Qadin indd
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Beşinci fəsil. Qadınlardan bəhs edən bəzi səhih hədislərin...
- Birinci kitab. Buxarı̇ və müslı̇mı̇n “səhı̇h”lərı̇ndə qadın şəxsı̇yyəti
- PEYĞƏMBƏRİN ZAMANINDA MÜSƏLMAN QADINLARIN SOSİAL FƏALİYYƏT SƏBƏBLƏRİ
- Yaşayışı asanlaşdırma
- Birinci fəsil. Peyğəmbərin zamanında müsəlman qadınların...
Beşinci fəsil. Qadınlardan bəhs edən bəzi səhih hədislərin... 229
bu cür izah qadınları təhqirdir, bir çox dini mətnə ziddir. O dini mətnlərə ki, səhabə qadınların belə mənfi xarakterdən uzaq olduqlarını göstərmişdir. Həmçinin bu izah analarımızın, bacı və zövcələrimizin real vəziyyəti ilə ziddiyyət əmələ gətirir. Əgər belədirsə, onda nə üçün biz “əyri” kimsələrə uşaqlarımızın tərbiyəsini həvalə edirik?! 3) Hədisdə işarə olunub ki, kişilər həmin əyriliyin qadın- larda yaratdığı müəyyən davranışlara səbir göstərməlidirlər. “... düzəltməyə cəhd göstərsən, qırarsan” sözü buna dəlalət edir. Kişilər başa düşməlidirlər ki, qadınlar onları hövsələdən çı- xarmaq üçün bu davranışları qəsdən nümayiş etdirmirlər. Qa- dınlar bu cürdür, tez və bərk təsirlənmə onların təbiətində vardır. Odur ki kişilər səbir göstərib təmkinli olmalı, təqsirdən keçməyi və dözüm nümayiş etdirməyi bacarmalıdırlar. Kişilər bilməlidirlər ki, qadınlardakı bu xasiyyət (tez təsirlənmə) əsas vəzifələrini (hamiləlik, südvermə, uşaqlarabaxma) yerinə yetirmələrinə müsbət təsir göstərə bilər. Çünki bu zaman həs- sas emosionallığa ehtiyac vardır. Kişilər onu da bilməlidirlər ki, qadınların tez təsirlənmədən irəli gələn bütün səhvlərini onları danlayaraq düzəltməyə çalışsalar, istənilən nəticə hasil olmayacaqdır: ər və arvad arasında uçurum dərinləşəcək, ni- faq böyüyəcək, axırda iş boşanma ilə bitəcəkdir. Kişilər bir şeyi də nəzərdən qaçırmamalıdırlar ki, qadınlar onlardakı bu eybi ört-basdır edəcək üstün keyfiyyət və müsbət məziyyətlərə də sahibdirlər. Bir qadın xoşagəlməz hərəkət etdiyində bunun “əlac”ını Peyğəmbərin (Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!) aşağıdakı müdrik kəlamında tapırıq:
Birinci kitab. Buxarı̇ və müslı̇mı̇n “səhı̇h”lərı̇ndə qadın şəxsı̇yyəti 230
“Mömin kişi mömin qadına nifrət etməz (xor baxmaz). Əgər onun bir xasiyyətindən xoşu gəlmirsə, başqa xasiyyətindən xoş- lansın!” 1
4) Qadınlarla mehriban rəft ar etmək lazımdır. Hədisdə de- yilənlər bunu təsdiqləyir: “Elə isə qadınlarla yaxşı keçinməyi tövsiyə edin!” Təyyibi demişdir: “Onun (Peyğəmbərin – mütərcim) “istəvsu” sözündəki “sin” tələb bildirir və “Özünüzdən ya da başqalarından onlarla (yaxşı keçinməyi) tövsiyə kimi tələb edin!” deməkdir”. Bu sözün mənasını “Onlarla bağlı vəsiyyətimi yaxşı dinləyin, onlarla mehriban keçinin, onların yaxınlarına yaxşılıq edin!” – deyə izah edənlər də vardır. Hafiz ibn Həcər demişdir: “Bu, (sonuncu izah) mənə görə, daha əsaslıdır, Təyyibinin dediklərinə zidd deyildir” 2 . “Dini və ağlında çatışmazlıq olanlar” hədisi barədə danışarkən qeyd etmişdik ki, bu çatışmazlığın nədə və hansı dərəcədə ol- duğunu müəyyənləşdirmək üçün monitorinq tipli elmi araşdır- malar aparmaq lazımdır. Həmçinin belə araşdırmalar qadındakı “əyriliy”in nədə və hansı səviyyədə olduğunu müəyyən etmək üçün aparılmalıdır. 1 Hədisi İmam Müslim rəvayət etmişdir. 2 İbn Həcər əl-Əsqəlani. Fəth əl-Bari, VII cild, səh. 177. Birinci fəsil PEYĞƏMBƏRİN ZAMANINDA MÜSƏLMAN QADINLARIN SOSİAL FƏALİYYƏT SƏBƏBLƏRİ Qeyd edək ki, Peyğəmbər dövründə müsəlman qadınların sosial həyatda nə üçün fəal olduqlarına dair məlumatlara hədis və ayələrdə rast gəlmirik. Lakin müxtəlif sahələrdə qadınların iştirakı və fəallığı (qaynayıb-qarışma) faktlarından bəhs edən ayə və hədislərdə bu haqda dolayı məlumat vardır. Biz dini mətnlərə əsasən aşağıda ən mühüm səbəbləri göstərmişik:
Davamlı aktiv və doğru həyat tərzini qoruyub saxlamaq üçün asanlaşdırmaya ehtiyac vardır. Belə olan halda həyat mürəkkəb və çətin məzmundan sıyrılır, möminlər üçün rahat hala gəlir. Həzrəti Aişə
demişdir: “Peyğəmbər
iki şeyi seçmək qarşısında qalsaydı, ən asanını seçərdi. Təbii ki, həmin şey günah əməl deyildisə. Yox, əgər günah əməl olsaydı, dərhal ondan kənar durardı” 1 . Qadınlar sual yarandıqda və ya bir şeyə ehtiyac hiss etdiklə- rində Peyğəmbərə (Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!) müraciət edir- 1 Hədisi İmam Buxari və İmam Müslim rəvayət etmişlər. Birinci fəsil. Peyğəmbərin zamanında müsəlman qadınların... 233
dilər. Onlar ərlərini və ya başqa məhrəm şəxsləri vasitəçi seç- mirdilər. Çünki elə suallar yaranırdı ki, kişilər ya cavab verə bil- mir, ya gec cavab verir, ya da cavab verməkdən imtina edirdilər. Elə də olurdu ki, kişilər sualı düzgün başa düşmədiklərindən Peyğəmbərə
səhv çatdırır, cavab da fərqli olurdu. Peyğəmbərin
cavabını olduğu kimi çatdırmayanlar da tapılırdı. Bu səbəbdən qadınlar suallarını Peyğəmbərə
birbaşa verməyi üstün tuturdular. Sual sahibinin sualına doğru cavab tapmaq üçün aidiyyəti şəxslə birbaşa ünsiyyətdə olmağı ən asan və ən düz üsuldur. Bəzi misallar gətirək: Rəvayət olunur ki, Büreydə deyib: “Peyğəmbərin (Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!) yanında idim. Bu ərəfədə bir qadın gələrək dedi: “(Ey Allahın rəsulu!) anama bir cariyə sədəqə vermişdim. Amma anam vəfat etdi. (İndi nə edim?)” Peyğəmbər
buyurdu: “Buna görə sənə savab yazılıb. Vərəsəlik isə onu (cariyəni –
1 . İbn Abbas (Allah ondan razı qalsın!) demişdir: “(Bir dəfə) cüheynəli bir qadın Peyğəmbərin
yanına gələrək dedi: “Anam həcc etməyi əhd demişdi. Amma həcc etmədən vəfat etdi. Onun yerinə həcc edə bilərəmmi?” Peyğəmbər (Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!) dedi: “Bəli, onun yerinə həcc edə bilərsən” 2 .
1 Hədisi İmam Müslim rəvayət etmişdir. 2 Hədisi İmam Buxari rəvayət etmişdir. Yüklə 3,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|