Yabancı cisim aspirasyon şüpheli olgularda dinamik tanı ve teda
Yüklə 289,91 Kb. Pdf görüntüsü
|
36
(52). Çalışmamızda tomografik tetkiklerde obstrüktif lezyon saptanan 5 hastada konvansiyonel bronkoskopi ile yabancı cisim izlenmemiştir (yanlış pozitif olgular). Bu olgulardan 2 tanesinde aynı lokalizasyonda mukus plağı, 2 olguda endobronşial tüberküloz ve 1 olguda da dıştan başı saptanmıştır. ÇKBT ve sanal bronkoskopinin önemli dezavantajlarından biriside radyasyon kullanımıdır. Tomografide kullanılan radyasyon dozu, malignite riski ile ilişkilidir (53, 54). Çeşitli çalışmalarda düşük mA değerlerinde ince kesit görüntülerle, pulmoner parankimin görüntü kalitesinde kayıp olmadan değerlendirilebildiği gösterilmiştir, bu durumda radyasyon maruziyeti de azalmaktadır (55, 56). Hava ile yumuşak dokular arasındaki yüksek kontrast farkından dolayı düşük doz tekniğin toraks BT incelemesinde kullanılabileceği gösterilmiştir (55, 57). Choi ve arkadaşları mA değerlerinin, 240 mA‟den 50 mA‟e düşürülmesi ile radyasyon maruziyetinin %79 oranında azaldığını gösterdiler (20). Prasad ve arkadaşları yetişkin olgularda yaptıkları çalışmada standart doz (220-280 mAs) ve %50 azaltılmış (110-140 mAs) dozda çekilen toraks BT incelemelerini karşılaştırdılar. Akciğer parankimi ve havayollarının düşük doz incelemede yeterince görüntülenebildiğini gösterdiler. Bu durumda radyasyon dozu 15.6-21.4 mSv‟ten 7.8-10.7 mSv‟e düşmüştür (58). Ambrosino ve arkadaşları pediatrik toraks BT görüntülemesinde 40-80 mA değerlerinde yeterli kalitede görüntülerin elde edilebileceğini bildirdiler (57). X-ışınlarının daha iyi kolimasyonu, yeni filtreler ve düşük mA değerlerindeki çekimler ile radyasyon dozu minimale indirilmiştir (59, 60, 61). Çalışmamızda kV 80 ve doku kalınlığına göre mAs 20 ile 80 arasında seçildi. Hastaların aldığı en düşük radyasyon dozu 1.21 mSv, en yüksek radyasyon dozu 8.71 mSv olup ortalama doz 6.40 mSv olarak hesaplandı. Görüntü kalitesinin gerek akciğer parankimini gerekse trakeobronşiyal sistemi değerlendirmek için yeterli olduğu görüldü. Lamm ve arkadaşlarının bir çalışmasında üç boyutlu rekonstrüksiyon görüntüleri ve sanal bronkoskopi görüntülerinin aksiyal görüntülere ek bilgi sağlamadığı ancak klinisyenler için bronkoskopi öncesi lezyonlara daha aşina olmalarını sağlayan şık görüntüler olduğu belirtildi. Yine aynı çalışmada çocuklarda trakeobronşiyal sistemin değerlendirilmesinde ve cerrahi öncesi planlamada (özellikle özofageal atrezi ve takeaözefageal fistül olgularında) sanal bronkoskopinin fiberoptik bronkoskopiye katkıda bulunduğu ve tamamlayıcı nitelikte olduğu bildirildi (23).
