YüZÜNCÜ yil üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ

 
244
                                                                                                                                          
1
 Ahmed b. Hanbel, Müsned, I/191,194; el-Buharî, Sahîh, K. Edeb, 13; Tefsîru Sure, 47, K. Tevhîd, 
35 ; Müslîm ; Sahih, K. Birr, 16. 
2
 Ahmed b. Hanbel, Müsned, I/191,194; el-Buharî, Sahîh, K. Edeb, 13; Tefsîru Sure, 47, K. Tevhîd, 
35 ; Müslîm ; Sahih, K. Birr, 16. 
3
 Ahmed b. Hanbel, Müsned, I/191,194; el-Buharî, Sahîh, K. Edeb, 13; Tefsîru Sure, 47, K. Tevhîd, 
35 ; Müslîm ; Sahih, K. Birr, 16. 
4
 et-Tebrîzî, Mişkâtü’l-Mesâbîh, 4931; İbn Hacer, el-Metâlibu’l-Âliye, 2485. 
5
 Ahmed b. Hanbel, Müsned, I/191,194; el-Buharî, Sahîh, K. Edeb, 13; Tefsîru Sure, 47, K. Tevhîd, 
35 ; Müslîm ; Sahih, K. Birr, 16. 
6
 El-Aclûnî, Keşfu’l-Hafâ, I/431. 
7
 9/ Tevbe : 36.  
8
 et-Tebrîzî, Mişkâtü’l-Mesâbîh, 4931; İbn Hacer, el-Metâlibu’l-Âliye, 2485. 
9
 /A’râf:43. 

---

 
245
 
1 
 
 
 
5 
 
 
 
 
10 
 
 
 
 
15 
 
 
 
