331
– Hə, soruĢmaq istəyirəm, xalan özününküləri harada
gizlətdiyini deməyib? – konferansye ona nəzakətlə papiros
və yanan kibrit çöpü uzatdı. O, papiros çəkə-çəkə,nədənsə,
qüssə ilə gülümsədi.
– Ġnanıram, inanıram, – Artist köks ötürdü, – bu simic
qarı nəinki qohumuna, heç Ģeytana da bunu deməz. Amma
neyləməli, onda insani hisslər oyatmağa cəhd göstərək.
Bəlkə, onun sələmçi ürəyində hələ bütün tellər çürüməyib.
YaxĢı yol, Kanavkin!
Və xoĢbəxt Kanavkin getdi. Artist özgə kimin valyuta
təhvil vermək istədiyini soruĢdu, ancaq cavabı sükut oldu.
– Qəribə adamlardır, vallah– artist çiyinlərini çəkdi və
pərdə onu gizlətdi.
Lampalar söndü, bir müddət qaranlıq oldu, əsəbi tenor
səslə kimsə uzaqda oxuyurdu.
"Orada bir yığın qızıl var, hamısı da mənimdir!"
Sonra uzaqdan iki dəfə alqıĢ səsləri eĢidildi.
– Qadın teatrında bir xanım təhvil verir, – Nikanor
Ġvanoviçin kürən saqqallı qonĢusu qəfil dilləndi və köks
ötürərək əlavə etdi, – eh, əgər qazlarımın dərdi olmasaydı!
downloaded from KitabYurdu.org
332
Əzizim, mənim Lianozovda döyüĢkən qazlarım var.
Qorxuram mənsiz qırılarlar. Qazlar zərif olur, onlara qulluq
lazımdır... Eh, əgər qazlarımın dərdi olmasaydı! PuĢkinlə isə
məni heyrətləndirmək olmaz, – o, yenə köks ötürdü.
Bu vaxt zal iĢıqlandı və qapıların hamısından içəri ağ
qalpaqlı, əli çömçəli aĢpazlar doluĢdu. AĢpazlar zala Ģorba
dolu çən və doğranmıĢ qara çörək yığılmıĢ tabaq gətirdilər.
TamaĢaçılar arasında canlanma əmələ gəldi. ġən
aĢpazlar teatr həvəskarlarının arasında Ģütüyərək, kasalara
Ģorba töküb, çörək paylayırdılar.
– Yeyin, uĢaqlar, – aĢpazlar qıĢqırırdılar, – valyutaları
da təhvil verin! BoĢ yerə burada niyə oturursunuz? Bu yalı
hortdatmaq elə vacibdir? Get evə, necə lazımdır gillət, ye,
olsun əla!
– Məsələn, sən niyə burada qalmısan, dədə? – gonbul
qırmızıpeysər aĢpaz bilavasitə Nikanor Ġvanoviçə müraciət
edərək, içində vur-tut bircə kələm yarpağı üzən Ģorba
kasasını ona uzatdı.
– Yoxdur! Yoxdur! Mənim yoxumdur! – Nikanor
Ġvanoviç dəhĢətli səslə qıĢqırdı, – baĢa düĢürsən, yoxdur!
downloaded from KitabYurdu.org
333
– Yoxdur? – aĢpaz hirslə bağırdı, – yoxdur? – o,
mehriban qadın səsiylə soruĢdu, – yoxdur, yoxdur, – o,
feldĢer Praskovya Fyodorovnaya çevrilib təskinlik verdi.
Praskovya Fyodorovna yuxudan ayılmaq bilməyən
Nikanor Ġvanoviçin çiyinlərindən tutub, mehribancasına
silkələdi. AĢpazlar yoxa çıxdılar, teatr pərdələriylə bir yerdə
uçulub dağıldı. Nikanor Ġvanoviç göz yaĢlarının arasından
müalicəxanadakı otağını, iki ağ xalatlını, ancaq öz
məsləhətləriylə adamı təngə gətirən sırtıq aĢpazları yox,
həkimi və əlində kasa yox, içində Ģpris olan tənziflə örtülü
boĢqab tutmuĢ yenə həmin Praskovya Fyodorovnanı süzdü.
