Rəy verənlər: f e. d prof. Ş. M. Məmmədov
Yüklə 3,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
doğmaları sakitləşdirmək,onların kədərini azaltmaq,öləni azad etmək.Can vermə ilə bağlı bu kitabda deyilir:”Can verənin ölümdən əvvəlki an olan vəziyyətindən onun ölümdən sonra daxil olduğu varlıq və ya qeyri-varlıq vəziyyəti asılı olur”.Kitabda ean verənə məsləhət görülür ki,’’bütün hisslərin qapısını bağlayıb yalnız ürəkdən Allah haqqında düşünmək lazımdır-onda ölən ən yüksək yolla gedəcəkdir”.”Əqlin aydınlığını saxla,fikrini heç nəyə yaymdırma,sakit ol.Fikirləş ki,tezliklə şüur bədəni tərk edəeəkdir.Necə ölməyini müşahidə et;paıiaq işığın görünməsinə hazır ol-bütövlükdə diqqətini bu işığa yönəlt”. Alimlər də ölümün bizə məlum olmayan tərəflərinin olmasından yazırlar Kyubler Ross ölənlərin sifətində yaranan ifadədən təəeeübləndiyini yazır.Sifət sakit və ciddi görkəm ahr.Olən bu vaxt özünü sakit və xoşbəxt hiss edir,bunu alimə deyirdilər.Xəslə depresiya və əsəbi halda öləndə belə sifətində sakitlik görünür.Sloan-Ketterinq xərçəng institutunun prezidenti Lyuisa Tomas ölüm vaxtı ağrı və əzabın olmamasını ölüm prosesinin bizə məlum olmayan hadisələrlə bağlı olmasında görürdü.Beyindən hansısa maddə ayrılır və bu ölümün ağrısız edir;bəlkə də bu anda o xoş duyğular yaradır.”Ölüm bizim təsəvvür etdiyimiz kimi olmur.Görünür burada bizim bilmədiyimiz nə isə baş verir”.Xəstəliyin sonuna yaxın dözülməz ağrılar yarana bilər,ancaq bu uzun sürmür,ölümün gəlişi ilə hər şey dəyişir.Adətən Yerdə olan son günlər,son saatlarda əzab olmur.Ağrı və xoşagəlməz hər şey yox olur.Olüm yaxınlaşdıqca ölənin şüurunda bu dünyanın mənzərəsi tədricən tutqunlaşır,onun əvəzinə axirət dünyasının görüntələri gəlir.Duyğu yox olmur,ancaq onun mənbələri və onu qəbul edən orqanlar dəyişir.Ölən adam hələ də bu dünyadadır,ancaq bizə artıq aydın olur ki,o artıq bir az “oradadır” və sakitcə bizə aydın olmayan yeni nəyə isə tamaşa edir.Xərçəng xəstəliyindən əzab çəkən və can verən anamın həyatının son günlərini yaxşı xatırlayıram.O üzü divara tərəf 113
çarpayıda uzanmışdır.Ayağa qalxa bilmirdi.Sifəti ağarmışdı, nəfəsi zorla alırdı.O hərəkətsiz halda uzanmışdır, baxışları bir nöqtəyə zillənmişdi,sanki nəyə isə tamaşa edirdi. Dodaqları qurumuşdur.”Su verim?” sualına zorla eşidiləcək pıçıltı ilə “hə”cavabı verdi.Bir qurtum su udub mənə baxdı,gözləri açıldı və tez də baxışlarını çəkdi-bu həm məndən,həm də bu dünyadan baxışların son dəfə qaçırması oldu.Yalnız bir gündən sonra dünyasını dəyişdi.Tibb bacıları danışırlar ki,uşaqlar ölümdən qabaq rəhmətə getmiş qohumlar və doğmaları ilə söhbət edirlər.Poss yazır ki,ölən xəstə qocalar ölüm ayağında çoxdan dünyalarını dəyişmiş dostları ilə söhbət edirlər. Amerikanın psixi tədqiqatlar cəmiyyəti 1700 tibbi işçisindən pasientlərinin”ölümqabağı görüntüləri” haqqında sorğu kcçinnişdir. Bir həkim xərçəng xəstəliyindən can verən 70 yaşlı qadının son anda gözlərini açaraq rəhmətə getmiş ərini adı ilə çağınnasını və “Qay mən artıq gəlirəm” deməsini qeyd etmişdir.Tom Laqey “Qəbirdən sonraki həyat”kitabında iki hadisəni qələmə almışdır.Bədəndən kənarda olmaq təcrübəsi olan bankir can verir.Onun arvadı deyir:” O can verərkən eyni vaxtda iki dünyada olmuşdur.Məni görüb mənimlə danışır və eyni vaxtda artıq ölmuş və onu orada gözləyən dostları və qohumları ilə söhbət edirdi.Digər hadisədə ölən