 
20 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
el-BÀbü’å (
A147b
) åÀní ve’l-åÀliåÿn fí èAlí kerremallah u vechehu  
ﻢﻳﺣرﻟاﻦﻣﺣرﻟاﷲاﻢﺴﺑ 
1
ﷲاتاﺬ  ﻰﻔٌ  ﺲﻮﺴﻣﻣٌ  ﻰﻟﻋ  ﻢﻋلﺎﻘ  hemÀn bu maènÀya ki ﻖﻃﺎﻧﻟا  ﷲاﻢﻼﻜ  ﺎﻧا kelÀm-ı  ãıfÀt 
õÀtıdur ve õÀtdan münfekk ve münúaùıè olmaz ve Óaúúuŋ kelÀmı daòı bir 
ãıfatdur õÀtdan münfekk olmaz  èAlí  anuŋçün eyitdi ﻖﻃﺎﻧﻟا ﷲاﻢﻼﻜ ﺎﻧا pes resÿl 
a.s. eydür (
M154b
) 
2
ﷲاتاﺬ ﻰﻔٌ ﺲﻮﺴﻣﻣٌ ﻰﻟﻋ ve daòı èAlí  eyitdi  دﻗﻔ  ﻪﺳﻔﻧ   ﻒرﻋ   نﻤ 
3
ﻪﺑر  ﻒرﻋ  pes  nefsin bilmek oldur ki kişi kendüyi ÒudÀnuŋ kelÀm-ı nÀùıúı bile 
ol ki kelÀm-ı ãÀmetdür (
H146a
) kelÀm-ı nÀùıúuŋ  (
N101b
) èilmidür resÿl a.s. 
buyurdı ki men tenzíl ile  ceng eyledim èAlí gele  te'víl ile ceng ide didi pes 
tenzílüŋ óaúíúati te'víldür ol kimse ki te'víl ile ceng eyler maènÀ-i te'víl  
ÒudÀdan aŋa nÀzil olmış ola tÀ ki te'víl ile ceng eyleye resÿl a.s. eyitdi tenzílüŋ 
óükmi ile her yirde ki bÀng-ı namÀz olmaya  anları úatl ideler didi ve esír 
eyleyeler didi ve daòı her kim  bu emre teslím ola  ol MüselmÀndur didi be-
óisab-ı ôÀhir-i  tenzíl ve daòı  bilmek gerekdür ki  ne maènÀdur ki bu  óükm-i 
İslÀmı  ve küfri bir (
A148a
) bÀng-ı namÀzda úodı ve daòı  ol nidÀnuŋ èadedini 
ve èilm-i te'vílini her kimse ki bilmese MüselmÀn olmaya ol ehl-i te'víl olmaya 
ez-rÿy-ı bÀùın ve daòı resÿl a.s.'dan mervídür ki on dört biŋ  yıl Ádemüŋ ve 
Óavvanuŋ òilúatinüŋ  ôuhÿrından öŋdin  ben ve èAlí bir nÿr idüú didi niçün on 
dört biŋ yıl óükm itdi anuŋçün ki (
M155a
) èindallah her gün biŋ yıldur ًﺎﻣﻮﻴ ناﻮ 
4
نودﻌﺗ ﺎﻣﻣ ٍ ﺔﻧﺴ  ﻒﻟﺎآ  كﺑر  دﻧﻋ  niçün (
H146b
) biri biŋ yıl miúdÀrınca oldı anuŋçün 
ki nihÀyet èaded biŋdür kelÀm-ı èArabda ve daòı Óaú taèÀlÀ Úur'Ànda buyurdı 
ki 
5
ًﺎﻧﻳﺑﻣً  اروﻧ  ﻢﻜﻳﻟا  ﺎﻧﻟزﻧاﻮ 
6
ﻪﻌﻣ  لزﻧا  ىذﻟا  رﻮﻧﻟا  اوﻌﺑﺘاﻮ  pes nÿr kelime ola mecmÿè-ı 
kelime kendü õÀtında bir kelime ola ve daòı Óaú taèÀlÀ   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3. hemÀn bu maènÀya : hemÀn maènÀdur M 
4. õÀtıdur ve : - A / ve münúaùıè : - A 
4-5. ve Óaúúuŋ kelÀmı daòı bir ãıfatdur õÀtdan münfekk olmaz : - A 
5. eyitdi : aydı H 
5-6. pes Resÿl a.s. eydür ﷲاتاﺬ ﻰﻔٌ ﺲﻮﺴﻣﻣٌ ﻰﻟﻋ : - A 
6. ve daòı : ve A 
8. kelÀm-ı nÀùıúuŋ  èilmidür :èilm-i kelimedür A 
9. didi : - N 
11. eyleye : ide N / eyitdi : - A 
12-13. ve esír eyleyeler didi : - A 
13-14. be-óisab-i ôÀhir-i  tenzíl: be-óükm-i tenzíl N 
16. bilmese : - H / MüselmÀn olmaya ol ehl-i te'víl olmaya : MüselmÀn-ı te'víl olmaya : H, N, 
M 
17. on dört biŋ yıl : on dört yıl A  
18. nÿr idüú : nÿrduú A, M 
19. نﺎﻜ : - A, H 
20. biŋ yıl : biŋ A, H 
21. kelÀm-ı èArabda : èArab kelÀmında H, N, M / Úur'anda : - A 
21-22. Úur'Ànda buyurdı ki : buyurdı ki Úur'Ànda M 
22. اوﻌﺑﺘاﻮ : اوﻌﺑﺘﺎﻔ  A, H, N, M
 

---

 
246
 
25 
 
 
 
 
30 
 
 
 
 
35 
 
 
 
 
40 
 
 
 
