Yazılmış bir kitabın üstündə bir dəfə gözəl epiqraf oxudum: "Xatirələr faydalı olsun deyə səmimi ya zılmalı, gerçəkliyə tən gəlməlidir."
Yüklə 3,51 Mb.
|
Úàâèäè õàòûðëàðêÿí 501
maraqlı idi. O işlədiyi zaman ətrafındakıları hiss etməzdi. Bəzən uzun müddət sakit vəziyyətdə yazı masasının arxasından durmadan çalışardı. Bəzən isə otaqda var-gəl edə-edə bir obrazın sözünü və ya monoloqunu, müəyyən bir dialoqu və ya yazdığı şeirin bir bəndini ucadan deyərdi, həm də müxtəlif surətlərin sözlərini onların xarakterinə müvafiq şəkildə söylərdi. Görünür, yazdıqlarının yaratdığı qəhrəmanların dilində necə səslənəcəyi də onu maraqlandırırdı. Sonra yenə susar, yazı masasının arxasına keçərək düşüncəyə dalar və yenidən yazardı... Atam hələ gənclik illərində çox mütaliə etdiyinə görə gözlərini həddindən artıq yormuş, zəiflətmişdi * . Həkimlərin məsləhətilə o nisbətən az oxumalı, gözlərini qorumalı, özünü çox yormamalı idi. Mütaliəsiz isə keçinmək mümkün deyildi. Ona görə də ailə üzvləri: anam, qardaşım və mən ərəb əlifbasını da bildiyimiz üçün bacardığımız köməyi edə bilirdik. Bizə ərəb əlifbasını müxtəlif vaxtlarda onun özü öyrətmişdi. Əvvəlcə, yeni evləndikləri zaman anama dərs demiş, sonralar qardaşıma öyrətmişdi. Mənə isə, 4-cü sinifdə oxuduğum zaman öyrətdi. Bu əlifbanı bilməyim, atamın əlyazmalarından, eləcə də çox əvvəl- lərdə nəşr edilmiş əsərlərindən, həm də müxtəlif ədəbiyyatdan və dövri mətbuatdan istifadə etməyə imkan verir. Əlifbanı öyrəndiyim vaxtdan keçən illər ərzində, hər dəfə bu əlifba ilə nəşr olunmuş ədəbiyyatdan, sənədlərdən, əlyazmalarından və s. istifadə etdikdə, atamı böyük minnətdarlıqla yad edirəm ** . Evdə kimin hansı saatda vaxtı olurdusa onun üçün oxuyurdu. Bəzən bu işi anam daha çox görməli olurdu. Mən atamın “Koroğlu” kino ssenarisi üzərindəki işini yaxşı xatırlayıram. Yeddinci sinifdə oxuyurdum. Bu onun üzərində işlədiyi son əsər- lərindən idi. Bununla əlaqədar olaraq istifadə etdiyi ədəbiyyatın,
* Uşaqlıqda göz xəstəliyinə tutulmuş və uzun zaman müalicə olunmuşdur. – Tərtibçi. ** O, Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyinin direktoru işlərkən ərəb əlifbasında yazılmış bütün sənədləri özü oxuyar və əməkdaşlara məlumat verib üzünü köçürtdürərdi. – Tərtibçi. Úàâèäè õàòûðëàðêÿí 502
kitabların böyük əksəriyyətini mən oxuyurdum. Bu sadəcə oxu çərçivəsində qalmırdı. Yeri gəldikcə çox maraqlı, ətraflı izahlar verir, təhlil edirdi. Əsərlərinin üzünü köçürməkdə də kömək edirdik. İndi onun əlimizdə olan son pyesi “İblisin intiqamı” əsərinin üzünü anam köçürmüşdü. Bəzi səhifələrdə pyesə etdiyi əlavələri, dəyişikliyi görmək mümkündür. Atam yazdıqları haqqında, planları, düşüncələri haqqında müntəzəm olaraq anamla söhbət edərdi. İndiki kimi xatırlayıram... Anam kresloda oturar, atam da bütün söhbəti müddətində otaqda gəzişərək bəzən sakit, təmkinlə, bəzən isə çox ehtirasla, həyəçanla danışardı. Belə hallarda nə anam yerindən qalxar, nə də biz söhbətlərinə mane olardıq. Belə vəziyyət çox vaxt bir saatdan da artıq çəkərdi. Biz belə halların çox tez-tez şahidi olurduq. Kitablarımın içərisində mənə çox əziz olan bir kitab var. Atamın mənə hədiyyə verdiyi “Səyavuş” pyesi! O günü yaxşı xatırlayıram... Atam yenicə çapdan çıxmış “Səyavuş” pyesindən bir neçə nüsxə almış, kitablardan qohumlara, dostlara, tanışlara hədiyyə vermək üçün onları yazmaqla məşğul idi. Mən də yazı masasının yanında dayanıb yazılanları bir tərəfə qoyur növbəti kitabın yazılmasına baxırdım. Hələ hamısının yazılıb qurtarmasını gözləmədən bir uşaq sadəlövhlüyü və marağı ilə: “Bəs mənim kitabım hanı?” sualı ilə müraciət etdim. Əvvəlcə gülumsündü. Sonra adəti üzrə alnımdan öpdü. Böyük məhəbbət və səmimiy- yətlə, çox sakit və mülayim səslə: “Bütün kitablarım sənin deyil- mi?” cavabını verdi. Şubhəsiz ki, növbəti kitablardan birini qar- daşıma, birini də mənə hədiyyə verdi. Qardaşıma verdiyi kitabda “Sevgili Ərtoğrola bir yadigar. Bakı, dekabr, 1934”, mənim kitabımda isə “Sevgili Turanıma bir yadigar. Bakı, dekabr, 1934” sözləri yazılmışdı... Hər iki kitab çox səliqə ilə saxlanmışdır. Teatr sənətinə maraq məndə çox kiçik yaşlarından oyanmışdı. Hələ orta məktəbdə oxuyarkən bizi məktəbdən müntəzəm olaraq Gənc Tamaşaçılar Teatrına aparardılar. Eyni zamanda ailə üzvlərilə birlikdə Azərbaycan Dövlət Dram teatrının tamaşalarına Úàâèäè õàòûðëàðêÿí 503
da baxmağa gedirdim. Atam bir qayda olaraq baxdığımız tama- şaların bizə – qardaşıma və mənə necə təsir etdiyi ilə və necə başa düşməyimizlə maraqlanar və müxtəlif suallar verərdi. Ərtoğrol məndən bir neçə yaş böyük olduğuna görə və yaxşı hazırlığına görə onun cavabları daha doğru və əsaslı olurdu. Bizi dinlədikdən sonra özü gördüyümüz tamaşanı təhlil və izah etməyə başlar, çox maraqlı fikirlər, mülahizələr söylərdi. Onun teatr sənəti haqqında dediklərini indi xatırlaya bilmədiyim üçün çox-çox təəssüflər edirəm. Lap kiçik yaşlarımdan müntəzəm olaraq baxdığım tamaşalar və evdə onların ətrafında gedən danışıqlar, atamın bizə qonaq gələn sənət dostları ilə göruşləri zamanı etdiyi söhbətlər məndə teatr sənətinə maraq və məhəbbət oyatmış, sonralar bu məhəbbət daha da dərinləşmiş, nəhayət, teatrşünas ixtisasını seçməyimə səbəb olmuşdur * . Bunun üçün isə mən yalnız və yalnız atama minnətdaram. 1981
* Cavidin Sibirdən göndərdiyi məktublarda qızının uşaq həkimi olması məsləhət görülmüşdü. Məsləhətə əməl edilmiş, o, Tibb İnstitutuna daxil olmuş, orada cəmi 5 gün oxumuşdur. Dost-tanış arasında “5 günlük həkim” kimi tanınmışdı. – Tərtibçi.
Yüklə 3,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|