Y anında Gənclər Fondu tərəfindən qismən maliyyələşdirilən
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 225 Məğrur olma, burnunu dik tutma Sən bilmirsən ki, külək indi hansı tərəfə əsir Mən sənin bəzəkli paltarını soyunduraram Qısa kəsilmiĢ quyruqla narahat olarsan. Bu bəndin tərcüməsinin müqayisə edilməsi göstərir ki, Y.Felcenhor Azərbaycan danıĢıq dilinə, xüsusən aĢıq poeziyasına yaxĢı bələd deyil. Əgər bələd olsaydı aĢıq poeziyasında geniĢ yayılmıĢ ―Zimistana göndərərəm yazını‖ (baharını qıĢa döndərərəm‖) ifadəsinin ―sən bilmirsən ki, külək indi hansı tərəfdən əsir‖ kimi verməzdi. Digər tərəfdən ―Soyaram libasını, allam sazını‖ ifadəsinin də aĢıq poeziyasından gəldiyini unutmamalıyıq. Məlum olduğu kimi, Azərbaycanda ötən əsrlərdə aĢıqların deyiĢmə məclisləri olmuĢ, bu deyiĢmədə bağlayan (qalib gələn) aĢıq rəqibinin sazını almaq hüququ qazanmıĢdır. AĢıq Ələsgər də məhz bunu nəzərdə tutur, rəqibinə qabaqcadan hərbə-zorba gəlir, onu ―yolub buraxmaqla‖ hədələyirdi. Lakin tərcüməçi aĢıq poeziyasında geniĢ yayılmıĢ bu milli özünəməxsusluqdan xəbərsiz olduğu üçün mənanı təhrif etmiĢdir: ―Mən sənin bəzəkli paltarını soyunduraram‖. ―Saz‖ sözünün atılması da yuxarıdakı misranın milliliyini, demək olar ki, yox etmiĢdir. AĢıq Ələsgərin ―Gərəkdir‖ qoĢması da belə təhriflərllə çevrilmiĢdir: DanıĢdığın sözün qiymətin bilə Kəlməsindən ləlu-gövhər süzülə Məcazi danıĢa, məcazi gülə Tamam sözü müəmmalı gərəkdir. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 226 226 Y. Felcenhor həmin bəndi aĢağıdakı kimi tərcümə etmiĢdir: And know the price of every word you say, In metaphors you should your thoughts convey. Before you speak, you every word should weight The gift to doze and puzzle you must have. (70, 627). Sətri tərcüməsi: Dediyin sözün qiymətini bil Fikirlərini metoforolarla verməlisən DanıĢmazdan əvvəl sən hər sözü gərək çəkəsən Təəccübedici, heyrətedici qabiliyyətin gərək olsun. AĢıq poeziyasında ―ləlu-gövhər süzülmək‖ ifadəsi də geniĢ iĢlənir, ―Ģirin danıĢmaq‖ mənasını bildirir. Tərcüməçi orijinalın milli xüsusiyyətləri ilə bağlı belə dil vahidlərinə əhəmiyyət verməmiĢ, nəticədə Ģeirdəki mənanı təhrif etmiĢdir. ―DanıĢmazdan əvvəl sən hər sözü gərək çəkəsən‖ kimi mənasız misra da hərfi tərcümə məhsuludur. Ələsgər haqq sözün isbatın verə, Əməlin mələklər yaza dastana, - misralarında da fikir təhrif olunmuĢdur. ġair demək istəyir ki, Ələsgər haqq sözü, düz sözü isbat edir. Lakin tərcümədə həmin misra aĢağıdakı kimi səslənir: So Alaskar, give alms unto the poor, That angels would a place for you ensure. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 227 (70, 627). Sətri tərcüməsi: Onda Ələsgər, kasıblara sədəqə ver, ġübhəsiz, mələklər sənə yer verər. AĢıq Ələsgərin ―MüĢkünaz‖ qoĢmasının aĢağıdakı bəndinə baxaq: Sübhün çağı mah camalın görəndə Xəstə könlüm gəldi saza MüĢkünaz Sonatək silkinib gərdan çəkəndə Bənzəyirsən quya, qaza MüĢkünaz. Bu bənd ingilis dilində aĢağıdakı kimi səslənir: Early in the morning, when I see the moon’s beauty My sick heart comes to the saz, Musgunaz! When you quiver just so and crane your neck You resemble a swan, a goose, Mushgunaz! (74, 164). Sətri tərcüməsi: Səhər tezdən mən ayın gözəlliyini görəndə Mənim xəstə ürəyim saza gəldi MüĢkünaz Silkinib boynunu çəkəndə Bənzəyirsən quya, qaza MüĢkünaz. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 228 228 Bu bəndin tərcüməsində orijialdakı məna təhrif olunmuĢdur. Məlum olduğu kimi, AĢıq Ələsgər ―mah camal‖ sözünü ―ay üzlü‖ mənasında iĢlətmiĢdir. Tərcüməçi isə ―ay‖ sözünə aludə olub MüĢkünazın yox, ―ayın gözəlliyindən‖ söhbət açır. ġeirin digər misrasında – ―Xəstə könlüm gəldi saza MüĢkünaz‖ misrasında könlün saza gəlməsindən, yəni cuĢə gəlməsindən söhbət getdiyi halda tərcüməçi ―saz‖ sözünü hərfi tərcümə etmiĢ (çalğı aləti saz) və nəticədə məna təhrif olunmuĢdur. Bu nümunə həm də onu sübut edir ki, Azərbaycan dilində geniĢ iĢlənən omonimlərin tərcüməsi müəyyən çətinliklər törədir. Belə hallarda mütərcim sözün forması ilə yanaĢı, onun iĢləndiyi mənanı da nəzərə almalıdır. M.MüĢfiqin ―Könlümün dedikləri‖ Ģeirinin tərcüməsində də məna təhrifinə yol verilmiĢdir: Hələ bunlar nədir ki, Mənim könlüm deyir ki... Həyat ondan küsənləri incidir Möhkəm dəzgah, Ģirin əmək, inci tər Hələ qarĢımızdadır. Həmin parçanı Olqa Moisiyenko aĢağıdakı kimi tərcümə etmiĢdir: There’s more ahead… My heartbeats said: Noble work, no fret, Toil’s pearly sweat Are yet to come! Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|