Ġsraġl elyazov elxan həSƏNLĠ leyla həSRƏtova

Rəqs söndürənlər: 
Vaqonun resorüstü kütləsinin dalğalanma pro-
sesinin müqavimət qüvvəsini aradan qaldırmaq və rezonans zamanı 
rəqsin amplitudunu azaltmaq üçün, resor asmalarında rəqs 
söndürənlər yerləĢdirilir. Bu rəqs söndürənlər dissipativ (səpələnmiĢ) 
qüvvələr yaradır, xüsusi rəqslərin enerjisini səpələmək (yaymaq), 
vaqonun və ya onun hər hansı bir hissəsinin rəqs amplitudunu 
məhdudlaĢdırmaq üçün geniĢ istifadə olunur. 
Dissipativ (səpələnmiĢ) qüvvələrin xarakterinə görə vaqonlarda 
istifadə olunan rəqs söndürənlər əsas konstruksiyasına görə
aĢağıdakı qruplara bölünürlər: 
friksion və hidravliki rəqs söndü-
rənlər. 
Hidravliki rəqs söndürənlər əsasən sərniĢin vaqonların araba-
cıqlarında geniĢ istifadə olunur. Belə rəqs söndürənlər teleskopik 
porĢen tipli olub, istismar üçün əlveriĢli hesab olunur. Bu cür rəqs 
söndürənlər az kütləyə malik olub, səmərəli texniki xarakteristikaya 
qadirdir. 
SərniĢin vaqon arabacıqlarında yerləĢdirilən KVZ-LDYMĠ tipli 
hidravliki rəqs söndürənlər Sankt-Peterbıırq (Leninqrad) Dəmir - 
Yolu Mühəndisliyi Ġnstitutunun konstruksiyası əsasında (Tver) 
Kalinin vaqonqayırma zavodunda istehsal olunur. 
MDB ölkələrinin dəmir yollarında Rusiyada hazırlanan KVZ - 
LDYMĠ tipli hidravliki rəqs söndürəndən baĢqa Almaniyanın “BBW” 
və Macarıstanın “Raba” tipli hidravliki rəqs söndürəndən də istifadə 
olunur. Bu hidravliki rəqs söndürənləri konstruksiyasına və iĢləmə 
prinsipinə görə KVZ-LDYNĠ tipli HRS-nə oxĢayır və bir-birindən az 
fərqlənirlər. KVZ-LDYMĠ tipli hidravliki rəqs söndürənlər KVZ-5 və 
KVZ-METĠ tipli sərniĢin vaqonlarında yerləĢdirilir. Hidravliki rəqs 
söndürənlər arabacıqlarda vertikal, meyilli və horizontal vəziyyətdə 

---

quraĢdırılır. Vaqon arabacıqlarında 45
0
bucaq altında quraĢdırılan 
HRS daha səmərəli texniki xarakteristikaya malik olurlar [6,12].