Xocali soyqirimi
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsi PREZĠDENT KĠTABXANASI ─────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────── 79 öldürülməsi barədə ilk xəbərləri də məhz biz vermiĢdik. Bütün bunlar hamısı ağrılı-acılı, eyni zamanda unudulmaz hadisələrdir. Taleyin qismətindənmi, ya nədənmi bu hadisələri iĢıqlandırmaq bizim taleyimizə düĢmüĢdü. Akif AĢırlı. Türkün Xocalı soyqırımı. Bakı: 2005, S. 100-102. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsi PREZĠDENT KĠTABXANASI ─────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────── 80 Xocalı faciəsinə hər Ģey açılıb deyilməyib Qulu Məhərrəmli Aydındır ki, həmin dövrün situasiyasını göz önünə gətirəndə Xocalı hansı vəziyyətdə idi. Orada tikinti iĢləri baĢlamıĢ, müəyyən adamlar köçürülmüĢdü, bütün respublika köməklik edirdi. Yəni bir yüksəliĢ var idi. Sonra Əsgəran tərəfdən yolun bağlanması get-gəli xeyli çətinləĢdirdi, yalnız vertolyotla əlaqə var idi. Respublika rəhbərliyi həmin dövr üçün yolu açmağı bacarmırdı. Hərbi vəziyyət getdikcə çətinləĢirdi. Xocalıya yaxın yerdə yerləĢən yaĢayıĢ məskənləri olan MeĢəliyə, Cəmilliyə ermənilər hücum etmiĢ, kəndləri dağıtmıĢ, insanları məhv etmiĢdilər. O kütləvi qırğınlar Xocalıda böyük bir təhlükə yaradırdı. Məsələn, yanvarın əvvəllərində hadisədən təxminən ay yarım əvvəl mən orada jurnalist qrupu ilə çəkiliĢlər aparırdım. Əvvəla, Xocalı əhalisində çox böyük ruh düĢkünlüyü var idi. Qəsəbədə belə bir atmosfer yaradılmıĢdı. Xocalıdan getmək əhval-ruhiyyəsi güclü idi. Ümumiyyətlə, respublikanın özündə düzgün informasiya siyasəti qurulmamıĢdı. Pis olan idi ki, Xocalıdan çoxlu yalançı informasiyalar gedirdi. Heç Xocalıya aidiyyəti olmayan, orada baĢ verməyən, ĢiĢirdilmiĢ informasiyalar çap olunurdu. YanlıĢ informasiya siyasəti aparılırdı ki, guya Xocalıda böyük bir ordu qurulub, guya camaat döyüĢə çox böyük Ģəkildə hazırlaĢıb, hərbi strateji nöqtələr mövcuddur. Əslində elə deyildi. Ölkə ictimaiyyətinə Xocalıdakı real vəziyyəti əks etdirən, real informasiyalar verilmirdi. O vaxt bizdə Dövlət Televiziyasının sədri Məmməd Murad idi. Bizi o ora göndərmiĢdi ki, gedin həqiqi vəziyyəti çəkin və gətirib burada göstərin. Bizim Xocalıya getməyimizin əsas səbəbi o idi. Yadımdadır ki, o vaxt Xalq Cəbhəsinin sədri Əbülfəz Elçibəy bu vəziyyətlə bağlı bəyanat vermiĢdi. Bu, mətbuatda da çap olunmuĢdu. Hökuməti tənqid edən bəyanat idi. Hesab edirəm ki, bizim getməyimiz də bir növ onunla bağlı idi ki, biz real vəziyyəti çəkək. M. Murad da o cür tapĢırıq vermiĢdi ki, vəziyyət necədirsə, o cür də çəkib gətirin. Mən o materialları çəkib gətirdim və dalbadal iki reportajım getdi. ÇalıĢdıq ki, oradakı vəziyyəti dəqiq göstərək. Yəni camaatın Ģikayətlərini verdik ki, yol bağlıdır, onlara heç bir kömək göstərilmir. Real vəziyyət barədə Azərbaycan ictimaiyyətinə məlumat verilmirdi. Hesab edirəm ki, bu çox yanlıĢ idi. Orada özünümüdafiə batalyonu var idi. Onlar keĢik çəkirdilər. Amma aydın idi ki, onlar heç bir variantda Xocalıya hücum olacağı təqdirdə onun