 
45 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
çünki (
N102a
) Àdemi yaratdı ol nÿrı iki úısmet eyledi be-óisÀb maôhar ve illÀ 
nÿr úısmet-peõír degildür ol ki eyitdi nÿrı iki úısmet eyledi anuŋçün ki Ádem 
muèallim-i melÀ'ikedür hem muèallim-i esmÀdur be-óükm     ﻰﻟﻋ   ﻰﻟﺎﻌﺗ   ﷲا  ﻖﻟﺧ 
7
ﻦﻣﺣرﻟا  ﺖرﻮﺼ  Ádem òalífe-i ÓudÀdur  ol nÿr iki maôharda ôÀhir oldı ol nÿrı 
Óaú taèÀlÀ iki úısmet eylemiş ola iki maôharda ve daòı òilúat-i Àdem vaútinde 
ﻖﻃﺎﻧﻟا  ﷲاﻢﻼﻜ  ﺎﻧا  óükmiyle ve ﺀﺎﺑﻟا  ﺖﺣﺘ  ﺔﻂﻗﻧﻟا  ﺎﻧا óükmiyle ki Àteş  ﷲﺎﻧا  ﻰﻧا  didi ve 
ترﻮﺻ  نﺳﺣا  ﻰﻔﻮ 
8
ٍﻂﻂﻗٍ  درﻣا  ﺖرﻮﺻ  ﻰﻔ  ﻰﺑر  تﻴار  (
A148b
) didi èibÀretdür 
Muóammed ve èAlinüŋ sebèu'l-meåÀnísinden (
M155b
) çünki ikisi daòı ehl-i 
bihiştdür ÒudÀvend-i sebèu'l-meåÀní olalar ve kelÀm-ı nÀùıú olalar (
H147a
) 
ﷲاﻢﻼﻜ ﺎﻧا 
9
ﻪﺑر  ﻒرﻋ دﻗﻔ ﻪﺳﻔﻧ ﻒرﻋ نﻤً ارﻬﺟ ﻰﻌﻣ ترﺻﻮً ارﺴ ﺀﺎﻳﺑﻧﻻا ﻊﻣ ﺖﻧﻜ ﻰﻟﻋ ﺎﻳ ﻢﻋلﺎﻗ 
ﻖﻃﺎﻧﻟا anuŋçün didi  ﺺﻌﻳﻬآ ﺎﻴ  didi her kim kendü nefsini bilse ÒudÀsını bile şol 
münÀsebetle ki óaúíúat-i Àdem kelÀm-ı nÀùıú-ı ÒudÀdur ve kelÀm-ı 
mütekkellimden cüdÀ degildür ÒudÀ ile nefs arasında ki kelÀmullahdur ki 
infikÀk yoúdur ٍﺾﻌﺑﺑ رﻔآﻧ   ٍﺾﻌﺑﺑ نﻣﺆﻧ نﻮﻟوﻗﻳﻮ (
N102b
) ﻪﻟﺴرﻮ ﷲاﻦﻳﺑ نﻮﻗرﻔﻳ نﻳذﻟا نا 
10
ًﺎﻧﻳﻬﻣً ﺎﺑاذﻋ نﻳرﻓﺎﻜﻟﻟ ﺎﻧدﺗﻋاﻮً ﺎﻗﺣ نﻳرﻓﺎﻜﻟا ﻢهﻚﺋﻟﻮاً ﻼﻳﺑﺴ كﻟاذ ﻦﻳﺑ اﻮذﺧﺗﻳ نا نﻮدﻳرﻳﻮ mecmÿè 
eşyÀ yüzlerini zemíne dutmışlardur  şöyle gerekdür ki insÀn yüzini kendüye 
duta tÀ ki rabbini bile kendü nefsini bilmek oldur ki ﻖﻃﺎﻧﻟا ﷲاﻢﻼﻜ ﺎﻧا andan aŋa 
òiùÀb eyleye ki ًارﻬﺟ ﻰﻌﻣ ترﺻﻮً ارﺴ ﺀﺎﻳﺑﻧﻻا ﻊﻣ ﺖﻧﻜ ﻰﻟﻋﺎﻳ anuŋçün didi on dört biŋ 
yıl ben ve èAlí bir nÿr idük  daòı eyitdi 
11
ىرﻮﻧ ﷲاﻖﻟﺧ ﺎﻣ لﻮاً ﺎﻧﻳﺑﻣً اروﻧ ﻚﻳﻟا ﺎﻧﻟزﻧا ﺎﻧا 
didi pes kendü (
H147b
) kelÀmına nÿr didi ben ve èAlí bir nÿr idük didi ﻢﻬﻣزﻟا ﻮ 
12
مﻳرﻣ  ﻰﻟا  ﺎﻬﻳﻗﻟا  ﻪﺗﻣﻟﻜ  ﻮ  ىﻮﻗﺘﻟا  ﺔﻣﻟﻜ    (
M156a
)  pes ol delíl ol kelÀm-ı nÀùıú ola ki 
kelÀm-ı nÿrdur    didi ve  daòı   şol duèÀda ki  meãÀ (
A149a
) bíóde gelmişdür ki 
13
ًارﻮﻧ ﻰﻌﻣﺴ ﻰﻔﻮً ارﻮﻧ ىرﺻﺑ ﻰﻔﻮً ارﻮﻧ ﻰﺑﻟﻗ ﻰﻔ لﻌﺟا yaèní mecmÿè kelime ve kelÀm ile 
dimekdür anuŋçün ki otuz iki kelimenüŋ maôharıdur nÿrdur ve kelÀmullahdur 
ki 
14
ضرﻻاﻮ تاﻮﻣﺴﻟا رﻮﻧ ﷲا  ve daòı mü'minler ﺎﻧرﻮﻧ ﺎﻧﻠ ﻢﻣﺗا kim dirler münÀfıúlar 
15
ﻢﻜرﻮﻧ نﻤ   ﺲﺑﺗﻗﻧ  ﺎﻧورظﻧا  dirler (
N103a
) ve daòı 
 
