YüZÜNCÜ yil üNİversitesi fen biLİmleri enstiTÜSÜ

 Pektinaz: Pektin parçalayan enzim    
 
 
 
 
Pektolitik: Pektinleri parçalama yeteneğinde olan. Pektinaz enzimi içeren 
mikroorganizma.  
 
Pelajik: Denizde yaşayan, denizel. Okyanus ortası gibi açık sularda yaşayan 
organizma. 
 Peltat: Kalkansı, kalkan şeklinde. Yaprak sapının kenardan değil yüzeyden bir 
noktadan yaprak ayasına bağlı olması.    
 
Penetrasyon: Nüfuz etmek, içine girmek, dalmak.   
 
 
Penicillium: Yaygın bir küf (mantar) cinsi. Örnek: Penisilin 1929 yılında 
Alexander Fleming  tarafından penicillium notatum adlı küfte bulunmuştur. 
 Penisilikasit: Çok sayıda Penicillium ve Aspergillus türü tarafından oluşturulan 
küf metaboliti.   
 Penisilin:  Penicillium notatum adlı küf tarafından üretilen ve bakteri hücre 
duvarının sentezini engelleyen bir antibiyotik.  
 Penta: Beş tane anlamına gelir. 
 
 Pentamer: Beş parçalı. Her halkasında beş parça bulunan. Beş sepal, beş petal, 
beş stamen gibi 
 Pentasiklik: Beş halkalı. 
 Peponidyum: Etli meyve. İç kısmında septumlar tarafından ayrılmamış sulu ve 
kabuğu derimsi alt durumlu bir ovaryumdan oluşmuş etli meyve.  
 
Pepsin: Protein sindiren enzim. Midedeki hücreler tarafından salgılanan bir 
proteolitik enzimdir. Yalnız çok asitli bir ortamda çalışır ve optimum etkisi PH 2’de 
görülür. 
 Peptidoglikan: Çok şekerli zincir yapısı. Uzun polisakkarit zincirlerinin kısa 
peptitlerle (protein bağları) bağlandığı büyük moleküller.  
Peptit: Aminoasit bağları. Aminoasitler arasındaki bağlar.  
 
 
Pepton: Protein son yapısı. Proteinlerin mide öz suyunda sindirime uğramış son 
hali. 
 Perennial: Çok yıllık. Yıllarca canlı kalıp yaşamını sürdüren bitki. 
 
 Perferal 
Direnç: Kan damarlarının kasılma ya da gevşeme durumu. Kan 
basıncının saptanmasında önemli bir rol oynar. Örnek: Tansiyon 
 Perfoliat: Sarıcı. Sapsız yaprak ayası tabanının gövdeyi sararak gövdenin yaprak 
içinden geçiyormuş gibi göründüğü basit yaprak. 

---

 Periant: Çiçek örtüsü ve çiçek örtü yaprakları. Taç ve çanak yaprakların tümü. 
Bir çiçekte erkek organlar ve dişi dışında kalan parçalar.  
 Periderm:  Ağacın kabuk kısmı. Birçok gövde ve köklerde ikinci büyüme ile 
epidermisin yerini alan doku.  
 Periferal: Kasılma-gevşeme durumu.  
 
 Perigin 
çiçek: Orta çiçek. Reseptakulum (çiçek tablası) çukurlanmış ve ovaryum 
çiçek tablasının tabanında serbest durumdadır. Çiçeğin diğer halkaları (sepal, petal ve 
androkeum) reseptakulum çukurunun üst kenarından çıkar. Çiçek orta, ovaryum üst 
durumludur.  
 Perigon: Aynı çiçek örtüsü. Çanak ve taç yaprakların farklılaşmaması, aynı şekil 
ve aynı renkte olmasıyla meydana gelen çiçek örtüsü. 
 
