Yabancı cisim aspirasyon şüpheli olgularda dinamik tanı ve teda
Yüklə 289,91 Kb. Pdf görüntüsü
|
2
Solunum sistemi diğer vücut yapılarından farklı olarak canlının ilk solunumu ile fonksiyona başlayan bir sistemdir. İntrauterin hayatta akciğerler sıvı ile dolu ve kısmen kollabedir. Alt solunum sisteminin intrauterin gelişimi dört periyodda incelenir (1). 1. Embriyonik periyod : Embriyo yaklaşık 4 haftalıkken, solunum sisteminin ilk taslağı ön barsağın (foregut) ventral duvarından bir çıkıntı halinde (solunum divertikülü) belirir. Bu divertikül trakea ve akciğer tomurcuklarına ayrılır. Solunum taslağı laringeal orifis yolu ile farinksle ilişkisini devam ettirir (2)(şekil 1). 5. Haftanın sonunda trakea, ana bronşlar ve lob broşları ortaya çıkmıştır (1). 2. Glandüler periyod : 6-16 gebelik haftaları arasındaki zamandır. 34-36 günler arasında segmenter bronşlar, 38-40 günler arasında ise subsegmenter bronşlar ortaya çıkmıştır (1) (şekil 2). 3. Kanaliküler periyod : 17-24 haftalar arasındadır. Preasiner hava yolları yani terminal bronşiollerde dahil olmak üzere dallanma 17. haftanın sonunda tamamlanmıştır. Bu arada respiratuar bronşiollere komşu olan akciğer dokusunda kapiller seviyeye kadar vaskülarizasyon da tamamlanır (1). 4. Alveolar periyod : 24. Haftadan doğuma kadar geçen zamandır. Bu devrede tüm asiner yol yassı epitel ile kaplanır ve gaz değişimine izin veren kan-gaz bariyeri oluşur (1).
Akciğer tomurcukları kaudal ve lateral yönde büyümeye devam ederek çölom boşluğuna penetre olurlar. Çölomik kavite gelişim sürecinde plevra, perikard ve periton boşluklarını oluşturur. Solunum tüpü ile sürüklenerek gelen mezenkim plevranın visseral yaprağını, plevral çölomik kavitenin iç yüzü ise parietal plevrayı oluşturur (1, 2).
Doğumdan sonraki akciğer gelişimi alveol boyutlarındaki artıştan ziyade, doğrudan bronşiol ve alveol sayısının artmasına bağlıdır. Postnatal yaşamın ilk 10 yılı boyunca yeni alveol oluşumu devam eder (2).
3
ġekil 1; Solunum divertikülünün gelişim evreleri. A. 3. hafta sonunda. B ve C. 4. hafta süresince (2).
ġekil 2; Trakea ve akciğer gelişiminin evreleri. A. 5. hafta, B. 6. hafta, C. 8. Hafta (2).
4
TrakeobronĢial sistem anatomisi Solunum yollarının görevi solunan havayı alveolar yüzeye kadar ulaştırmaktır. Burada solunan hava ile alveolar kapiller sistemdeki kan arasında gaz değişimi gerçekleşir.
vertebra arasında uzanır ve yaklaşık 10-12 cm uzunluğundadır. Trakeada 16 – 20 adet kıkırdak bulunur. Kıkırdaklar paralel olup anüler ligamentlerle birbirlerine tutunmuştur. Kıkırdakların açık kısımları arkaya doğru bakar. Bu açık kısım “paries membranaceus” ile kaplıdır. Trakea alt birkaç santimetrelik bölümü hariç orta hatta uzanır. Normalde sol anterolateral duvarında arkus aortaya ait indentasyon vardır. Trakeanın ekstratorasik (servikal) ve torasik olmak üzere iki bölümü vardır. Trakeanın manibrium sterninin distalindeki kısmı torasik bölümünü oluşturur. 16-18 yaşlarına kadar trakea boyutları artmaktadır (3). Çocuklarda trakea daha hareketlidir. Torasik bölüm, normal respiratuar siklus esnasında değişikliğe uğramaz. Bilgisayarlı tomografide trakea oval, yuvarlak veya atnalı şeklindedir. Trakea, 5. torakal vertebra düzeyinde sağ ve sol ana bronş olmak üzere iki dala ayrılır. Bu dalların oluşturduğu çatala “bifurcatio trachea” denilir. Bifurkasyon düzeyinde trakeanın iç yüzündeki çıkıntıya karina denir. Karina açısı yetişkinde 55-70 derecedir. Açının 90 °
BronĢlar; Lob ve segment bronşları da trakeada olduğu gibi kıkırdak ve fibromuskuler dokudan yapılmıştır. Bronş ve bronşiyollerin duvar kalınlığı çaplarının 1/6 ile 1/10‟u kadardır. Sağ ana bronş, sol taraftakinden daha kısa, daha dik ve kalındır. Bu nedenle yabancı cisimler genellikle sağ ana bronşa kaçar. Sağ ana bronş hilustan girdikten sonra üst lob bronşu ve intermedier bronş olarak ikiye ayrılır. Sağ üst lob bronşu, apikal, anterior ve posterior olmak üzere üç segmental dala ayrılır. Bilgisayarlı tomografi kesitlerinde segmenter bronşlar görülebilir. İntermedier bronş 3-4 cm uzunluğundadır ve laterale doğru seyreder. İntermedier bronş, orta lob ve alt lob bronşlarına ayrılır. Sağ orta lob bronşu, medial ve lateral segmenter bronşlara ve sağ alt lob bronşu ise süperior, medial bazal, anterior bazal, posterior bazal ve lateral bazal segmenter bronşlara ayrılır.
5
Sol ana bronş, daha uzun ve daha incedir. Sağ ana bronşa kıyasla daha oblik seyirlidir. Akciğere girince üst ve alt lob bronşlarına ayrılır. Sol üst lob bronşu ikiye ayrılır ve üst kol apikoposterior ile anterior segment bronşlarını, alt kol ise süperior lingular ve inferior lingular segment bronşlarını verir. Sol alt lob bronşu süperior, anteromedial bazal, lateral bazal ve posterior bazal olmak üzere dört segmental bronşa ayrılır (1, 3) (şekil 3).
ġekil 3; Trakeobronşial dallanmanın şematik görünümü (1). Trakeadaki kıkırdak halkalar ana bronşlar ve alt lob bronşlarında da devam eder, diğer lober bronşlar ve segmenter broşlarda plak şeklinde ve düzensiz adacıklar halindedir. Kıkırdak parçacıklar giderek küçülür, azalır ve 1 mm çaplı subsegmenter bronşlarda kaybolur (1).
Yüklə 289,91 Kb. Dostları ilə paylaş:
|