____________________Milli Kitabxana______________________
Sanma ey qafil ki, zəhmətdəndir bu zarlıq
AĢikar bir ləzzəti-candır bu ahü vayi-eĢq.
Bəhri-eĢqə, ey könül, gər məb sağini
Yunis misal,
Kamə çəkmiĢ çoxların ol mahiye-dəryayi-eĢq.
EĢq ara məqsuduna, Məxfi, yetərsən, səbr qıl,
Rahbərdir çün sənə bu yolda ol movlayi-eĢq.
* * *
Xeyr edərmi mən mərizə heç bir qan, ey təbib?
EĢq dərdidir canımda bunu bir qan, ey təbib.
Dərdimin yox çarəsi səndə, nə izhar edəlim,
Saxlamaq xoĢdur anı
can içrə pünhan, ey təbib.
Səhhətimdən ötəri
zəhmət çəkmə axər sən əbəs,
Gəlməyə ta yar özü müĢküldü dərman, ey təbib.
Ġstəsən cəhhət bulam, v əsli-nigara çarə qıl.
Öldürür billah məni bu dərdi-hicran, ey təbib.
Çıxsa yarın möhnətü dərdi bu can ımdan mənim,
Nə gərəkdir ta
mənə bu cismü bu can, ey təbib.
Çıxmaz ol sevdayi-zülfü yar baĢdan, çıxsa
can, Əl götür, əhvalımı etmə pəriĢan, ey təbib.
Saxlaram dərdi-dili mən Məxfi, izhar etmərəm,
FaĢ əgər ta etməyə bu çeĢmi-giryan, ey təbib.
* * *
Dən-dən ərəğ düĢəndə rüxi-əhmər üstünə,
ġəbnəmdi guya kim tökülüb güllər üstünə.
Ləl ləbin kənarına çıxmıĢ xətinmidir?
Murbəççələrmi yoxsa düĢüb Ģəkkər üstünə?!
183
____________________Milli Kitabxana______________________
Yarəb, bir nurdu kim, tökülüb yar türrəsi,
Ya Kəbədir ki, gəlmiĢ anın kafər üstünə?!
Ətrafı-ləblərində o xali-siyahıdır?
Ya ləĢgəri-həbəĢmi gəlib Kövsər üstünə.
ġəhla
gözün təkyə verib taği-əbruya, Bir
məstdir ki, meyl qılır minbər üstünə.
ƏfĢan olan o qamətinə saçlarınmıdır?
ġahmarlarmı yoxsa çıxıb ər-ər üstünə?!
Bilməm, əzizim, eĢqin ara Məxfi neyləmiĢ,
Hər yan gəlibdi dərdü qəmin ləĢgər üstünə.
* * *
Müftiyi-Ģəhr ki yol tapmadı meyxanəmizə,
RəĢkidən urdu sitəm daĢını peymanəmizə.
Fəxr qıl, ey dili-divanə ki, bu Ģəhr içrə,
Yoxdu bir Ģux ki, yol bulmaya kaĢanəmizə.
Əql idi eĢq ilə baziçə dögül kim gir ələr,
Ġki sultani-müxalif dili-viranəmizə.
Bunca dad etdim o Ģuxun sitəmindən bir kəs,
Yoxdur axər ki, qulaq verə bu əfsanəmizə.
Gecələr mənzili təğyir edərəm, Ģayəd o dust,
Səhv edib bir qədəmin basa bizim xanəmizə.
Bu qədər düĢdü könül eĢqinə bir mahvəĢin,
Hiç bay olmadı rağıb dili-divanəmizə.
Lafi-dindarlığın, Məxfi, səni kafər edib,
Kəbədən bir yol ola kaĢ bu bütxanəmizə.
184
____________________Milli Kitabxana______________________
MİRZƏ HƏSƏN QARABAĞİ
Mirzə Həsən Qarabaği 1824-cü ildə Suşa şəhərində doğulmuşdur. O,
zəmanəsinə görə yaxşı təhsil almış, ərəb, fars dillərini öyrənmiş, klassik
poeziyanın qayda-qanunları ilə tanış olmuşdur. Gənc yaşlarından xırda alverə
başlayan Mirzə Həsənin həyatı zəhmətlə keçmişdir. O, ticarət məqsədilə doğ ma
yurdundan ayrılaraq, qürbət elləri şəhərbəşəhər gəzir, dolanışıq qayğıları ilə
yaşamalı olurdu, Şuşada olduğu vaxtlarda ilə "Məclisi-üns"ün yığıncaqlarında
iştirak edirdi. Şair 1904-cü ildə Şuşada vəfat etmiş və orada dəfn olunmuşdur.
Mirzə Həsən Qarabağinin lirik şeirlər divanı dövrümüzə qədər gəlib
çatmışdır. Həmin "Divan" əsasında şairin "Seçilmiş əsərləri" hazırlanmış və
birinci dəfə 1973-cü, ikinci dəfə isə 2000-ci ildə Bakıda nəşr edilmişdir.
Burada verilən nümunələr həmin kitabın ikinci nəşrindən götürülmüşdür.
QƏZƏLLƏR
Gözlərin mayil olubdur yenə xunxarlığa,
Bəli, sərxoĢ olu amadə sitəmkarlığa.
Küfri-zülfün dinü imanıma çox Ģaiq olub,
Bilirəm ki, salacaq rəxnə bu dindarlığa.
Yoxdu hicranına könlümdə dəxi
tabü təvan,
Nə belə talib olubsan bu dilazarlığa?
Qamətinlə nə rəva sərv bərabər ola kim,
Xeyli müĢküldü o gəlsin belə rəftarlığa.
Gül cəmalınla əgər bəhsə gəlibsə, nə əcəb,
O səbəb salmıĢ özün gülĢən ara xarlığa.
Etməzəm Ģikvə gözündən nə qədər qılsa
Məst olan mail olar çünki cəfakarlığa.
185