Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги



Yüklə 27,58 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə55/64
tarix30.04.2018
ölçüsü27,58 Kb.
#40837
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   64

bеriladigan  va  yana  bеlgilanadi.  Matеrial  3  yoki  5  marta  aylangandan  so‘ng 
o‘qituvchi va talabalar o‘rtasida muhokama qilinadi. 
№ 
Jarayonlar 
Moddaning kichik 
doirada (biologik) 
aylanishi 
Moddaning katta 
doirada (gеologik) 
aylanishi 


 



 

 

 

 

Organizmlar o‘rtasida. 
Quruqlik  muhitida  tuproq  bilan  organizm 
o‘rtasida. 
Gidrosfеrada organizm bilan suv o‘rtasida.  
Quruqlik bilan dunyo okеanlari o‘rtasida.  
Quruqlikdagi 
o‘simliklarning 
gazsimon 
moddalar  va  suvda  erigan  minеral  tuzlarning 
yutilishi va organik modda hosil bo‘lishi. 
Organik  moddalarning  konsumеntlar  va 
rеdutsеntlar  tanasidan  o‘tib,  qayta  ishlanib, 
parchalanadi va minеrallashadi.  
Quruqlikdagi  moddalarning  daryo  va  havo 
oqimlari bilan okеanga kеlib tushishi. 
Dеngiz  yotqiziqlarining  quruqlikka  qayta 
chiqishi. 
Okеan tubining ko‘tarilishi va natijada kuruqlik 
ayrim joylarining cho‘qishi. 
 
 
 
 
 «Муаммоли ўқитишнинг» блок-схемаси.       


«Муаммоли ўқитишнинг» блок-схемаси
 
 
 
Муаммоли ўқитишнинг технологик схемаси 
БКМ–билим, кўникма, малака 
АФУ – ақлий фаолият усуллари 
 
 
П
Е
Д
А
Г
О
Г 

Педагогик 
муаммоли 
вазият  
 

Ёрдам  
 

Ахборот  
 
Психологик  
муаммоли вазият  
 
Муаммо (номаълумни  
ҳис этиш) 
 
Муаммони ечиш  
 
излаш 
 
Т 
 
А 
 
Л 
 
А 
 
Б 
 
А 
 
 
Я 
А 
н 
Ф 
г 
У 
и 
  
 
р 
 
и 
Б 
в 
К 
о 
М   ж 
 
и 
Педагог фаолияти 
 
Талаба фаолияти 
 
таҳлил 
 


 
122 
Муаммоли  ўқитиш,  ижодий  жараѐндан  ностандарт  илмий-ўқув  масалаларни 
ностандарт  усуллар  билан  ечишни  тақазо  этади.  Талабаларга  машқ  учун 
бериладиган масалалар, олинган билимларни мустаҳкамлаш ва малакалар ҳосил 
қилиш  учун  хизмат  қилса,  муаммоли  масалалар  эса  фақат  янги  ечимлар 
излашга қаратилади. 
 
Назорат саволлари 
1.
 
Муаммоли таълим технологияларининг ўқитишдаги аҳамияти. 
2.
 
Муаммоли таълим турлари 
3.
 
Муаммоли вазият методи 
4.
 
Муаммоли таълим технологияларининг қандай имкониятларга эга? 
5.
 
Муаммоли вазиятларни ҳал қилиш неча босқичда кечади? 
6.
 
Муаммоли вазиятнинг турлари 
7.
 
Муаммоли вазифаларни ташкил қилиш. 
 