– Axı bu nə deməkdir, – iynə vurulana qədər Nikanor
Ġvanoviç acı-acı dedi, – mənim yoxumdur, yoxumdur! Qoy
valyutanı PuĢkin təhvil versin. Yoxdur!
– Yoxdur, yoxdur, – mərhəmətli Praskovya Fyodorovna
onu sakitləĢdirdi, – yoxa çarə də yoxdur.
Ġynədən sonra Nikanor Ġvanoviç rahatlandı və heç bir
yuxu görmədən yatdı.
Ancaq onun qıĢqırıqlarının yaratdığı həyəcan 120-ci
otağa da sirayət elədi, xəstə oyanıb öz baĢını axtarmağa
downloaded from KitabYurdu.org
334
baĢladı, 118-ci otaqda isə naməlum master narahat oldu,
barmaqlarını qəmli-qəmli Ģaqqıldadıb, aya baxa-baxa
ömrünün sonuncu dərdli payız gecəsini, zirzəmidə qapının
altından düĢən iĢıq zolağını və pəriĢan saçları xatırladı.
Həyəcan 118-ci otaqdan eyvanla uçub Ġvana çatdı və o,
yuxudan oyanıb ağladı.
Ancaq həkim narahat olmuĢ bu dərdli-ələmli adamları
tez sakitləĢdirdi və onlar yuxuya getdilər. Ġvan hamıdan gec,
çayın üzərində dan söküləndə yuxuladı. Bütün bədənini
suvaran dərmanlardan sonra rahatlıq dalğa kimi onu ağuĢuna
aldı. Bədəni yüngülləĢdi, mürgü baĢını dumanlandırdı. O,
yuxuya getdi və son eĢitdiyi sübh çağı meĢədəki quĢların
civiltisi oldu. Ancaq quĢlar da tezliklə susdu və Ġvan yuxuda
gördü ki, günəĢ artıq Keçəl Dağın arxasına enir və bu dağ
ikiqat mühasirəyə alınıb...
XVI fəsil
EDAM
downloaded from KitabYurdu.org
335
GünəĢ artıq Keçəl Dağın arxasına enirdi və bu dağ
ikiqat mühasirəyə alınmıĢdı.
Günortaya yaxın prokuratorun yolunu kəsən həmin
süvari ala löhrəm yeriĢlə Ģəhərin Hevrov qapısından çıxdı.
Artıq onun üçün yol hazırlanmıĢdı. Kappadokiya
koqortasının piyadaları adamları, qatır və dəvələri kənara
sıxıĢdırmıĢdılar və ala, göyə toz qaldıraraq löhrəm yeriĢlə
yolayrıcına – Vifleyemə və Ģimal-qərbə – Yaffaya aparan
yola çıxdı. Ala Ģimal-qərbə doğru çapdı. Həmin
kappadokiyalılar
yol
kənarına
səpələnmiĢdilər
və
YerĢalaimə bayrama tələsən bütün karvanları əvvəlcədən
yolun qırağına çəkmiĢdilər. Kappadokiyalıların arxasında
yalnız otun üstündəcə qurduqları müvəqqəti çadırlarından
çıxan zəvvarlar dayanmıĢdılar. Təxminən, bir kilometr
gedəndən sonra ala Ġldırımsürətli legionun ikinci koqortasını
ötüb, daha bir kilometr yol qət edərək Keçəl Dağın ətəyinə
çatdı. Burada atdan tökülüĢdülər. Komandir alanı taqımlara
böldü və onlar Yaffadan qalxan bircə yolu açıq saxlayıb,
təpənin ətəyini mühasirəyə aldılar.
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |