Yabancı cisim aspirasyon şüpheli olgularda dinamik tanı ve teda

11 

 

farklı olarak üçüncü boyut çok incedir ve resmin her tarafında eşittir.  Görüntü resim elementi 

(piksel)  denen  minik  karelerin  yan  yana  dizilimi  ile  oluşturulur.    Pikselin  yüzeyinin,  kesit 

kalınlığı ile çarpımıyla ortaya çıkan hacme voksel adı verilir.  Pikseller, voksellerin ortalama 

X ışını zayıflama değerini temsil eder (27) (şekil 4, 5). 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ġekil 4, 5: Piksel ve vokselin şematik görünümü (27).   

 

Spiral  BT,  spiral  tarama  ile  bir  hacimden  bilgi  toplama  yöntemidir.    Hasta  masada 

sabit pozisyonda iken masanın gantriye doğru devamlı hareketi esnasında, gantry ve dedektör 

sisteminin hasta etrafında 360 derecelik dönme hareketi esnasında tarama yapılmaktadır (slip-

ring  teknolojisi).    Elde  edilen  bilgilerden  multiplanar  rekonstrüksiyon  (MPR)  ile  3  boyutlu 

görüntüler  elde  edilmektedir.    Tek  nefes  tutma  süresinde  toraksın  incelenmesi  mümkündür.  

Özellikle  solunumdan  kaynaklanan  artefaktlar  asgari  düzeye  inmekte  ve  nefes  tutamayan 

olgular  kolayca  incelenmektedir.    Görüntüler  istenilen  kesit  kalınlığı  ve  kesit  aralığı  ile 

sonradan oluşturulur.  Aksiyal tarama ile elde edilen bilgilere, kesit planının  yukarısında ve 

aşağısındaki bilgilerin ilave edilmesi (interpolasyon) ile görüntü elde edilmektedir.  Kontrast 

maddenin  bolus  tarzında  enjeksiyonu  ile  vasküler  anomaliler,  anevrizma  ve  pulmoner 

emboliler ayrıntılı olarak gösterilmektedir (28). 

Çok kesitli BT‟nin en önemli özelliği, çok sayıda dedektörden oluşan iki boyutlu bir 

matriks yapısında olmasıdır.  Değişik üretici firmaların farklı kalınlıkta dedektör elemanlarını 

içeren  dedektör  tasarım  sistemleri  vardır.    Dedektör  sıralarından  veya  bunların 

kombinasyonlarından  alınan  kesit  bilgileri  veri  elde  etme  sistemine  aktarılmaktadır  (data 

acquisition system).  Veri elde etme sisteminde analog veriler dijitalize edilmektedir.  Gantry 

dönüş hızının artması nedeniyle hareketten kaynaklanan artefaktlar belirgin olarak azalmakta 

ve kısa sürede daha geniş anatomik bölgelerin taranması mümkün olmaktadır (29) (şekil 6). 

---

12 

 

 

 

 

 

 

 

ġekil 6; a.  Spiral BT, b.  Çok kesitli BT (ÇKBT) (27). 

 

Sanal endoskopi : Endoskopik görüntüleri andıran bir 3D dönüşüm tekniğidir  

(30).    Teknik,  özellikle  kesitler  halinde  değerlendirmenin  güç  olduğu  içi  boş  organların  ve 

tubuler  yapıların  görüntülenmesinde,  iç  yüzeyleri  bir  devamlılık  halinde  göstermesi, 

okuyucuya  interaktif  müdahale  şansı  tanıması,  çoklu  açılardan  görüntüleme  seçeneği  ve  3.  

boyut algısı ile değerlendirmede kolaylık sağlamaktadır (31).   

BT  sanal  endoskopi  alanındaki  çalışmalar  ilk  kez  Vining  ve  arkadaşları  tarafından 

sunulmuş olup araştırıcılar gerek trakeobronşial sistem, gerek kolon, gerekse mesane ile ilgili 

ilk  çalışmalarını  sınırlı  hasta  sayısıyla  sunmuşlardır  (32,  33).    Sonrasında  yazılım 

programındaki ve dedektör sistemindeki gelişmeler ile tanımlanan görüntüleme yöntemlerinin 

rutin kullanımı olanaklı hale gelmiştir.  Ancak halen sanal endoskopik görüntülemenin tanısal 

değeri  tartışmalı  olup  bir  kısım  uygulamalar  daha  çok  akademik  amaçla  yürütülmektedir.  

