Yabancı cisim aspirasyon şüpheli olgularda dinamik tanı ve teda
Yabancı cisim aspirasyonu
Yüklə 289,91 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yabancı cisim aspirasyonu
- Semptomlar ve klinik bulgular
- 2- Bronkoskopi
6
Trakeobronşiyal sisteme yabancı cisim aspirasyonu, çocukluk döneminde ortaya çıkan respiratuar problemlerin sık karşılaşılan bir nedenidir. En sık 1-3 yaş arasında görülür. 1–3 yaş arası çocuklarda yabancı cisim aspirasyonlarının ölümcül kazalar arasında %7 oranında olduğu belirtilmiştir (4, 5, 6). Ciddi komplikasyonları önlemek açısından erken tanı ve tedavi çok önemlidir. Hava yollarında yerleşen yabancı cisimler, hava yolunun tam obstrüksiyonu sonucu ölüme neden olabilirler. Yabancı cisim aspirasyonlarının 6 ay-3 yaş arasındaki çocuklarda yüksek insidansta görülmesi, çocukların objeleri ağızlarına götürme eğilimleri, oyun oynarken, koşarken, ağlarken ağızlarında obje bulunması, yutma ve havayolunu temizlemede immatür nöromusküler mekanizmalara sahip olmaları, diş ve çene gelişimlerinin tam olmaması, larinks ve epiglottisin anatomik olarak erişkin şeklini almamış olması nedeniyledir (7). Aspire edilen materyal çocuklarda genelde bitkiseldir ve kimyasal pnömoni ile erken bulgu verir. Metalik cisimler fazla reaksiyona yol açmadıklarından tanı gecikebilir (8). Okul çağındaki çocuklarda aspirasyon materyalleri plastik boncuklar, silgi parçaları, bilye, plastik oyuncak parçaları olabilir.
Yabancı cisim aspirasyonundan sonra semptomlar üç aşamada ortaya çıkmaktadır. Erken dönemde yabancı cisim aspirasyonu ile birlikte şiddetli paroksismal öksürük, dispne, siyanoz, wheezing, göğüs duvarında retraksiyon görülebilir. Aksi ispatlanmadıkça yeni gelişen unilateral wheezingde yabancı cisim akılda tutulmalıdır (9, 10, 11). Asemptomatik dönemde yabancı cisim trakeobronşiyal sistemde takılıp kalır ve nonspesifik irritatif semptomlara neden olur. Yabancı cisim aspirasyonunu düşündürecek klinik ve laboratuvar bulguları olmayan hastalar bu dönemde genellikle bronşit, bronşiyal astım veya pnömoni gibi tanılarla takip edilirler. Geç dönemde yabancı cisme bağlı obstrüksiyon, erozyon ve infeksiyon gelişir. Ateş, öksürük ve hemoptizi gibi semptomlar ortaya çıkabilir. Bronşiyal granülasyon dokusu oluşumu, atelektazi, bronşiektazi, pnömoni, akciğer apsesi hatta bronkokütanöz fistül gibi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. 7
Organik yabancı cisimler başlangıçta tam obstrüksiyon yapmasalar bile zamanla şişerek semptom ve fizik muayene bulgularında değişikliğe neden olabilirler. Erken dönem yabancı cisim aspirasyonu ayırıcı tanısında akut stenotik laringotrakeit, epiglottit, retrofaringeal apse, akut bronşit ve bronşiyal astım gelmektedir. Atipik klinik ve radyolojik bulguları olan şüpheli olgularda ayırıcı tanıda, kronik bronşit, bronşiyal astım, pnömoni, endobronşiyal tüberküloz, dıştan bası (lenfadenopati, tümör, kalp büyümesi), kistik fibrozis ve akciğer apsesi yer almaktadır. Fizik muayene bulguları yabancı cismin lokalizasyonuna, süresine, fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre değişmektedir. Tam obstrüksiyon yapan yabancı cisimler ani ölüme neden olabilir. Yabancı cisim trakeobronşiyal sistemde daralmaya neden olmuşsa ilgili segmentte solunum seslerinde azalma olabilir. Daralmanın seviyesine ve derecesine göre wheezing, stridor, dispne ortaya çıkabilir. Kronik dönemde hastalar tedaviye rağmen düzelmeyen veya tekrarlayan akciğer enfeksiyonu ile başvurabilirler. Yabancı cismin lokalizasyonu; cismin boyutuna ve şekline bağlı olarak değişir. Geniş yuvarlak şekilli yabancı