Фойдаланилган адабиѐтлар 
1. 
2.  Ro‘zieva  D.,  Usmonboyeva  M.,  Holiqova  Z.,  Эшчонов  Э.У.  interfaol  metodlar: 
mohiyati va qo‘llanilishi. Metodik qo‘llanma. –Т. 2013.- 46 б. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


 
123 
VI.КЕЙСЛАР БАНКИ 
 
 
 
 
 1-Кейс. Jamiyatning ma‘suliyati va ekotizimdagi global o'zgarishlar 
 
 
Atmosfera  havosini  ifloslantirishga  asosiy  sababchi  bo'lgan  sanoat  obyektlari  Toshkent 
(42,7%),  Qashqadaryo  (14,6%),  Buxoro  (10.9%),  Navoiy  (8,1%),  Farg'ona  (6,8%)  viloyatlarida 
jamlangan. Sanoat salo-hiyati energetika, (jolra va rangli metallurgiya, kimyo va neftkimyo sanoati 
(asosan,  o'g'itlar  ishlab  chiqarish),  gaz  sanoati,  neftni  qayta  ishlash  zavodlari,  sement  va  -boshqa 
qurilish materiallari ishlab chiqaruvchi korxonalar obyektlaridan iborat. 
Davlat statistik hisoboti ma'lumotlariga ko'ra,  yiliga  yirik korxonalardan (IES va IEM) 200 
ming  tonnadan  ortiq  ifloslantiruvchi  moddalar  atmosferaga  chiqariladi.  Asosiy  ifloslantiruvchi 
moddalar  —  qattiq  chang  zarralari,  oltin-gugurt  dioksidi,  azot  oksidlari,  uglerod  oksidi,  vannadiy 
besh  oksidi  va  benzapiren  hisoblanadi.  Eng  ko'p  rniqdorda  ya'ni,  tarmoq  bo'yicha  —  57,6%ni, 
respubJika  bo'yicha  esa  —  44,  16%ni  tashkil  etuvchi,  121,38  ming  tonna  oltingugurt  dioksidi 
atmosferaga  chiqariladi.  Atmosferaga  o‘ta  zaharli  oltingugurt  dioksidi  gazini  qaysi  tarmoqlar 
chiqarishini  aniqlang va  tushuntiring. Atmosferada ushbu  gazning  miqdori haddan ziyod ko‘payib 
ketishi bilan yuzaga keladigan muammoli
 вазиятларни таҳлил этинг, ечимини топинг ва 
вазиятдан чиқиб кетинг. 
 
Кейсни бажариш бўйича топшириқлар: 
 
1. Atmosfera havosining сифатини баҳоланг. 
        2.  Havodagi  таъсир  этувчи  моддаларнинг  физик-кимѐвий  хусусиятларини 
ўрганинг
 
       3. Таъсир этувчи моддаларнингкимѐвий формулаларини ѐзинг
 
       4.Таъсир этувчи моддаларнинг миқдорини аниқланг
 
 
2-Кейс. Ochiq suv havzalarining ekologigienik holati 
O‗zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  2001  yil  4  oktyabrdagi 
―Zarafshon daryosi havzasida ekologik va sanitar-epidemilogik vaziyatni yaxshilash 
to‗g‗risida‖gi  401-sonli  qarorini  bajarish  borasida,  Buxoro,  Navoiy,  Samarqand  va 
Jizzax viloyatlarida Zarafshon daryosi va unga kelib qo‗shiladigan irmoqlardagi suv 
sifatining  monitoringi  olib  borilmoqda,  daryoga  noqonuniy  tashlamalarni  tugatish 
borasida o‗z vaqtida choralar ko‗rilmoqda, daryoga tashlamasi bo‗lgan ob‘ektlardan 
oqizilayotgan suvlar tizimli nazorat qilinmoqda. 
O‗zbekiston Respublikasi atrof tabiiy muhiti ifloslanishi monitoringi ma‘lumotlariga 
ko‗ra, Zarafshon daryosi suvlari O‗zbekiston Respublikasiga kirishida (Ravot-Xo‗ja) 
muntazam  ravishda  fenol  bilan  2-4  PDK  va  mis  bilan  1,1-3,5  PDK  atrofida 
ifloslangan  bo‗lsada,  uning  sifati  II–toza  suvlar  sinfiga,  keyinchalik  daryo  oqimi 
bo‗ylab pastga qarab oxirigacha III-sinf – o‗rta me‘yor ifloslangan suvlarga o‗tgan. 
Мазкур daryo suvlarini   таҳлил қилиш усулларини танланг. 


Yüklə 27,58 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   64




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə