Yusupova Z. X
Sportda biomexanik nazorat ob’ektlari
Yüklə 3,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 4.6. Sportda biomexanik nazorat ob’ektlari.
Insonning harakatlanish mahorati, uning har qanday sharoitlarda ham tez, aniq va chiroyli harakat qila olish ko‗nikmalari jismoniy, texnik, taktik, psixologik va nazariy tayyorgarlik darajasiga bog‗liq. Harakat madaniyatining ushbu beshta omillari sportda ham, o‗quvchilarning jismoniy tarbiyasida ham va jismoniy madaniyatning ommaviy mashg‗ulot shakllarida ham, etakchi hisoblanadi. Harakatlanish mahoratini takomillashtirish va hatto oldingi darajasida saqlab turish uchun aytib o‗tilgan omillarning har birini nazorat ostiga olish kerak. Insonning motorikasi, ya‘ni harakatlanish (jismoniy) sifatlar va ularning namoyon bo‗lishi, Sportda biomexanik nazoratning ob‘ekti bo‗lib xizmat qiladi. Bu Sportda biomexanik nazorat yakunida quyidagi ma‘lumotlar olinishini anglatadi: 1) harakatlantiruvchi harakatlar texnikasi va harakatlantiruvchi faoliyat taktikasi to‗g‗risida; 125 2) chidamlilik, kuch, tezkorlik, chaqqonlik va egiluvchanlik to‗g‗risida. Ularning kerakli darajasi yuksak texnik-taktik mahoratning zaruriy sharti hisoblanadi. Bundan ham soddaroq aytish mumkin: Sportda biomexanik nazorat quyidagi uchta savolga javob beradi: 1) inson nima qiladi? 2) u bu ishni qanchalik yaxshi bajaradi? 3) nima tufayli u bu ishni bajara Sportda biomexanik nazorat muolajasi (protsedurasi) quyidagi sxemada ifodalangan: Inson bolaligidanoq o‗lchash ob‘ekti bo‗ladi. CHaqaloqning bo‗yini, vaznini, tanasi haroratini, uyqusining davomiyligini va shu singarilarni o‗lchaydilar. Keyinchalik, maktab yoshida, o‗lchanadigan o‗zgaruvchilar qatoriga bilim, malaka va ko‗nikmalar ham kiritiladi. Inson ulg‗ayib borgan sayin, uning qiziqishlari doirasi shunchalik kengayib boraveradiki, uni xarakterlovchi ko‗rsatkichlar ham shunchalik ko‗p sonli, turli-tuman va hartomonlama bo‗lib boraveradi. Va aniq o‗lchashlarni bajarish shunchalik qiyinlashadi. Masalan, texnik va taktik tayyorgarlik darajasini, harakatlar go‗zalligini, inson tanasi massasining geometriyasini, kuchni, egiluvchanlikni va shu singarilarni qanday o‗lchash mumkin? Bundan buyon ana shularni qarab chiqamiz. |