Zaza anCabaZe evropuli saqarTvelo



Yüklə 4,48 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə32/218
tarix24.12.2017
ölçüsü4,48 Mb.
#17345
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   218

90

da igi avRanelebma daikaves. mahmud avRan xanma Mahmud  Afghan  Khan, 

romlis mamam mokla giorgi XI,  1722 wels Tavi iranis mmarTvelad 

gamoacxada. mas Zalzed eSinoda qarTvelebis da daumorCileblobis 

nacvlad qarTvelebs uflebebi SesTavaza. Sahis umcrosi vaJi Tahmasfi 

Tahmasp gadarCa isfahanis alyaSi moqcevisas da man agreTve gaugzavna 

vaxtangsa da bakurs mdidruli saCuqrebi im imediT, rom maTgan 

miiRebda daxmarebas.

amave dros, osmalebma SesTavazes vaxtangs gaerTianebuliyvnen 

sparseTis winaaRmdeg, magram man arCia rusebis mxare daekavebina. 

petres dapirebam, rom miawodebda kavkasiel qristianebs samxedro 

daxmarebas, didi eiforia gamoiwvia qarTvelebsa da somxebSi, radgan 

orives undoda yofiliyo ruseTis mflobelobaSi. 1722 wlis seqtemberSi 

vaxtangi 40 aTasian qarTul­somxur armiasTan erTad dabanakda ganjaSi, 

raTa SeerTebodnen rusebis eqspedicias. es iyo pirveli samxedro 

kampania kavkasiaSi, romelic petre didma wamoiwyo 1722 wlis ivlisSi, 

rodesac man aiRo derbenti da generalma maTiuSkinma daikava baqo. 

miuxedavad amisa, petrem SeaCera Tavisi kampania senatidan miRebuli 

cudi ambebis gamo da dabrunda astraxansa da Semdeg peterburgSi. 

vaxtangi mitovebul iqna rusi mokavSirisgan da 1722 wlis noemberSi 

TbilisSi dabrunda.

Tumca kavkasiaSi yvelaze didi qristianuli armia Seiqmna, mainc 

verafris gakeTeba SeZles. am situaciiT isargebla TurqeTma, romelic 

kaxeTis muslimi mefis mokavSire iyo, vinc daRestnidan daiqirava 

lekebi da Tavs daesxa qarTls. 1723 wels dakavebul iqna Tbilisi da 

3 dRis ganmavlobaSi Zarcvavdnen mas. konstantinopolis Constantinople 

(Kucuk  Kainarka)  Tractate  1724 wlis traqtatis mixedviT, TurqeTma kaspiis 

zRvis napiri dauTmo petres, saqarTvelosa da somxeTis mflobelobis 

sanacvlod.  12 weli batonobda TurqeTi kaxeTsa da qarTlSi.

dasavleT saqarTvelo TurqeTis kontrolis qveS iyo mefe simonTan 

brZolis Semdeg. iseve rogorc mefe vaxtang VI, simonic mTlianad rusi 

petres imedze iyo. petrem samxedro floti aaSena mdinare donze 

da daikava azovis porti. ruseTi mxolod dReebiT iyo moSorebuli 

samegrelos, afxazeTsa da imereTs. gavrcelda Worebi britanelebisa da 

rusebis Sav zRvaze win wawevisa, SvedeTis cixidan ganTavisuflebuli 

aleqsandre batoniSvilis meTaurobiT. dasavleT saqarTvelom daiwyo 

uaris Tqma osmalebisTvis xarkis gadaxdaze, magram vaxtangis fiaskos 

Semdgom Turqebis Tavdasxmebma male CaaxSo es urCoba

1

.

1



  osmalebs ar undoda dasavleT saqarTvelos oficialuri aneqsia da 

mosaxleobis islamizacia; Tuki amas gaakeTebdnen, veRar miiRebdnen 




91

TurqeTsa da sparseTs Soris omebSi, saqarTvelos mosaxleobis 

sami­meoTxedi nawili ganadgurebuli iyo da mefe vaxtang VI­m dedofal 

rusudanTan (warmoSobiT Cerqezi), mTel ojaxTan da 1200 kacian Tanmxleb 

amalasTan erTad 1724 wels gadakveTa kavkasia ruseTis mimarTulebiT. 

maT ruseTSi Caitanes wminda nivTebi, maT Soris `lursmani~, romliTac 

ieso jvarze gaakres. es nivTi qarTvel mefes me­13 saukuneSi gadaeca 

saCuqrad bizantiis imperatorisgan, romelic axla ruseTis romeliRac 

muzeumSi inaxeba.

petre gaSmagebuli iyo im faqtiT, rom vaxtangma qveyana aseT 

dros datova da ar darTo neba peterburgSi darCenisa. mefe arCilis 

qaliSvils darejans Zalzed axlo urTierToba hqonda petre didTan 

da moagvara petres da vaxtangis Sexvedra, magram didi tragedia iyo 

mefisTvis, rodesac Seityo petres gardacvalebis ambavi 1725 wels. 