qarĢısını almaq iqtidarında deyildilər. Orada tədricən Milli Qəhrəman Aqil Quliyevin rəhbərlik etdiyi təxminən 30 nəfərə yaxın bir taqım formalaĢmıĢdı. Bunların yaxĢı silah təminatı yox idi. Məndə Aqil Quliyevdən alınmıĢ müsahibə var. Orada A. Quliyev danıĢır ki, baxmayaraq ki, burada 30 nəfərdir, amma bunların cəmi 12 avtomatı var. Amma bununla yanaĢı, o dövr, Ģərait üçün bunlar sözün həqiqi mənasında fanatiklər, qəhrəmanlar idilər. Bu bizim Milli Ordunun ilk hissələri idi. Məsələn, bunların kəĢfiyyatı ərəfəsində biz həmin kazarmada bir neçə gün qalası olduq. Mən bu insanları yaxından müĢahidə edə bildim. Tutaq ki, kəĢfiyyata getməmiĢdən əvvəl bunların təlimatlandırılması, qoyulan tapĢırıqların yerinə yetirilməsi üçün bunlara verilən göstəriĢlər idi. Baxırdım ki, burada əməlli-baĢlı peĢəkar hərbçi ab-havası var, əsl döyüĢçülərdir. O dövrdə bir neçə maraqlı əməliyyatlar keçirmiĢdilər. Amma bununla yanaĢı, bütün hallarda Xocalı respublikadan böyük bir Ģəkildə aralı düĢmüĢ vəziyyətdə idi. Yəni bunlara nə maddi, nə mənəvi, nə informasiya dəstəyi var idi. Təsəvvür edin ki, biz Xocalıda olanda çəkiliĢ qrupumuz ilk günlər bir evdə qalırdı. Hələ iĢıq yananda baxırdıq ki, Bakıda hansı atmosfer var, Xocalıda hansı atmosfer var. Mənim heç vaxt yadımdan çıxmaz ki, biz orada olanda görürdüm ki, Xocalıda un yox, çörək yox, camaat ərzaq sarıdan çətinlik çəkir. Amma bizim Dövlət Televiziyasının "Xəbərlər" proqramı xəbər verir ki, Xocalıdan təxminən 15-20 kilometr qıraqda - Ağcabədidə ət bayramı keçirirlər. Xocalıların özü bu cür qeyri-insani Ģəraiti müĢahidə edirdilər. Yəni istər-istəməz bunlarda sanki atılmıĢlar, yaddan çıxarılmıĢlar təəssüratı yaradırdı. Əlbəttə, çox Ģeylər demək olar, çox Ģeyləri təhlil etmək olar. Amma mənim təəssüratım bundan ibarət idi ki, baxmayaraq burada az sayda döyüĢçülər var idi, onlar çox döyüĢkən ruhda idilər. Ümumiyyətlə, əhalinin özündə bir ruh düĢkünlüyü yaranmıĢdı. Hətta biz orada bəyanatlar eĢidirdik, deyirdilər ki, gedib filan nazirin qapısında belə edəcəyik, filankəsi belə edəcəyik. O da hiss olunurdu ki, bunların arasında o atmosferi formalaĢdıran insanlar var. Ġnsanları döyüĢkən ruhdan çəkindirən faktorlar var idi. Faciə baĢ verdi. Əlbəttə, çox qeyri-insani, antibəĢəri bir hadisə idi. Deyim ki, oradakı döyüĢçü hissələr lazım olan cəsurluğu, mərdliyi, döyüĢ hünərini göstərə bildilər, amma bununla yanaĢı, qüvvələr həqiqətən qeyri- bərabər idi. Xocalı faciəsi bizim XX əsr tariximizin ən fəlakətli, ən dəhĢətli, ən acınacaqlı səhifəsidir. Bu barədə heç də hər Ģey axıra kimi açılıb, deyilməyib. Ora həqiqətən özbaĢına qalmıĢ bir yer idi. Məsələn, orada olan müddətdə vəzifəli adamların çoxusu Ģəhərə yığıĢmıĢdılar. Xocalının özündə insanları yaxĢı səfərbər etmirdilər, müdafiə təĢkil olunmurdu. Bunları da demək lazım idi. Bununla, yanaĢı, əlbəttə respublika rəhbərliyinin də cəhdi hiss olunurdu. Yalnız vertolyot yolu var idi. Vertolyotla da hər kəs gəlib-getməyə ürək etmirdi, çünki ondan Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|