Ġsraġl elyazov elxan həSƏNLĠ leyla həSRƏtova
Dəmir yolunun əyri sahələrində yolun xüsusiyyəti
Yüklə 6,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 4.11. Dəmir yolunun əyri sahələrində yolun xüsusiyyəti
Əyri sahələrdə yolun quruluĢunun bir neçə xüsusiyyəti mövcuddur ki, onlardan ən baĢlıcası kənar relsin daxili relsə nisbətən hündür olması, eyni zamanda yolun gücləndirilməsi, yolların oxları arasındakı məsafənin artırılması, iki və daha çox saylı yolların dairəvi əyrilərində əndazə ölçülə- rinə riayət edilməsidir (ġəkil 4.30). Xarici relsin hündürlüyü qatarın çəki- sindən,sürətindən və ən baĢlıcası isə əyrinin radiu- sundan asılıdır. Bütün qeyd edilənlərə baxmayaraq əyrilərdə xaric relsin hündürlüyünün 150 mm- dən artıq olmasına icazə verilmir. Keçid əyrisinin möv- cudluğu düz sahədən əyri sahəyə və əksinə əyri sa- hədən düz sahəyə qatarlar keçidinin sabit maillikdə olmasını təmin etməlidir: i=h/l, burada l keçid əyrisinin uzunluğu, h-xarici relsin qalxma hündürlüyüdur. Koleyanın eninin geniĢləndirilməsi isə hərəkət tərkibinin əyrilərdə koleyaya yerləĢməsi üçündür. Belə ki, təkər cütləri arabacığın çərçivəsinə elə yerləĢdirilib ki, paralellik qorunsun. Əyri sahələrdə bir təkər cütü radiusa uyğun yerləĢir, digər təkər cütləri isə birinciyə paralel olaraq hərəkət edir. Əgər aĢağıda qeyd ediləcək kiçik radiuslu sahələrdə koleyanın eni geniĢlənməyə uyğun artırılmasa onda təkər cütü relslər arasında pərçimlənməyə məruz qala bilər ki, bu da hərəkət tərkibinin yoldan çıxmasına gətirib çıxara bilər (ġəkil 4.31). Şəkil 4.31. İki oxlu arabacığın əyri xətli sahədən sərbəst keçməsi. S c -əyridə koleyanın eni, q max -təkər darağının xarici üzləri ara-sındakı maksimal məsafə, f c f -xarici relsin əyilmə oxudur, L-arabacığın baza uzunluğu, λ-ikinci təkər cütünün həndəsi oxundan təkər darağının relsə toxunma nöqtəsinə qədər olan məsafə, b k -birinci təkər cütünün həndəsi oxundan təkər darağının relsə toxunma nöqtəsinə qədər olan məsafədir. Yolun eni yəni koleya iki oxlu arabacığın əyri xətli sahələrdə yola sığıĢmaməsafəsini (mm-lə) tam təmin etməlidir. 4 max c c f q S Texniki Ġstismar Qaydalarına görə adi magistral dəmiryollarında əyrinin radiusuna nəzərən koleyanın eni-relslərarası məsafə daha kəskin əyrilərdə aĢağıda göstərilən ölçülərdə olmalıdır [1]. R=299 m koleyanın eni 1535 mm R=300-349 m koleyanın eni 1530 mm R=350 və böyük koleyanın eni 1520 m. Bununla yanaĢı kəskin əyrilərdə relslərarası məsafənin eni aĢağıda göstərilən ölçülərdə olmalıdır [5]. R=449-350 m koleyanın eni 1535 mm R=440-650 m - koleyanın eni 1530 mm Təzə yol döĢəyərkən əyrilərdə calaqların bir xəti üzrə olmasını təmin etmək məqsədi ilə daxili relsi qısaldılmıĢ istifadə edirlər. Belə ki, əyrilərdə daxili rels xarici relsə nisbətən qısa olmalıdır. TIQ-ə görə xarici relsin hündürlüyü 150 mm-dən çox olmamalıdır. Çünki əgər əyri sahələrdə yolun hər iki sapında eyni ölçüdə relsdən istifadə olunarsa, onda calaqlar bir xətt üzrə ola bilməz. Ona görə də əyrilərdə radiusa müvafiq qısaldılmıĢ relslərdən istifadə olunur. Bu məqsədlə zavod Ģəraitində 80 və 160 mm qısaldılmıĢ relslər istehsal olunur. Qeyd edildiyi kimi əyrinin radiusu 1200 metrdən kiçik sahələrdə yolun gücləndirilməsi iĢi yerinə yetirilir. Bu məqsədlə də 1 km yola tikilən Ģpalın sayı artırılır, ballast prizmasının cinahı böyüdülür və qeyri - simmetrik altlıqlardan istifadə olunur [25, 26]. Yüklə 6,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|