37
Hoppe va arkadaşları trakeal ve bronşial stenozların gösterilmesinde koronal ve sagittal reformat görüntülerin ve sanal bronkoskopi görüntülerinin, aksiyal görüntülerin doğruluk oranlarını artırdığını tespit ettiler. Aksiyal ve koronal reformat görüntülerin stenoz tanısındaki doğruluk oranı %96, sagittal reformat görüntülerin %96.5 iken sanal bronkoskopi ile bu oran %98„e çıkmıştır (40). Yine bu çalışmada trakeobronşial sistemdeki endolüminal patoloji veya eksternal kompresyonlara bağlı stenozların tanısında ve derecesinin belirlenmesinde sanal bronkoskopi ile fiberoptik bronkoskopi arasında iyi korelasyon olduğu bildirildi. Çalışmamızda 1 hastada koronal VRT görüntülerde trakeada hafif darlık ve duvarında düzensizlik izlenmiş olup, bronkoskopi sırasında bu hastada trakeomalazi saptanarak trakeostomi gerçekleştirilmiştir. Literatürde de belirtildiği gibi hafif dereceli stenozların tespitinde, lezyonların kraniokaudal uzanımının değerlendirilmesinde, havayollarının kompleks üç boyutlu ilişkilerinin gösterilmesinde aksiyal görüntüler yetersiz kalabilir. Bu noktada multiplanar görüntüleme ve üç boyutlu görüntüleme teknikleri önem kazanır (29). Günümüzde yabancı cisim aspirasyonu şüphesi bulunan olgularda kesin tanı ve tedavi için bronkoskopi yapılmaktadır. Bronkoskopi tecrübeli ellerde yapıldığında her ne kadar basit ve güvenilir bir işlem olarak kabul edilse de bronkoskopi sonrası % 2-8 oranında pnömotoraks, pnömomediastinum, pnömoni, hava yollarında ödem, respiratuar distres ve kardiak arrest gibi ciddi komplikasyonlarla karşılaşılabilir (16). Zerella ve arkadaşlarının yabancı cisim aspirasyonu şüphesi olan çocukta yaptıkları çalışmada bronkoskopiye bağlı 3 hastada ciddi komplikasyon geliştiğini bildirdiler. Bunlar uzamış subglottik ödem, vokal kord yaralanması ve trakeal laserasyondur (16). Çalışmamızda bronkoskopi sırasında bir olguda bronkospazm ve buna bağlı olarak kan oksijen satürasyonuna düşme meydana geldi. Bu hasta entübe edilerek yoğun bakımda takibe alındı ve bir gün sonra bronkoskopi tekrarlanarak yabncı cisim tamamen çıkarıldı. Hasta 10 gün boyunca entübe edildi ve yoğun bakım ünitesinde takibe alındı, postoperatif 20. günde şifa ile taburcu edildi. Weissberg ve Schwartz 1987 yılında yaptıkları çalışmada eğer bir olguda yabancı cisim aspirasyonu şüphesi varsa derhal bronkoskopi yapılması gerektiğini bildirdiler (62). Bronkoskopinin genel anestezi altında yapılan invaziv bir işlem olması ve şüpheli olguların bir kısmında yabancı cisim tespit edilmemesi gözönüne alındığında, bronkoskopi öncesi trakeobronşiyal sistem görüntülenmesinin önemi ortaya çıkmaktadır. Zissin ve ark. ile
38
Koşucu ve arkadaşları tedaviye rağmen düzelmeyen pnömonili olgularda veya radyografilerin normal olduğu yabancı cisim aspirasyonu şüphesi olan olgularda bronkoskopi öncesi BT endikasyonu olduğunu belirttiler (10, 63).
39
SONUÇ ÇKBT-SB kısa sürede uygulanabilen ve hastanın gereksiz anestezi almasını engelleyen noninvazif diagnostik bir yöntemdir. ÇKBT teknolojisinde ve rekonstrüksiyon tekniklerindeki gelişmeler, SB hızını ve diagnostik imaj kalitesini arttırmakta olup; yöntemin diagnostik değeri buna paralel olarak artmaktadır. ÇKBT-SB trakeobronşial sisteme aspire edilmiş yabancı cisimlerin tanısında efektif bir yöntemdir. Aspire edilen yabancı cisimlerin yanında eşlik eden pulmoner değişiklikler de tespit edilebilir. Ayrıca yabancı cisim aspirasyonu saptanmayan olgularda şikayetlere neden olan diğer patolojilerin tanısında da önemlidir. Çalışmamızda yöntemin yabancı cisimleri saptamada sensitivitesi % 88.1, spesifitesi % 80 hesaplanmış olup literatür bilgileri ile uyumlu bulundu. ÇKBT-SB‟de en önemli dezavantajlardan biri radyasyon maruziyetidir. Bu nedenle tüp akım parametreleri azaltılarak uygulanmalıdır. Çalışmamızda tüp voltajı 80 kVp, tüp akımı ise hastanın toraks kalınlığına bağlı olarak 20-80 mA arasında seçildi. Hastaların aldığı ortalama radyasyon dozu 6.40 mSv olarak hesaplandı. ÇKBT-SB aynı zamanda bir tedavi yöntemi olan KB‟yi tamamlayıcı bir tanı yöntemi olarak kullanılmaktadır. Klinik bulgular ve akciğer grafisi bulguları yabancı cisim aspirasyonu açısından şüpheli vakalarda ÇKBT-SB yapılmalıdır. Bu sayede gereksiz konvansiyonel bronkoskopilerin önlenebileceğini düşünmekteyiz..
40
1. Osma E. Solunum Sistemi Radyolojisi Normal ve Patolojik. 2.baskı İzmir: Güven ve Nobel Tıp Kitabevi; 2004. 2. Sadler T.W. Langman‟s Medikal Embriyoloji. 6. baskı Palme Yayıncılık; 1993. 3. Ödev K. Toraks radyolojisi. Nobel Tıp Kitapevi, İstanbul; 2005. 4. Johnson DG, Condon VR. Foreign bodies in pediatric patients. Curr Probl Surg 1998; 35: 273-279. 5. Black RE, Johnson DG, Matlak ME. Bronchoscopic removal of aspirated foreign bodies in children. J Pediatr Surg 1994; 29: 682-684. 6. Metrangelo S, Monetti C, Meneghini L, et al. Eight years‟ experience with foreign body aspiration in children: what is really important for a timely diagnosis?. J Pediatr Surg 1999; 34: 1229-1231. 7. Skoulakis CE, Doxas PG, Papadakis CE, et al. Bronchoscopy for foreign body removal in children. A review and analysis of 210 cases. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2000; 53: 143-148. 8. Tuncel E. Çocuk Hastalıklarında Radyolojik Bulgular, Nobel&Güneş Kitabevi; 2002. 9. Haliloğlu M, Ciftçi AO, Oto A, et al. CT virtual bronchoscopy in the evaluation of children with suspected foreign body aspiration. Eur J Radiol. 2003 Nov;48(2):188–92. 10. Koşucu P, Ahmetoğlu A, Koramaz I, et al. Low-dose MDCT and virtual bronchoscopy in pediatric patients with foreign body aspiration. AJR. 2004 Dec;183(6):1771–7. 11. Applegate KE, Dardinger JT, Lieber ML, et al. Spiral CT scanning technique in the detection of aspiration of LEGO foreign bodies. Pediatr Radiol 2001 Dec; 31(12):836–40. 12. Katz M., Konen E. Imaging of pediatric diseases of the tracheobronchial tree. In Bar-Ziv J, Horev G, Kalifa G(eds). Highlights of pediatric radiology, 22 nd post- graduate corse europen society of pediatric radiology. Italia, Milano: Springer-Verlag, 1999: 18-22. 13. Tokar B, Ozkan R, Ilhan H. Tracheobronchial foreign bodies in children: importance of accurate history and plain chest radiography in delayed presentation. Clin Radiol 2004; 59: 609-615. 14. Ikeda M, Himi K, Yamauchi Y, et al. Use of digital subtraction fluoroscopy to diagnose radiolucent aspirated foreign bodies in infants and children. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2001; 61: 233-242.