Radyolojik uygulama alanı bulunan sanal incelemeler; sanal laringoskopi, sanal bronkoskopi, 

sanal  kolanjioskopi,  sanal  kolonoskopi,  sanal  sistoskopi,  sanal  anjiyoskopi,  paranazal 

sinüslerin  sanal  görüntülenmesi  ile  orta  kulak,  mide  ve  ince  barsaklara  yönelik 

uygulamalardır.    Bunlar  arasında  gerçek  anlamda  karşılaştırmalı  değerlendirmeler  ve  rutin 

kullanıma  açık  olan  uygulama  alanları  ise  sanal  bronkoskopi,  kolonoskopi  ve  sistoskopiyi 

içermektedir.    BT  ile  sanal  endoskopik  görüntüleme  aslında  bir  dizi  teknik  gelişim  sonucu 

olanaklı  hale  gelmiştir.    Bunlar  arasında  en  önemli  rol  slip-ring  geometrideki  gantri 

sistemlerinin  geliştirilmesi  ve  sonrasında  spiral  taramanın  yapılabilmesidir.    Böylece  hacim 

bilgisi  elde  edilmiş  ve  bilgisayar  yazılımlarındaki  gelişmeler  ile  3D  görüntüleme 

sağlanabilmiştir (31). 

 

 

---

13 

 

 

 

BT ile sanal endoskopik görüntüleme gereksinimleri şu başlıklar halinde sıralanabilir:  

1-  Spiral  veya  ÇKBT  aygıtı  (kısa  tarama  zamanlı  ve  multidedektör  yapılılarda  başarı  oranı 

yüksektir).   

2- İncelenecek yapının uygunluğu (sanal görüntüleme için lümen ve duvar arası kontrast farkı 

gerekmektedir.  Bu durum hava ya da BT kontrast maddeleri ile orantılıdır.)  

3-  Solunum,  kardiyak  ve  peristaltizme  bağlı  artefaktların  en  aza  indirilmesi  (nefes 

tutturulması , EKG tetiklemeli inceleme ve spazmolitik kullanımı vb.)  

4- Uygun 3D görüntüleme programları (surface/volume rendering)  

 

3D sunum için genellikle gölgeli yüzeyel gösterim (surface shaded display-SSD) veya 

hacimsel gösterim (volume rendering-VRT) algoritmaları kullanılır.   

1-  Gölgeli yüzeyel gösterim (surface shaded display-SSD); bilgisayarın hava yolu modeli 

oluşturması için operatör tarafından bir eşik değeri girilmelidir.  Belirlenen bu eşik değerlere 

göre  akciğer  hava  yollarının  iç  yüzeyi  görüntülenir.    Bu  model  oluşturulduktan  sonra,  geri 

kalan  datalar  silinir.    Bu  hızın  artmasını  ve  bronkoskop  ile  eş  zamanlı  uygulanabilmesini 

sağlar (34).   

2-  Hacimsel gösterim (volume rendering-VRT); Alınan tüm veriler korunur ve  

endolüminal imajlar dokuların farklı opasiteleri kullanılarak oluşturulur.  Bu yöntemle stenoz 

gibi  yüzey  anormalliklerinin  değerlendirilmesi  daha  zordur.    Bir  diğer  dezavantajı  da  daha 

yavaş  olmasıdır.    Ancak  transbronşial  biopsi  yerinin  planlanmasında  daha  yararlıdır.    Bu 

yöntemle hem ekstrabronşial hem endobronşial rekonstrüksiyon mümkündür (35).   

 

Taramada Teknik parametreler;  

1-  Mümkün olduğunca ince kesitler; Z-aks (longitudinal eksen) çözünürlüğünü arttırmak için  

ince kesit kalınlıkları kullanılmalıdır. 

2-  Üst üste binen (overlapping) kesitler; ardışık kesitlerin belli oranda ortak veriler içermesi 

için üst üste binme oranı % 40 civarında seçilmelidir. 

3-  Uygun masa hızı/kesit kalınlığı oranı (pitch oranı); Z-aks çözünürlüğünü azaltmamak için 

1.5 değeri geçilmemelidir. 

  

 

---