birdən bacısına deyir:”Onlarm hamısı
buradadır...Fred,Rufı onlar burada nə gəzirlər...Ölən adam Rufınin ölümünü bilmirdi,o bir həftə qabaq ölmüşdür.Ölən adam axirət dünyasında öz doğmaları ilə yanaşı digər ağ və qara ruhlarla da rastlaşır.Qədim yunan filosofu Plotina yazırdı ki,”həyatın sonuna yaxın insan daha əvvəlki mövcudluğuna aid olan,bu həyatda yadına düşməyən hadisələri də xatırlayır”. Ruhun transsendental həyatı qədim hind və yunan müdriklərinə aydın idi.Hələlik Yer üzərində olan insan iki dünya ilə bağlı olur.İnsan can verəndə bu dünyaya aid olan duyğuları tədricən zəifləyir və sönür.Eyni vaxtda mənəvi aləmin sürətlərini qəbul etməyə başlayır-əvvəlcə aydın 114
olmayan cizgilər görünür,sonra isə hər şey real və aydın görünməyə başlayır.Can verən adam əvvəllər yaxın olduğu,ancaq xeyli qabaq ölmüş adamları görə bilər.Allah bu görməni verməklə can verənə izah etmək istəyir ki,getdiyi yer heç də ona tam yad deyildir.Bəzi mənbələrdə yazılır ki,adam hələ sağ ikən artıq ruh bədəni tərk edir.”Bədən hələ ölümlə mübarizə aparır,ruh isə aıtıq azaddır,o bədəndən kənarda fırlanır Bunu çox vaxt təsadüf olunan hadisələrlə izah edirlər- ruh bədən formasında xeyli uzaqlarda yaxın adamlarının gözünə görünə bilir”.Can verənin ruhu doğmalara can atır,bu vaxt ər arvadmın,ana oğlunun yaxında olduğunu hiss edə bilər- ancaq bu vaxt ölən adam xeyli uzaqda olur.Ölənin şüuru bizim dünyadan tədricən aynhr.Görmə zəifləyir,eşitmə yox olur,ətrafda olan hər şey maraqsız və az əhəmiyyət kəsb cdir.Diqqəti daha şox yeni sürətlər cəlb edir,ölən adam nə isə burada olmayan şeylər görməyə başlayır.O artıq baş verənlərlə barışmışdır,bu dünyanı tərk edib o biri dünyaya keçməyə hazırdır.”Ölülər kitabf’tövsiyə edir ki,bu vaxt mübarizə aparmaq,nə isə etməyə cəhd etmək lazıin deyildir,sakitcə necə ölməyi müşahidə etmək və işığın görünməsini gözləmək məsləhətdir.Din dua etməyi məsləhət görür.Sakit gözləmə və müşahidə vaxtı ağlasığmaz ölüm qorxusu olmayacaqdır. Doğmaların çılğınlıqla göstərdikləri kədər ölənin sakitcə əbədiliyə qovuşmasına mane ola bilər.Elə məlumatlara da rast gəlmək olur ki,ölmüş adamlar həkimlərin köməyi ilə geri qaytarılanda onlar bir də bunu etməməyi onlardan xahiş etmişlər.”Ora”yaxşıdır və onlar xahiş etmişlər ki,onlarm getməsinə mane olmasmlar.Bir can verən yanında onun sağalması üçün dua edənə irad tutaraq bunu etməməyi tələb ctmişdir.Bir neçə dəfə onun nəfəsi dayansa da o yenidən oyanmışdır.Bir neçə gün sonra o qohumlarından qətiyyətlə tələb etmişdir ki,ona görə dua elməsinlər:qohuınlar o deyənə əməl etdilər, o tezliklə canını tapşırdı.Keçidin özü hiss olunmaz və ağrısız olur.Çox az halda ölən adam ağrı hiss etdiyini 115
Yüklə 3,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|