Yazi-yurnal indd
Yüklə 2,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ƏDƏBİYYAT SÖHBƏTLƏRİ
Rüblük ädäbiyyat därgisi 31 məktəb şəkillərimdə sinif yoldaşlarımla şəkil çəkdirməmişəm onların arasına girib gizlənmişəm hər dəfə özümü gözə soxa bilməməkdə qınasan da mən bilirdim sinif yoldaşlarım məndən zirək deyillər sadəcə daha şax dayana bilirlər zamanın üzünə çəkdirdikləri fotolarda... beşinci sinifdəydim... hər gün ağlada-ağlada ayağıma geydirib məktəbə yolladığın altı dəlik dabanı mismarlı ayaqqabım vardı... sən o mismarın başına vursan da ağzına pambıq tıxasan da bir yol tapıb ayağıma girişirdi sol tayıydı sol ayağımı çəkirdim azacıq mismarın üzündən razıydım çolaq desinlər ama mismarı bilməsinlər mismarı gizli sevgim kimi gizlədirdim ürəyimə batırdı, ürəyimə... görmək istəmirəm əynindəki ağ-qara damalı bu köynəyi bütün yoxsulluqlarımızın səbəbi kimi girir gözlərimə yoxsulluğun bayrağıdır dalğalanır arıq, sısqa bədənində... bütün şəkillərində bu uğursuz köynəkdəsən indi sən öləndə də mən səni bu köynəklə xatırlayacam əynində bu köynək olacaq cümə axşamları yuxularıma gələndə... Mövluda Mövlud, mən ölsəm dərddən ölməyəcəm sevincdən partlayacaq ürəyim... sevinc adlı o mirət nədisə mən onu görmədim... bir gün kətil qoyuram ayağımın altına asıram özümü o biri gün qaz balonunu açıb buraxıram evə fısıldaşan ilanlar sarılır boğazımadək... bir sonrakı gün damarımı kəsirəm içində uzandığım ağ vannanı qırmızıya boyayıram əməlli-başlı... Mövlud, mən ölmürəm ölümü məşq eləyirəm hələ ki, heç bir ölüm xoşuma gəlmir. Mövlud, mənə bir kahin tap Cülyettanın zəhərindən düzəltsin içim, cənnətdə oyanım indi elə bir evdə yaşayıram bütün pəncərələri bütün qapıları bir səmtə baxır üzü günəşə... günəş evimə elə yaxın ki pəncərədən əlimi çıxartsam üzünə toxunacam mən bir dəfə də onun üzünə baxmamışam... pəncərələrim də qapım da olmasa ondan yaxşıdı anlayacağın... Mövlud, gəlmə hətta ölmək fikrim doğrudusa da yetişməzsən... zarafat edirdim səninlə qorxma dərddən ölmərəm mən ölsəm sevincimdən öləcəm... ən yaxın dostumla vidalaşırdım sadəcə elə belə nə olar nə olmaz həyata bel bağlamıram mən insanlar beş dəqiqəlik ayrılarkən belə əbədilik ayrılırlarmış kimi ayrılmalıdırlar Mövlud, gəlmə, yetişməzsən Bakı-Qazax qatar yolunu çoxdan partladıblar... o vaqonlardan birində ölmüsən sən... N1(6) mart 2013 32 İyirmi doqquz yaşıma həsr edirəm.. (yaşıdlarım qorxmasınlar, bu yaşda qocalmırlar) qocalmaq istəyirəm daha saçlarımın dənə-dənə ağarmasından əndişələnməmək dişlərimin bir-bir laxlamasından bezməmək cavan ölüb getməkdən uşaqlarımı yetim qoymaqdan qorxmamaq istəyirəm... qocalmaq istəyirəm bilirəm onda ölümlər çox incitməyəcək mənim olmayan şeylər utandırmayacaq ağzımda oynayan protezlərim, məsələn... hələ də modernistsəm parik taxacam sadə bir mömin olsam şal onda ki, qocalmaqdan qorxmayacam bütün qorxular arxada qalacaq unudacam gözəlliyimi itirmək qorxusunu... uzaqgörən falçı kimi görmüş olacam uşaqlarımın gələcəyini sevimli şəhərimin köhnəliyini-yeniliyini... bütün həyatım oxuyub bitirdiyim kitab kimi eləcə duracaq ovuclarımda yenidən oxumaq istərcəsinə bu kitabı yazanın bir az daha uzun yazmadığına heyfslənəcəm... qocalmaq istəyirəm onda qısqanmayacaq ərim heç bir kişiyə azad və hürr olacam əxlaqımda qüsur aramayacaqlar ah, necə özgür olacam... qoca nənəm siqaret sümürərdi acıqlanmazdı atam siqaret çəkən gənc xanımların əxlaqına şübhəsi vardı oysa... xatırlayıram gedib-gəlib “ay sənin birçəyin ağarsın” alqış edən nənəm bilirmiş qocalmağın necə gözəl nemət olduğunu... qocalmaq istəyirəm küçələrdə azad yeriyə bilən qadın olmaq istəyirəm gözəl, ağıllı, namuslu olmağa məcbur olmayan bir qadın bir adam küləyin ətəyini qoparıb-qoparmayacağı umrunda olmayan... artıq təkcə keçmişindən hesab soran təkcə keçmişinə hesab verən tək dərdi əriylə qoşa gömülmək olan bir qadın ağ və qara saçlarımın bir-biriylə müharibəsindən bezdim hər gün birinə haqq verməkdən gah qaranı gah ağı seçməkdən bezdim qocalmaq istəyirəm ama gəncliyi qısqanan deyil gəncliyi qısqandıran birisi kimi qocalmaq əlbəəttə... Rüblük ädäbiyyat därgisi 33 (“Bəlkə ancaq gün ərzində hər bir sehrbaz bir, ya iki saatlığa xəlvətə çəkilib qayalıqların, ya da adda-budda amma böyük bir ağac boyda bitən kol-kosların arxasında yalnız özü-özü ilə təkcə qalırdı. Bu vaxtın adına təkcənəlik vaxtı deyirdilər. Bu vaxt onlar üçün müqəddəs vaxt idi...” Kamal Abdulla “Sehrbazlar dərəsi” romanından.) Azad Qaradərəli - Taqorla Eynşteynin məşhur gö- rüşü var. Eynşteyn soruşur ki, siz dünyanı kənardan müşahidə edən, ona çox da qaynayıb-qarışmayan tanrı ya inanırsınızmı? Mən o sualı bir qədər dəyişərdim: müasir dövrümüzdə cəmiyyəti yalnız müşahidə edən, ona o qədər də qaynayıb-qarışmayan ədəbiyyatın bir gün öz ye rində - əzəli və əbədi taxtında oturacağına inanırsınızmı? Kamal Abdullu - Son dərəcə ağıllı və son dərəcə mürəkkəb bir sualdır. Xırdalamayacağam, çünki uzun bir söhbətin mövzusudur bu. Sadəcə belə deyərdim: sən deyən məsələlərə çox pessimist baxıram... Mən bu ya- xınlarda Litvadaydım. Orada Beynəlxalq Kitab Yarmar- kasında mənim “Seherbazlar dərəsi” romanımın prezn- tasiyası idi. Min kvadrat metrlik bir ərazi idi, ayrı-ayrı keçidlərlə... elə bir yer yox idi ki. Orda kitab olmasın, bu ərazi başdan-başa kitablarla dolu idi. Hər yan kitab, hər yer nəşriyyatların təmsil etdiyi kitabların satışı... ba- laca uşaqdan tutmuş böyüklərəcən hamı kitabla nəfəs alır. Kimsə oturub nəsə rəngləyir, kimsə kitab oxuyur, kimsə kitablara baxır, belə qəribə bir kiniqamaniya – ki- tab maniyası gördüm orda... o metafora vardı e, “iynə atsan yerə düşməz”, mən onun real mənzərəsin gördüm orda. Kitaba münasibətin təmizliyi, əlahiddəliyi... bizdə kimsə çalışır pul yığsın, kimsə çalışır şəkil yığsın, lit- valılar kitab yığırlar. Onlar kitab hərisi, kitab vurğunu- dular, ailəlikcə gəlirdilər o yarmarkaya... bayrama gələn kimi... mən həqiqətən də qibtə elədim litvalılara. A.Q- Dünyanın sanki tarazlıq qanunu pozulmuş ki- midir. Ədəbiyyat yerini dəyişmiş bu ağırlıq nöqtəsinin harasındadır? K.A-Baxın, yenə litvalılardan danışmaq istəyirəm. Litva inkişaf etmiş, kompüterləşmiş ölkədir, amma yenə də onlar əllərini məhz kitaba vurmaq istəyirlər, varaqlamaq istəyirlər, kitabın o üzünə, bu üzünə bax- maq istəyirlər, kompüterdə olmur axı bu... bax onlar bu əşyadan. Bu canlı varlıqdan nəfəs alırlar sanki... deyirəm, özüm də, qorxuram ki, inanmayacaqsınız, ona görə təkrarlayıram... dillə deyiləsi deyil... dediyi- niz o tarazlığı litvalılar bu cür görürlər. A.Q - Ədəbi proses deyilən bir anlayış var. Siz buna inanırsınızmı? K.A - Məncə o ədəbi proses indi yoxdur. Çün- ki ilk növbədə o ədəbi prosesin olmamasının başlıca günahı ədəbi qəzet-jurnallardadır məncə. “Ədəbiyyat qəzeti”ndədir, “Azərbaycan”, “Ulduz” jurnallarındadır... Səviyyə çox aşağıdır. Deyim də, mən bir yazı yazanda, bilmirəm hara çapa verim. Fikrim çatır, hətta mənim də çap problemim var, nə mənada? Adını çəkdiyim qəzet və jurnallar o qədər aşağıdadır ki, mən onlarda çap olunmaq istəmirəm sadəcə... Ümid qalır “Kulis”, “Kult. az” kimi saytlara, bir də “525-ci qəzet”ə... A.Q - Amma fakt budur ki, “Sovremennik”dən üzü bu yana ədəbi proses həmişə qəzet-jurnalların ətrafında yaranıb, inkişaf edib? Bizim “Ədəbiyyat və incəsənət”, “Azərbaycan” qəzet-jurnallarımız da bir zamanlar ədəbi prosesə təsir edə bilirdilər... Tənqid də bu sahədə öz sözünü deyə bilirdi... K.A - Bəli, bəli. Bizim o dərgilər, “Novıy mir” jur- nalı və sair varıydı və ədəbi proses də belə formalaşırdı. İndi sadəcə mənim 5-6 dostum var, yazdığımı verirəm onlara, oxuyub, fikirlərini bildirirlər, bu da olur ədəbi prosesə bənzər bir şey... Bilirsiniz, indi tənqidi, təhlili qarışıq salırlar... Biri oxuyur, əsəri başa düşmür, başlayır onu tənqid etməyə, bunun adını qoyurlar tənqid... Tənqid yazıçıya deyil, oxucuya hesablanmalıdır. Yazıçıyla, əsərlə oxucu arasında bir növ araçı olmalıdır tənqid... Təəssüf ki, bizdə tənqidi ancaq pisləmək və qaralamaq ƏDƏBİYYAT SÖHBƏTLƏRİ YAZIЧI KAMAL ABDULLA QONAĞIMIZDIR Yüklə 2,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|