41
15. Mu L, Sun D, He P. Radiologic diagnosis of aspirated foreign bodies in children: review of 343 cases. J Laryngol Otol 1990; 104: 778-782. 16. Zerella JT, Dimler M, McGill LC, et al. Foreign body aspiration in children: value of radiography and complications of bronchoscopy. J Pediatr Surg 1998; 33: 1651-1654. 17. Murrey JF, Nadel JA: Textbook of Respiratory Medicine. Second Edition. Philadelphia: Saunders, 1994. 18. Prakash UBS. Bronchoscopy. New York: Mayo Foundation, 1994. 19. Numanoğlu N. Solunum Sistemi ve Hastalıkları. 2.ci baskı. Ankara: Antıp AŞ. Yayınları, 2001. 20. Choi YW, McAdams HP, Jeon SC, et al. Low-dose spiral CT: Application to surface- rendered three-dimensional imaging of central airways. J Comput Assist Tomogr 2002; 26: 335-341. 21. Shivakumar AM, Naik AS, Prashanth KB, et al. Tracheobronchial Foreign Bodies. Indian J Pediatr 2003; 70: 793-797. 22. Effmann EL, Fram EK, Vock P, et al. Tracheal cross-sectional area in children: CT determination. Radiology 1983; 149: 137-141. 23. Lam WW, Tam PK, Chan FL, et al. Esophageal atresia and tracheal stenosis: Use of three-dimensional CT and virtual bronchoscopy in neonates, infants and children. Am J Roentgenol 2000; 174: 1009-1012. 24. Ovassapian A. Flexible Bronchoscope: A tool for anesthesiologists. Clinics in Chest Medicine 2001;22:281-299. 25. Gold, Murray, Nadel. Atlas of Procedures in Respiratory Medicine. Saunders, 2002 26. Fraser RS, Müller NL, Colman N, Par'e PD. Diagnosis of Disease of the Chest. 4th ed. Philadelphia: Saunders, 1999. 27. Tuncel E. Klinik Radyoloji, Nobel&Güneş Tıp Kitapevi, 2008. 28. Fitöz S, Atasoy Ç, Yağmurlu A, ve ark. Edinsel pediatrik hava yolu patolojilerinde üç boyutlu bilgisayarlı tomografi. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2004; 52: 75-82. 29. Boiselle PM. Multislice helical CT of the central airways. Radiol Clin N Am 2003; 41: 561-574. 30. Galanski M, Prokop M, van der Mole: Spiral and Multislice CT of the Body. Part 3: Image processing and display, p: 46-82. Stuttgart, Thieme, 2003.
42
31. Yılmaz E. Akkoçlu A. Osma E. Sanal Bronkosopi - Derleme Toraks Dergisi 2004: 5(1):47-52. 32. Vining DJ, Gelfland DW, Bechtold RE, et. al. Technical feasibility of colon imaging with helical CT and virtual reality. AJR 1994; 162:104. 33. Vining DJ, Zagoria RJ, Liu K et. al. CT cystoscopy: an innovation in bladder imaging. AJR 1996; 166:409-410. 34. Summers RM, Feng DH, Holland SM, et al. Virtual bronchoscopy: Segmentation method for real-time display. Radiology 1996; 200: 857-62. 35. Üskul T.B. Sanal Bronkosopi- Derleme. Akciğer Arşivi 2005; 1: 44-48. 36. Aquino SL, Vining DJ. Virtual bronchoscopy. Clin Chest Med 1999; 20: 725-730. 37. Sorantin E, Geiger B, Lindbichler F, et al. CT- based virtual tracheobronchoscopy in children- comparison with axial CT and multiplanar reconstructions: Preliminary results. Pediatr Radiol 2002; 32: 8-15. 38. Wever WD, Vandecaveye V, Lanciotti S, et al. Multidetector CT- generated virtual bronchoscopy: an illustrated review of the potential clinical indications. Eur Respir J 2004; 23: 776-782. 39. Haponik EF, Aquino SL, Vining DJ. Virtual bronchoscopy. Clinics in Chest Medicine 1999; 20: 201-17. 40. Hoppe H, Walder B, Sonnenschein M, et al. Multidetector CT virtual bronchoscopy to grade tracheobronchial stenosis. AJR 2002;178:1195-200. 41. Pue CA, Pacht ER. Complications of fiberoptic bronchoscopy at a university hospital. Chest 1995;107:430-2. 42. Kıyan G, Uygun İ, Karadağ B, et al. Çocuklarda yabancıc cisim aspirasyonu. Kulak Burun Boğaz İhts Derg. 2004;12:128-133. 43. Pasaoğlu I. Bronchoscopic removal of foreign bodies in children: retrospective analysis of 822 cases. Thorac Cardiovasc Surg 1991; 39: 95-101. 44. Ayed AK, Jafar AM, Owayed A. Foreign body aspiration in children: diagnosis and treatment. Pediatr Surg Int. 2003; 19:485-488. 45. Svedstrom E, Puhakka H, Kero P. How accurate is chest radiography in the diagnosis of tracheobronchial foreign bodies in children? Pediatr Radiol. 1989;19(8):520–2. 46. Burton EM. Pneumomediastinum caused by foreign body aspiration in children. Pediatr Radiol 1989; 20: 45-49.