 
 
 
 
 
 
 
24-27. maôhar ve illÀ nÿr úısmet-peõír degildür............. Àdem òalífe-i ÓudÀdur: - A 
27. ol nÿrı Óaú taèÀlÀ iki úısmet eylemiş ola iki maôharda ve daòı : - A 
28. òilúat-i Àdem ve úatında : Àdem ve óavvÀ òilúatinde ki A 
31-32. sebèu'l-meåÀnísinden çünki ikisi daòı ehl-i bihiştdür : sebèu'l-meåÀní olalar H 
32. ÒudÀvend-i sebèu'l-meåÀní olalar : - H ; ÒudÀvend-i sebèu'l-meåÀnídür A / kelÀm-ı nÀùıú 
olalar : kelÀm-ı nÀùıúdur A 
34. kendü : - A 
35. kelÀm-ı nÀùıú-ı ÒudÀdur : kelÀm-ı nÀùıúdur A ; kelÀm-ı nÀùıúdur ÒudÀdur H 
36. kelÀmullahdur : kelÀm-ı nÀùıúdur H 
36-37. نﻳرﻓﺎﻜﻟﻟ ﺎﻧدﺗﻋاﻮً ﺎﻗﺣ نﻳرﻓﺎﻜﻟا ﻢهﻚﺋﻟﻮاً ﻼﻳﺑﺴ كﻟاذ ﻦﻳﺑ اﻮذﺧﺗﻳ نا نﻮدﻳرﻳﻮٍ ﺾﻌﻳﺑ رﻔآﻧ ٍ ﺾﻌﻳﺑ نﻣﺆﻧ نﻮﻟوﻗﻳﻮ 
ًﺎﻧﻳﻬﻣً ﺎﺑاذﻋ : - A ;ً ﻼﻳﺑﺴ كﻟاذ ﻦﻳﺑ اﻮذﺧﺗﻳ نا نﻮدﻳرﻳﻮ ٍ ﺾﻌﺑﺑ رﻔآﻧ   ٍﺾﻌﺑﺑ نﻣﺆﻧ : -M 
39 dutmışlardur : ùutmışlardur H 
40 duta : döne A ; ùuta H 
40-41. ki ﻖﻃﺎﻧﻟا ﷲاﻢﻼﻜ ﺎﻧا andan aŋa òiùÀb eyleye ki ًارﻬﺟ ﻰﻌﻣ ترﺻﻮً ارﺴ ﺀﺎﻳﺑﻧﻻا ﻊﻣ ﺖﻧﻜ ﻰﻟﻋ ﺎﻳ : - A 
41. anuŋçün didi : ve daòı eyitdi A 
42. nÿr idük : nÿrduú A, M 
43 didi pes kendü : pes kendü N, M/ nÿr idük : nÿrduú A; nÿruz M
 

---