Moisey Kalankatuklu Albaniya tarixi
Yüklə 6,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ON ÜÇÜNCÜ FƏSİL Sasani Xosrovun nəslindən olan Mehranilər sülaləsi Albaniyanın hakimi olur
166 Ərdəşir şəhərin yanında, Dəclə çayının üzərində olan körpünün başında, öz sadiq mühafizə dəstələri ilə qorunan atası Xosrovun qaldığı Mədain sarayı ilə üzbəüzdə yerləşdirdi. Qubadın sağ və solunda ucadan qışqıran carçılar gedirdilər. Onlar: “ Qoy bütün həyat sevənlər və öz günlərini firavan keçirmək istəyənlər yeni şahı, Qubadı təbrik etməyə tələssin, çünki, odur şahlar şahı!” – sözlərini təkrar edirdilər. Unutma Qəsrinin ( Anhuş) darvazalarını açıb onlar uzun illər zindanda qalan şahın bütün saysız – hesabsız dustaqlarını azad edib dedilər: “ Çıxın bayıra, ey Xosrovun bədbəxt məzlumları! Sizin həyat qapılarınızı yenicə taxta çıxmış onun oğlu Qubad açmışdır!” dustaqların zəncirləri qırıldı və onlar azadlığa çıxıb Qubada xeyir – dua edərək ucadan: “ Qoy şah həmişə var olsun!” – dedilər. Bundan sonra onlar şahın tövlələrinə girib və əl – qolları zəncirli olmalarına baxmayaraq, Xosrovun seçmə çapağan atlarına minib sarayına hücum etdilər. Saray alaylarının, çar mühafizəçilərinin çoxu və Xosrovun adını daşıyan xüsusi saray qoruyucuları bölməsinin adamları Qubadın tərəfinə keçmələri əlaməti olaraq sinələrindən öz nişanlarını çıxarıb şahın oğlu Qubadın nişanlarını taxdılar. Qubadın adamları sarayda qalanlara xəbərdarlıq etdilər ki, onlar Xosrovu tutub yaxşı qorusunlar. Əks halda onları ölüm gözləyər. Xosrov səs – küyü eşidəndə yanındakılardan soruşdu: “ Bu nə səs – küydür?” Onlar isə cavab tapmadıqları üçün susurdular. Amma səslər və şeypurların gurultusu daha da yaxınlaşdı və Xosrov yenə də
167 soruşdu: “ Bu nə qarışıq səslərdir?” Və onlar belə cavab verdilər: “ Sənin oğlun Qubad sənin yerinə şah olmaq istəyir və hamı onun ardınca gedir. Onun adamları çayın sahilində şəhərlə üzbəüzdədir və onlar sənin əmrinlə zindanlarda saxlananların hamısını azad etdilər. Onlar da ürəkdən sevinir, Qubada xeyir – dua edir və onu şah adlandırırlar”. Xosrov bu məhvedici və xüsusən dustaqların buraxılması haqqında xəbərləri eşidəndə ah – vayladı, nalə çəkdi, zarıldadı, qışqırdı və vurnuxdu. O bilmirdi və yalnız onun üstünə hücum edən nəhəng ordunu görürdü. O, saraydan çıxıb öz bağının qapısı tərəfə gedərək ağacların arasında gizləndi, qorxudan canı qısıldı, ürəyi düşdü. Artıq onun gözləri başının üstündəki amansız qılıncı görürdü. Bundan sonra xalqın böyük dəstəsi sarayı dövrəyə aldı və şahı axtarmaq üçün ayrılanlar onu ümidsiz halda gizləndiyi yerdə tapdılar. Onu saraydan çıxarıb “ Hindular köşkü” 85 adlanan və Maraspand adlı qəsrdə yerləşən binaya 86 gətirdilər. Biləndə ki, o haradadır və binanın sahibi kimdir, Xosrov əlini sinəsinə vurub inildədi: “ Mən bədbəxtin halına bax! Mən fal açıb gələcəkdə hindlilər arasında Maraspanda tələyə düşəcəyimi mənə deyən falçılarln sözü düz çıxdı və doğrudan da bəlaya düşdüm, ancaq burada, Hindistanda, yox!” Onu bir gün orada saxladılar və ertəsi günün sübhündə başını qılıncla bədənindən ayırıb onun şərinə son qoydular. Öz qardaşlarının əl – qollunu və ayaqlarını sınıq – sınıq edən Qubad
168 onları şikəst hallarında sağ qoymaq istəyirdi. Lakin çoxlu şikayətlərdən sonra onların hamısını öldürtdü. Qubad atası Xosrov şahın yerini tutub 87 bütün şahlıq və rəiyyətlər üçün çox xoşxasiyyətli və mərhəmətli hökmran oldu. O, qonşu padşahlarla barış yollarını axtarırdı. O, atasının saray zindanlarında məhbus etdiyi bütün adamları öz evlərinə buraxdı və ölkəsinin bütün vilayətlərinə fərmanlar göndərib hamıya bildirdi ki, hamı xoşbəxt və bəxtəvər ömür sürsün. O,öz ölkəsinin bütün yerlərində üç il ərzində hamını bütün şah vergilərindən azad edib çalışdı ki, onun şahlığı dövründə heç kəs belinə qılınc bağlamasın. Lakin iğtişaş və həyəcanlı vaxtlarda törətdiyimiz günahlar tələb edirdi ki, biz hökmransız qalaq, Qubadın bütün niyyətləri nəticəsiz və fani oldu. Yeddi aydan sonra onun həyatı sona yetdi, atasını öldürən onun yanına getdi, padşahlıq Sasan oğullarının əllərindən alınıb İsmayılın oğullarına 88 verildi. ON ÜÇÜNCÜ FƏSİL Sasani Xosrovun nəslindən olan Mehranilər sülaləsi Albaniyanın hakimi olur Etibarlı və gerçək tarixçilərdən öyrəndik ki, İran şahının qohumlarından olan Bindoy və Bistam qardaşları Xosrovun atası
169 Hörmüzdün əleyhinə üsyan edib onu öldürdülər və sonra qohumlarından biri ilə öz qardaşı oğulları olan Hörmüzdün oğlu Xosrovla birlikdə Bəhram Çubinin əlindən qaçıb Bizansa, imperator Mavrikinin yanına gəldilər. Mavriki Xosrovu özünə kürəkən edərək 90 onu geriyə göndərdi və o, vətəninə gələrək öz şahlığını əlinə aldı. Bir çox illər keçdikdən sonra Xosrov iki əmisini Bindoyu və Bistamı və onların nəslindən altımış nəfərə qədər öldürüb öz atasının intiqamını aldı. Bundan sonra Xosrovun qohumu Mehran 91 qaçıb ona sadiq olan ölkənin vilayətlərini öz hakimiyyəti altına aldı və Albaniyaya getdi. O, özüylə 30 min ailə aparıb böyük Bərdə şəhərinin yaxınlığında Uti vilayətinə daxil oldu və sonra xəzərlərin ölkəsinə gedərək İranın bu düşmənlərinə qoşulmaq istədi. Xosrov şahın əyanları onu məzəmmətləndirərək dedilər: “ Nə üçün sən öz qohumun olan Mehranla maraqlanmırsan? Axı o, səndən qorxaraq, düşmənlərinin yanına gedərək onları sənin əleyhinə qaldırır”. Bundan sonra Xosrov təcili olaraq Mehrana belə belə məktub yazır: “ Qardaşım! Mənim sadiq qardaşım ( hərazat)! Düşmən kimi məndən uzaqlaşma. Əgər sən mənimlə bir yerdə yaşamağı xoşlamırsansa, bu məktub sənə çatanda nə qədər yol getmişsənsə, Albaniyada yaşamaq üçün özünə bir o qədər torpaq götür”. 92
93 çatmışdır. O. məktubu oxuyub çox şad oldu və sevindi. Bu yerlərin mülayim təbiətinə nəzər salaraq Mehran böyük
Yüklə 6,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|