43
47. Naidich DP, Funt S, Ettenger N, et al. Hemoptysis: CT- bronchoscopic correlations in 58 cases. Radiology 1990; 177: 357-362. 48. Colice GL. Chest CT for known or suspected lung cancer. Chest 1994; 106: 1538-1550. 49. Henschke CI, Davis SD, Romando AP, et al. Detection of bronchial abnormalities: comparison of CT and bronchoscopy. J Comput Asist Tomogr 1987; 11: 432-435. 50. Niadich DP, Harkin TJ. Airways and lung: correlation of CT with fiberoptic bronchoscopy. Radiology 1995; 197: 1-12. 51. Summers RM, Shaw DJ, Shelhamer JH. CT virtual bronchoscopy of simulated endobronchial lesions: effect of scanning, reconstruction, and display settings and potential pitfalls. AJR. 1998 Apr;170(4):947–50. 52. Adaletli İ, Kurugoğlu S, Ulus S, et al. Utilization of low-dose multidedector CT and virtual bronchoscopy in children with suspected foreign body aspiration. Pediatr Radiol 2007; 37:33-40. 53. Kalra MK, Maher MM, Toth TL, et al. Strategies for CT radiation dose optimization. Radiology.2004 Mar;230(3):619–28. 54. O‟Daniel JC, Stevens DM, Cody DD. Reducing radiation exposure from survey CT scans. AJR. 2005 Aug;185(2):509–15. 55. Zwirewich CV, Mayo JR, Muller NL. Low-dose high-resolution CT of lung parencyma. Radiology 1991; 180: 413-417. 56. Kaneko M, Eguchi K, Ohmatsu H, et al. Peripheral lung cancer: screening and detection with low dose spiral CT versus radiography. Radiology 1996; 201: 798-802. 57. Ambrosino MM, Genieser NB, Roche KU, et al. Feasibility of thigh-resolution, low-dose chest CT in evaluating the pediatric chest. Pediatr Radiol 1994; 24: 6-10. 58. Prasad SR, Wittram C, Shepard J, et al. Standart-dose and %50-reduced-dose chest CT: comparing the effect on image quality. Am J Roentgenol 2002; 179: 461-465. 59. Toth TL, Bromberg NB, Pan TS, et al. A dose reduction x-ray beam positioning system for high-speed multislice CT scanners. Med Phys 2000; 27: 2659-2668. 60. Itoh S, Koyama S, Ikeda M, et al. Further reduction of radiation dose in helical CT for lung cancer screening using small tube current and a newly designed fitler. J Thorac Imaging 2001; 16: 81-88.
44
61. Gress H, Wolf H, Baum U, et al. Dose reduction in computed tomography by attenuation- based on-line modulation of tube current: evaluation of six anatomical regions. Eur Radiol 2000; 10: 391-394. 62. Weissberg D, Schwartz I. Foreign bodies in the tracheobronchial tree. Chest 1987; 91: 730-733. 63. Zissin R, Shapiro-Feinberg M, Rozenman J, et al. CT findings of the chest in adults with aspirated foreign bodies. Eur Radiol 2001; 11: 602-611.
Yüklə 289,91 Kb. Dostları ilə paylaş:
|