 Perikarp:  Kalp dış tabakası. Kalbin en dış örtüsüne verilen ad.   
 Periost: Kemik zarı. Kemiklerin dışında bulunan, kemik dokunun beslenmesini 
onarılmasını sağlayan zar. 
 Perisikl: Tek sıralı parankima. Tek hücre sırasından oluşmuş parankima 
tabakası. Meristeme dönüşerek kök kambiyumu, mantar kambiyumu ve yan kökleri 
oluşturur.  
 Perisperm: Tohum besi dokusu. Bazı tohumlarda bulunan ve tohum taslağı 
özünden gelişen besleyici doku. 
 Peristalsis: Çepersel-çeper kasılması, kasılma. Üreter ya da sindirim sisteminin 
bir bölümü gibi içi boş tüp şeklindeki organların çeperlerinde kas kasılmasının ve 
gevşemesinin ritmik ve kuvvetli dalgaları. Bu dalgalar maddeleri tüp içinde hareket 
ettirmeye yarar. Örnek: Yiyeceği yemek borusundan mideye 10 sn de taşır.  
Peristaltik: Sindirim kasılma hareketleri. Sindirim sistemi gibi bazı organların 
çeperlerinde görülen ritmik ve kuvvetli kasılıp gevşeme hareketleri. Bu ritmik kasılma 
dalgaları organ içindeki maddeyi hareket ettirmeye yardımcı olur. 
 Peristom:  Ağız çevre bölgesi. Yosunlarda (Bryofitler) kapsül açıldıktan sonra 
ağızda bir ya da iki sıralı, silli halka yapısı. Silyat protozoonlarda, denizyıldızlarında, 
halkalı solucanlarda, böceklerde, derisi dikenlilerde, vb.    
 
 
Periton zarı: Karın zarı. Karnın iç kısmını astarlayan zar, iki katlı karın zarı. 
 
Permeabilite: Geçirgenlik. Bir zarın belli maddeleri geçirebilme yeteneği.
 
Personal: Boğazı kapalı ve dudakları eşit olmayan iki dudakları bir korolladır, 
boğazı alt korollanın damak şeklinde ileriye çıkmış olan parçası ile kapanmıştır.  

---

 Pestisit: 
Tarım koruma ilacı. Tarım bitkilerine zarar veren hayvansal ve bitkisel 
asalaklara karşı kullanılan kimyasal maddelerdir. Mantarlarla mücadelede kullanılan 
pestiside fungisit, böceklerle mücadelede kullanılan pestiside insektisit, zararlı otlarla 
mücadelede kullanılan pestiside herbisit denir. 
 Petal: Taç yapraklar. Bir çiçeğin başkalaşıma uğramış renkli yapraklardan 
oluşmuş halkası. Sepal halkasıyla stamen halkalarının arasında bulunur. Tipik parlak 
renkleri ve çekici kokularıyla tozlaşmayı sağlamak için böcek ve kuşları çeker.   
Petaloid: Taç yapraksı. Renk ve şekil olarak taç yaprağa benzeyen. 
 
Petiol: Yaprak sapı. Yaprağı gövdeye bağlayan sap. 
 Petiolül: Yaprakcık sapı. Bileşik bir yapraktaki yaprakçık sapı.  
 Petri 
Kutusu: İçerisinde besi yeri olan, bakteri, fungus gibi canlıları üretmekte 
kullanılan düz, yuvarlak, kapaklı cam ya da plastik kap. Besin yeri kutusu 
 Petroff-Hauser 
Lamı: Bakteri sayım lamı. Bakterilerin mikroskobik sayımında 
kullanılan özel bir lam.  
 Peyzaj: Bir arazi parçasının ekolojik, biyolojik, yapısal ve tüm doğal 
özelliklerinin topluca anlatımı.  
 PH: Asit-Baz derecesi. Bir sıvının asit veya bazlık derecesini gösteren değer. 
Örnek: Kanın ph 7.4 olması 
 Pi 
elektronları: Tek ve çift konjuge bağlar sisteminde yer alan hareketli elektron 
grupları. Yalnız tek bir atom ya da bağla değil, bir bütün olarak konjuge sistemle birlikte 
bulunurlar. 
 Pigment: Renk maddesi. Bitkilerde ve hayvanlarda bulunan renk maddelerinin 
genel adı. 
 Pikornavirüslar: Soğuk algınlığına  sebep virüs ailesi. İnsanlarda soğuk 
algınlığı ve hepatit A gibi hastalıklara neden olan, 28-30 nm çapında, tek iplikli RNA 
içeren, küçük, kılıfsız, ikozahedral kapsidli, bir virüs familyası.  
 
Piksid (Piksidyum) Kapsül: Kapaklı kapsül, kapaklı koruncak. Çevresel olarak 
yanlan ve bir kapak oluşturarak açılan meyve. 
 Pilos: Yumuşak tüylü. Yüzeyi ince zayıf ve yumuşak tüylerle kaplı olan. 
 
Pilus: Bakteri iplik uzantıları. Bakterinin zemine veya besin maddesine 
yapışmasını sağlayan ya da konjugasyon esnasında DNA aktarımını sağlayan iplik 
şeklinde uzantıları. 

---