonra, Xosrov şahın hökmranlığının otuz altıncı illində 77
qurtarmağa yol axtarırdı. Bu vaxt ərzində o, bütün Bizans torpaqlarına öz hakimiyyəti altına alıb ordu toplayır ki, şimal – şərq ölkələrinə yolu bağlayan Qafqaz dağlarında yarıq açmaq üçün kğmək etsin və Çola qapılarını açdırıb çoxlu Barbar qəbilələrini içəriyə buraxaraq onların köməyilə məğrur İran şahı Xosrova qalib gəlsin. O, öz əyanlarından olan Andre adlı istedadlı və dərrakəlisini hazırlayıb xəzərlərin yanına göndərdi və onun vasitəsilə onlara saysöz – hesabsız sərvətlər vəd etdi: “ Əgər onlar öz səyləri ilə mənə kömək etsələr mən bu hörüksaxlayan xalqın acgözlüyünü, bu heyvanların qızıla tamahlarını təmin edərəm”. Bu sözləri eşidən Şimal çarının xələfi, çarlığın Cebu Xaqan adlı ikinci adamı onlara nə kimi nəhəng sərvətlər vəd olunur və bütün bunları o, İran şahının tabeliyində olan ğlkələrə hücum etdikdən sonra əldə edə biləcəyini görüb böyük məmnuniyyətlə belə cavab verdi: “ Mən onun düşmənlərindən onun əvəzinə intiqam alacağam. Mən özüm şəxsən qalxıb tezliklə onun köməyinə öz cəsur 161 qoşunlarımla gələcəyəm. Mən onun tələblərini müharibə ilə, öz oxum və qılıncımla onun istədiyi kimi təmin edəcəyəm!” Və müqaviləni təsdiq etmək üçün, o, həmin əyanla birlikdə bir min seçmə atlı döyüşçü və mahir oxatan göndərdi. Onlar qəflətən Çola qapısından keçir və şəhərin keşikçiləri və İran şahının keçidin ətrafında yerləşdirdiyi başqa qoşunlarına əhəmiyyət vermədən qartallar kimi başı aşağı hücum edərək Kür çayı tərəfə yönəldilər. Yollarında kimə rast gəldilərsə, hamısını məhv etdilər və İberiya və Hegeriyanın torpaqlarından, sonra da böyük ( Qara) dənizdən keçərək imperatorun hüzuruna gəldilər. Burada ( Konstantinopolda) onlar bir – birinə verdiyi anda sadiq olmaları haqda öz ölkələrinin qanunlarına müvafiq olaraq razılığa gəldilər. Xəzərlər İraklidən onun torpaqlarından azad keçməyə icazə alaraq yenə də başqalarını duyuq salmadan həmin yolla öz ölkələrinə qayıtdılar. Xosrov şahın hökmranlığının otuz yeddinci ilinin əvvəlində 78 Şimalın çarı xəzərlərin arasında, knyazlıq rütbəsinə görə şad adlanan 79 qardaşı oğlunun başçılığı altında vəd etdiyi ordunu basqına göndərdi. O, Albaniyanın bütün vilayətləri və Atropatenanın bir hissəsini yağmalayıb çoxlu xristian və bütpərəstləri qılıncdan keçirdi. Bəs əsir edilib öz ölkəsinə apardığı adamların sayını və ya adlarını kim deyə bilər? Düşərgəsini Araz çayının sahilində salmış Şad böyük Xosrov şahın yanına elçi göndərib onu xəbərdar etdi ki, o, imperatorla ittifaq bağlayıb və onun köməyinə gəlmişdir. Onların bir – birinə
Yüklə 6,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|