`papuna orbelianis qronikebis~ `Chronique  de  Papouna  Orbeliani~ mixedviT, 

petres ukanaskneli sityvebi iyo `saqarTvelo imeddakargulia, daicaviT 

is rwmenis gulisaTvis da gagzavneT jarebi Cemi xarjebiT~, `Georgia  is 

desperate,  protect  it  in  sake  of  our  faith,  send  the  troops  on  my  expenses~. ramdenime 

xnis win ganrisxebulma petrem mokla Tavisi vaJi aleqsei (iseve rogorc 

ivane mrisxanem) da aRar hyavda memkvidre (danarCeni 6 vaJi yrmobis 

asakSi daiRupa). 1722 wels man gadawyvita, rom memkvidre mxolod mefis 

arCevani iyo da ara genialogiis sakiTxi. 1724 wels man Tavisi meore 

litvel­poloneli meuRle ekaterine I (marTa helena skovronska) 

Catherine  I (Marta  Helena  Skowronska) gamoacxada TanammarTvelad da man 

imefa petres gardacvalebis Semdeg 2 wlis manZilze, Tumca memkvidre 

ar dautovebia.

ekaterine  I (1725­1727 ww.) ecada daxmareboda stumrebs saqarT­

velodan da gaugzavna mniSvlovani Tanxa da gadasca miwis nakveTi 

(maTi vaJebi gaxdnen cnobili rusi generlebi, borodinos brZolis 

gmiri, Tavadi petre bagrationis CaTvliT, s. laSqarevi (laSqariSvili) 

msaxurobda sagareo saqmeTa saministroSi, rogorc Turquli 

departamentis xelmZRvaneli da sxva), magram geopolitikurad 

SeuZlebeli iyo saqarTvelos daxmareba aseT rTul periodSi. isic 

ki SesTavazes, rom yvela kaxeli daesaxlebinaT ruseTis dausaxlebel 

gadasaxadebs urwmunoebisagan da ver miiRebdnen saukeTeso mona­mebr­

Zolebs. mxolod Cerqezebi darCebodaT. amasTan, Turqebs gauCndebodaT 

zedmeti pasuxismgebloba adgilobrivi muslimanebis socialuri uzrun­

vel  yofisaTvis. ase rom, me­18 saukunis ganmavlobaSi samegrelo, imereTi, 

afxazeTi, guria da raWa ZiriTadad ebrZodnen erTmaneTs, raTa rac 

SeiZleba meti mona gaeyidaT osmaleTSi.




92

teritoriaze mdinare TergTan, magram SeTavazebaze uari iTqva 

qarTvelebisTvis gasagebi mizezis gamo.

ekaterine  I­is sikvdilis Semdeg gvirgvini gadaeca ara dedoflis 

qaliSvils, aramed aleqseis vaJs petre II­s (1727­1730 ww.), romelic 

Zalzed avad iyo da misi sikvdilis Semdeg, romanovebis dinastiis 

mamrobiTi sqesis pirdapiri xazi damTavrda da mefes aRar darCa 

realuri memkvidre. uzenaesma sabWom airCia petres Zmiswuli ana 

ivanovna, rogorc ruseTis imperatori 1730 wlidan 1740 wlamde. 

ana gaTxovebisTanave daqvrivda, amitom Svilebi ar hyavda. man 

sasiyvarulo kavSirebi gaaba fon bironTan von  Biron da burqardt 

qristof miunixTan Burchardt  Christoph  Munnich espaneTis memkvidreobis 

omis veteranTan, romelic ganaTlebiT inJineri iyo, msaxurobda omis 

kolejis prezidentad, da warmatebiT daasrula petres evropuli 

(prusiuli) stilis samxedro reforma, daaarsa mZime husarTa nawilebi 

da grenaderebi. misi mTavroba imarTeboda germanelebis mier. 1734 

wels imperatorma anam vaxtang VI­c ki gagzavna sparseTSi, rogorc 

despani, magram sparseTi ukve gaerTianebuli iyo nadir Sahis mier da 

misia SeCerebul iqna. TurqeTTan omis mzadebis gamo anam aRudgina 

sparseTs dapyrobili teritoriebi kaspiis zRvis gayolebiT, baqos 

da derbentis CaTvliT. 1735 wels ruseTma omi gamoacxada osmalebis 

winaaRmdeg, miunixis ambiciuri gegmebis Sesabamisad, romelic gegmavda 

konstantinopolis aRebas, magram es gegma gadaido, sanam gadawydeboda 

azovisa da yirimis Tema. ruseTis ZiriTadi Zalebi miunixis meTaurobiT 

daeSva dneprisken, daipyro azovi, magram yirimSi damarcxda. 

1740 wels, anas sikvdilamde 2 kviriT adre, man Svilad aiyvana 

princ briunsvik­luneburgisa da meklenburgis dedoflis Prince 

Brunswick­Lüneburg  and  Duchess  of  Mecklenburg  8 kviris vaJi, romelic 

Tavis memkvidred daasaxela, mefe ivane VI. magram erT welSi, 1741 

wels elisabed petrovam, petre I­is kanonierma qaliSvilma, gamoiyena 

rusebis Sovinisturi grZnobebi SeZlo ubralo xalxis keTilganwyoba 

moepovebina da gvardielebis mxardaWerac miiRo, amiT ki xelSi Caigdo 

gvirgvini. preobraJenskis polki zamTris sasaxlisken daiZra, sadac 

daapatimres Cvili imperatori da misi ojaxi graf miunixTan erTad. es 

aRmoCnda gabeduli svla, romelmac sisxlisRvris gareSe Caiara. miunixi 

da germaneli msaxurebi dapatimrebul iyvnen RalatisTvis, romelTac 

unda aerCiaT an sikvdili, an cimbirSi gadasaxleba. antiucxouri 

grZnobebi, praqtikulad antigermanuli, sakmaod Sors wavida. frangebi, 

revoluciebisa da napoleonis drosac ki, popularulni gaxdnen.

Cvili mefe 25 wliT daapatimres da rodesac imperator ekaterine 

II­s winaaRmdeg SeTqmulebma moiTxoves mefe ivanes ganTavisufleba, 



Yüklə 4,48 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   218




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə