Xx əsin əvvəlində əldə edilən texniki nailiyyətlər
Yüklə 5,08 Mb. Pdf görüntüsü
|
Avtomatlaşdırmanın yayılması 463 konstruksiyaya malik təyyarə hissələrinin hazırlanması mövcud texnika ilə səmərəli yerinə yetirilə bilmədiyindən, Parsons məsələnin yeni həlli üzrə düşünməyə başlayır. O, 1949-cu ildə Hava Qüvvələri Nazirliyindən (Air Force) yüksək sərtliyə malik, rəqəmli proqramla idarəolunan frez dəzgahının hazırlanması üçün sifariş alır. Sifarişin həcmi 200000 dollar məbləğində olub, 21 ay müddətində yerinə yetirilməli idi. Şəkil 3.13. Rotor pərlərinin yoxlanması üçün şablon Yüksək mühəndis kontingentinə malik olmasına baxmayaraq, Parsonsun firması bu məsələnin öhdəsindən tək gələ bilmir. Böyük problem elektronika və idarəetmə sahəsində az təcrübənin olmasında idi. Buna görə də, Parsons MIT ilə əlaqəyə girib, alimlərlə birlikdə yeni dəzgahın hazırlanmasındakı problemləri həll etmək istəyir. Nəticədə, MIT ilə Parsons Corporation arasında 1949-cu ildə müqavilə bağlanır. Bu müqaviləyə əsasən, MIT-in nəzdində servomexanizmlər üzrə ixtisaslaşmış ötürmə və idarəetmə texnikası laboratoriyası və rəqəmli kompyüter tədqiqatı ilə məşğul olan şöbələr yeni avtomatik idarəetmə sistemini yaratmalı idilər. Bu institutda müharibənin sonundan Avtomatlaşdırmanın yayılması 464 başlayaraq binar verilənlər əsasında servo idarəetmənin əsasları tədqiq olunurdu. Problemin tədqiqi ərəfəsində məlum olur ki, idarəetmə sisteminə verilən informasiyanı mənimsəmək üçün IBM kart oxuyucusunun gücü çatmır. Bu problemi aradan qaldırmaq üçün onlar informasiyanı lentlər şəklində vermək və onun oxunması üçün qurğunu işləyirlər. Bundan əlavə, hesablama texnikasının yaddaşı yeni texnoloji tələbat nəticəsində yaranan informasiya çoxluğunu emal etmək üçün kifayət etmir. Alimlər bu problemləri həll etmək üçün yeni kompleks sistemi yaratmaq qərarına gəlirlər. Parsonun sadə şəkildə işləyən idarə sisteminin hazırlanmasını tələb etməsinə baxmayaraq, MIT-in təklifi ABŞ-ın Hava Qüvvələri Nazirliyi tərəfindən bəyənilir və layihənin vaxtı uzadılmaqla yeni maliyyə vəsaiti ayrılır. Böyük və mürəkkəb ştampların mexaniki emal yolu ilə hazırlanmasında yaranan problemləri aradan qaldırmaq üçün 5 koordinatlı frez dəzgahının yaradılması təklifi getdikcə sənayeçilər tərəfindən daha güclü şəkildə dəstəklənməyə başlanır. 1951-ci ildə MIT-də artıq 3 koordinatlı frez dəzgahın prototipi hazırlanıb sınaq üçün istifadəyə verilir. Bu dəzgahda informasiyanı idarəetmə sisteminə daxil etmək üçün üzərində yazı yaddaşı olan perfolentdən istifadə olunmuşdur. MIT, sənayenin marağını rəqəmli proqramla idarəetmə sisteminə yönəltmək üçün apardığı gərgin texnoloji transfer işlərindən sonra, 1952-ci ildə çoxlu sayda sənayeçilərin iştirakı ilə baş tutan üç günlük seminarda bu dəzgahı nümayiş etdirməyə nail olur. Burada, üç koordinatlı dəzgahın idarəetmə sisteminin işləmə qabiliyyəti təsdiq edilir. Qısa bir müddətdən sonra MIT, Glenn Martin Company, Bendiks Corporation və Kearney&Trecker firmaları arasındakı birgə işin nəticəsində komersiya məqsədilə ilk rəqəmli idarəetmə sistemi hazırlanıb bazara çıxarılır. Ancaq bu sistemlərin yayılması, müəssisələrin onun iş qabiliyyətinə inanmaması nəticəsində ləng gedirdi. Bu məsələni araşdırmaq üçün MIT 1954-cü ildə NC texnikasının sənaye şəraitində etibarlığını yoxlamaq üçün bir layihəni Avtomatlaşdırmanın yayılması 465 həyata keçirməyə başlayır. İstehsalda NC texnikasının tətbiqi haqqındakı təcrübənin olmaması bu araşdırmanı aparmağı çətinləşdirirdi. Ona görə də, bu işin yalnız yeni texnikanın iqtisadi potensialının qiymətləndirilməsi əsasında aparılması mümkün idi. Bunun üçün müxtəlif hissələr MIT dəzgahında rəqəmli proqramla hazırlanaraq müəssisələrə göndərilmişdir. Müəssisələr öz texnologiyaları ilə bu hissələrin hazırlanması üçün lazım olan vaxtı və dəyəri hesablayaraq müqayisə aparmışlar. Ancaq bu araşdırma heç də, MIT-in gözlədiyi nəticəni vermir. Araşdırma zamanı məlum olur ki, NC texnologiyası ilə hazırlanan hissələr ənənəvi üsullara nisbətən baha başa gəlir. O da məlum olmuşdur ki, hissənin maya dəyərindəki ən böyük pay proqramlaşdırmanın üzərinə düşür. Bu aspekt yeni elmi − tədqiqat işlərinin aparılması istiqamətini müəyyən etmişdir. Hələ 1953-cü ildə MIT-də çalışan mühəndislər perfolentlərin hazırlanmasında rəqəmli hesablama maşınlarının tətbiqinin vacibliyini görmüşdülər. Bununla proqramlaşdırmaya sərf olunan əməyi azaltmaq mümkün idi. İlk vaxtlarda hissələrin emal prosesinin proqram- laşdırılması, burada tətbiq olunan hesablama texnikasının iş prinsipi haqqında dərin texniki biliyə malik olan mütəxəssislərin tətbiqini tələb edirdi. Hər bir emal addımı maşın dilinə tərcümə olunmalı idi. Buna görə də, yeni proqramlaşdırma dili yaradılmalı idi ki, bunun köməyi ilə istənilən texnoloq emal prosesini NC idarəetmə sistemi üçün hazırlaya bilsin. MIT-in işçiləri fəzada vektorial hərəkəti təsvir etməyə imkan verən proqram dilini işləyirlər. Bu dilin bazasında fəaliyyət göstərən sistem Automatically Programmed Tools – APT adlanır. 1959-cu ildə bu sistem artıq iki ölçülü hərəkət üçün hazırlanaraq numayiş etdirilir [3.7]. Bundan sonra ABŞ-da tədricən NC texnikasına olan münasibət dəyişməyə başlayır. Bir çox Amerika dəzgahqayırma müəssisələri yeni texnika və texnologiyanın potensialını görərək, onun tətbiqini gücləndirmişdilər. NC texnikası ilə təchiz olunmuş dəzgahların sənayedə yayılması isə onun baha başa gəlməsi səbəbindən ləng gedirdi. Yüklə 5,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|