cisimler vokal kordlar arasında takılır ve derhal çıkartılmalıdır. Aksi takdirde tam obstrüksiyon ve asfiksiye neden olur. Yassı, ince ve keskin objeler (yumurta kabuğu, kemik gibi) sagittal planda vokal kordlar arasında takılabilir. Disfoni, krup benzeri öksürük, stridor ve çeşitli derecelerde dispne ortaya çıkabilir. Eğer yabancı cisim bir bronşta takılıp kalırsa fizik muayene bulguları stabil olabilir (7). Yabancı cisim aspirasyonunun tanısında kullanılan görüntüleme yöntemleri: 1- Akciğer Grafisi 2- Bilgisayarlı tomografi (BT) 3- Bronkoskopi
Posteroanterior, anteroposterior, lateral, dekübit, supin, oblik, inspiratuar, ekspiratuar, lordotik, apikal pozisyonlarda alınabilir. Direkt grafilerde hava yolları ve küçük boyutlardaki lezyonlar genellikle mediastinal yapıların gölgelemesi nedeniyle iyi görüntülenemez. Yüksek kilovoltaj teknikleri tercih edilerek kemik yapıların görünürlüğü azaltılıp santral hava yolları ile mediastinal yapıların daha iyi görüntülenmesi sağlanabilir. 8
Yabancı cisim aspirasyonu şüphesi olan olgularda tanıda ilk basamak inceleme yöntemi göğüs radyografileridir. Opak yabancı cisimlerde tanı kolaydır. Çevre dokular ile eş opasitede (radyolusen) yabancı cisimlerde ortaya çıkabilecek diğer bulgular; aerasyon artışı, atelektazi, konsolidasyondur. Çevre dokular ile eş opasitede yabancı cisimlerde en sık radyografik bulgu aerasyon artışıdır (13). Yabancı cisimlerin %90‟ı opak olmadığı için radyografik olarak görülemezler (10). Diğer radyografik bulgular da yabancı cisim aspirasyonu için spesifik olmayıp diğer akciğer patolojilerinde de ortaya çıkabilir. Ayrıca yabancı cisim aspirasyonu olduğu kanıtlanan olgularda %24-30 oranında göğüs radyografileri normal olabilmektedir (10, 14, 15). Bu nedenle radyografik bulguların normal olması yabancı cisim aspirasyonunu ekarte ettirmemektedir (16). Havayolundaki yabancı cisim radyoopak ise rutin posteroanterior göğüs radyografisi tanıda yeterli olabilir. Ancak lokalizasyonu daha iyi tanımlamak ve cismin en büyük boyutunu görmek amacıyla yan ve oblik grafiler ile ekspiryum grafileri ve dekübitus grafileri de çekilebilir. Ekspiryum grafisinde tutulan kesimde hava hapsi ve buna bağlı olarak mediastinumda karşıya itilme görülür. Yan dekübitus grafilerinde normalde altta kalan akciğer solunuma katılamadığı için göreceli olarak küçüktür. Hava hapsi varsa hiperaerasyon görülecektir. Bu nedenle yan dekübitus grafisi şüphelenilen taraf altta kalacak şekilde çekilir. Radyografik bulgular yabancı cismin boyutuna, lokalizasyonuna, süresine ve natürüne bağlı olarak değişir (8, 10). Ayrıca radyografilerde pnömomediastinum, plevral mayi ve bronşiektazi tespit edilebilir. Pnömotoraks, nadiren obstrüktif amfizeme bağlı veya keskin yabancı cisimlerin bronşial duvardan penetrasyonuna bağlı ortaya çıkabilir.
fiberoptik olarak iki çeşidi vardır. Rijid bronkoskopi ilk olarak Gustav Killian tarafından 1897'de laringoskopla sağ ana bronşta kemik parçası saptanan bir hastada kokain lokal anestezisi yapılarak yabancı cismin özefagoskopla çıkarılmasında kullanılmıştır. 1898‟de Coolidge, üreteroskop ile 22 yaşındaki bir hastanın sağ ana bronşundan lastik bir trakeostomi kanülü çıkarmıştır. Chevalier Jackson 1904‟te endoskopun distal ucuna minyatür bir ışık yerleştirerek havayollarının görüntülenmesinde ve bronkoskopinin medikal kullanımında önemli bir adım atmıştır (17-19). Bronkoskopi tam donanımlı ve ekipmanlı bir ameliyathane ortamında, ideal resüsitasyon şartları varlığında yapılmalıdır. Hastaya uygun ölçülerde bronkoskop, teleskop, Yüklə 289,91 Kb. Dostları ilə paylaş:
|