Y anında Gənclər Fondu tərəfindən qismən maliyyələşdirilən
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 213 Lakin mənim insanlıq olub vəzi-mədarım Bəyzadəyəm asayiĢədir cümlə-qərarım, Meysiz-məzəsiz bitməz olur Ģamu-nəharım ĠĢtə belədir haləti-bəyzadə, əkinçi! Bəyzadələrin rəsmi budur, adə, əkinçi! Bu bəndi Doryen Rotenberq aĢağıdakı kimi çevirmiĢdir: Haven’t I always declared that I want good relations? All an aristocrat wants is leisure and relaxation Idling, gambling, drinking and eating without cessation Such is a gentleman’s life by tradition, ploughman: It was Allah oppointed to us such an earthly mission, ploughman! (70, 222). Sətri tərcüməsi: Mən həmiĢə deməmiĢəm, mən yaxĢı əlaqələr istəyirəm Bütün aristokratların istədiyi boĢ vaxt BoĢ vaxtda fasiləsiz əylənmədir, Oynamaq, içki içmək və yemək Adət üzrə centlemenin həyatı belədir, əkinçi Allah belə təyin edib bu qaydanı əkinçi. Əslində ―bəyzadə‖ sözü tərcümədə olduğu kimi saxlanmalı idi. ―Bəyzadə‖ azərbaycanlı oxucu üçün təkcə müəyyən silkə mənsubluq deyildir. Bu sözün özündə müəyyən bir hərki- hərkilik, özbaĢınalıq gizlənmiĢdir ki, Ģeirin ideya-məzmunu www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 214 214 məhz bu məna çaları ilə müəyyən olunur. Lakin tərcüməçi bu sözü birinci dəfə ―aristokrat‖ (aristocrat), ikinci dəfə isə ―centlemen‖ (gentleman) kimi tərcümə etməklə Ģeirin milli koloritini zəiflətmiĢ, eyni zamanda onun ideya məzmununa xələl gətirmiĢdir. Sabir yaradıcılığından baĢqa dillərə edilən tərcümələrdə də çox vaxt bu prinsipin pozulması hallarına təsadüf olunur. Məsələn, ―S.Vasilyevin Sabirdən tərcümələrində araq, siyənək (balıq), verst, braqa və s. kimi rus dilinin spesifik məiĢət realiyalarına rast gəlinir. Hər bir tərcümənin keyfiyyəti həm də tərcüməçinin orijinalın koloritinin saxlanmasına müvəffəq olmasından asılıdır. Əgər tərcüməçi orijinalda verilən məiĢət səhnəsini baĢqa xalqın məiĢətinə və coğrafiyasına uyğun anlayıĢla əvəz edirsə, onda nə alınır? Aydın məsələdir ki, bu halda milli kolorit itir, öz yerini qeyri-müəyyən mücərrəd anlayıĢlara verir‖ (101, 107). ―Əkinçi‖nin ingiliscəyə tərcüməsində ―Bəyzadə‖ sözünün ―aristokrat‖ və ―centlmen‖ sözləri ilə əvəz olunması belə vəziyyət yaratmıĢdır. Mirzə Əli Möcüzün ―Canlı cənazə‖ Ģeirinin tərcüməsinə baxaq: Ey mahi ruzigar, ey ramazan, ey filan, filan, Xəlqi gətirmə təngə, özün salma qeybətə! Get hər yerə kefindi, vəli gəlmə Təbrizə, Yoxdur davam məndə otuz gün kəsalətə Ġftarı yox, obaĢdanı yox binəvaların, Təklifi-Ģaq həqq eləməz bibazaətə Ġftar üçün kabab edilsək bir çərək əti, Ey malidar, gəl bizə, bax bir qənaətə! www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 215 ġeri ingilis dilinə Doryen Rotenberq aĢağıdakı kimi çevirmiĢdir: Say to it: ―O month of the Fast, o Ramadan, cruel Brave, Don’t torture us, wretched people don’t come on like a tidal wave Go wherever you like, but do not come to Touriz, We have got to save our bodies, before we can save our souls. O poor man has anyway nothing to eat from down to dusk Allah should never allow poor men to face such a task O you who have juicy shashlyk for supper every day Rich people, come and observe how we save on every rusk. (70, 248). Sətri tərcüməsi: Ona söylə: Ey orucluq, rəmədan, amansız hiyləgər Bizə əzab vermə, bədbəxt xalq, qabaran dalğa kimi gəlmə Ġstədiyin yerə get, təkcə Təbrizə gəlmə Biz qəlbiçizdən əvvəl bədənimizi xilas etməliyik Kasıbın səhərdən axĢama yeməyə heç nəyi yoxdur Allah kasıbsa rəva bilməz heç vaxt belə iĢlə qarĢılaĢsın. Sən Ģam yeməyinə hər axĢam sulu kabab yeyirsən, Varlı, gəl, bax, gör necə bir suxarı üstə əsirik. Tərcümədə ―raməzan‖ sözü saxlanılmıĢdır. Lakin bu parçada bizi ən çox maraqlandıran ―kabab‖ sözünün tərcüməsidir. Tərcüməçi bu sözü ―shashlyk‖ kimi vermiĢdir. Düzdür, bu sözün özü də türk mənĢəli sözdür. Lakin hal-hazırda www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 216 216 Azərbaycan dilindən daha çox rus dilində iĢlənir və müəyyən mənada milli koloritdən məhrum olmuĢdur. Bu onu göstərir ki, tərcüməçi Ģeiri rus dili vasitəsilə çevirmiĢdir. Çünki ―ĢaĢlık‖ kababın ruscaya tərcüməsidir. Fikrimizcə ―kabab‖ sözü tərcümədə olduğu kimi saxlanılmalı idi. S.Vurğunun ―Yadıma düĢdü‖ Ģeirinin V.Mey tərəfindən edilmiĢ tərcüməsindən aĢağıdakı parçaya baxaq: Göylərə baĢ çəkir Göyəzən dağı AxĢam açıq olur ayın qabağı Bizim gəlinlərin bayram qabağı Fəsəli yaymağı yadıma düĢdü. Ingiliscəsi: In the clouds Geyazan its summit hides, And at eve, round-faced, the full moon rides Eve the festive day I see our brides, How they rolled the scones out I recall. (86, 57). Sətri tərcüməsi: Göyəzən buludlarda öz zirvəsini gizləyir AxĢamlar deyirmi sifətli tam ay çarpır Burada bayram günləri bizim gələnlər Necə buğda kökəsi yayırlar,yadıma düĢdü. Məlum olduğu kimi, ―fəsəli‖ Azərbaycanda geniĢ yayılmıĢ məiĢət realiyalarındandır və bu bənddə təsvir olunan bayram Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|