Klassitsizmning tantana qilishi ham antik sa n 'a tn i o ‘rganish-
ga tu rtk i bo ‘ldi, XVIII asrga kelib m e ’moriy
obidalarni saqlash
z a ru ra ti tu g ‘ildi. Awaliga faqat an tik davrga taalluqli m e'm oriy
o b id alarn i ta ’mirlash mustaqi! soha tarzida shakllandi.
X IX
asr boshida
R a fa el S tern
Rimdagi K olizey inshootini
ta 'm irla d i. U inshootning tashqi devorini tirgak devor bilan mus-
tafrkam ladi. Birinchi tirgakning devori silliq qilib ishlandi va bu-
n in g natijasida inshoot arxitekturasidan keskin ajralib qoldi. K e
y in g ! tirgakning devorlari b u tu n insh o o t kabi uch qavat va attik
q is m sifatida ishlandi.
S h u n d an so 'n g
Juzeppe Valadye
R im dagi T it ravog‘ini
t a ’m irlad i. Ravoq o 'rta asrlarda q o ‘rg'on devorga kirgizib yubo-
rilg an edi. Valadye keyingi qism lam i olib tashlab,
an tik davrdag-
is in i qoldirdi. U m um an yo‘q b o ‘lib ketgan qism lartiklandi. Tik-
la n g a n qism lar aJohida ajratib q o ‘yildi. B irinchidan, uJar m ar-
m a rd a n emas, balki travertindan ishlandi. Ikkinchidan, tiklati-
g a n qism lar soddalashtirilgan
shakllarda bajarildi, m asalan, us-
tu n o bzagi kannelynralarsiz tiklandi. o ‘lchov ishlari ju d a aniqlik
bila,n olib borildi. Asl qismlarga ju d a ehtiyotkorlik bilan yonda-
sh ish faqat antik obidalarga tegishli hoi edi.
Keyingi davrlarda vu-
ju d g a kelgan obidalarga J,Valadye bunday h u rm at bilan yon-
d ash m ad i. balki o‘z xohishiga k o ‘ra o ‘zgartirdi.
Bu ta'm irch ilaro b id an i butunligicha tiklam adilar,
faqat vay-
ronalarini saqlab qolishdi xolos. O bsha vaqtda vayronalarni saqlash
o d a t tusiga kirayotgan edi. R assom lar arxitektura vayronalarini
o ‘z la ri ishlayotgan kartinalarga fon sifatida tasvirlar edi (masalan.
M o nteniya, Pussen ijodlarida shunday b o ‘ldi). X V III asrga kelib
v a y ro n a larn i tasvirlash rassom chilikda m ustaqil ja n r sifatida
sh ak llan d i. Rober, P iranezi asarlari ana
sh u n d ay jan rg a misol
b o ‘l a oladi. K atta xiyobonlarda v ay ro n alar atay in q u rilar edi.
S te rn ham , Valadye h am m e’m oriy obidalarni ta ’m irlashdan
ta sh q a ri yangi binolar h am qurishgan edi. U lar o ‘z ijodlarida
klassitsizm uslubiga asoslangan edi.
Л 1 Х
asrning o ‘rtasi va ikkinchi yarm ida ta ’m irlash faqat antik
obidalargagina tegishli b o klm ay, balki o ‘rta asr obidalariga ham
ta a llu q li boMib qoldi. 0 ‘rta asrga
qiziqish dastlab Angliyada
1 з
she'riyatda gotik davrshakllariga murojaat etishda nam oyon bo'ldi.
Bu m am lakatda XVIII asr oxirlaridayoq istirohat bog‘larid a
Dostları ilə paylaş: