128
VI. MUSTAQIL TA‘LIM MAVZULARI
Mustaqil ishni tashkil etishning shakli va mazmuni
Tinglovchilarning mustaqil ishi o‗rganilayotgan mavzu yuzasidan ma‘lumotlarni
axborot texnologiyalarining imkoniyatlaridan keng foydalangan xolda yig‗ish,
olingan ma‘lumotlarni mustaqil ravishda ishlab chiqish, tahlil qilish va amaliyotda
qo‗llay olishdan iborat bo‗lib, uning shakllari turli ko‗rinishda bo‗lishi mumkin.
Mustaqil ishga mo‗ljallangan mavzular quyida keltiriritilgan.
Mustaqil ishni bajarish natijalari baholanadi. Uyga vazifalarni bajarish,
qo‗shimcha darslik va adabiyotlardan yangi bilimlarni mustaqil o‗rganish, kerakli
ma‘lumotlarni izlash va ularni topish yo‗llarini aniqlash, internet tarmoqlaridan
foydalanib ma‘lumotlar to‗plash va ilmiy izlanishlar olib borish, mustaqil ravishda
ilmiy manbalardan foydalanib ilmiy maqola va ma‘ruzalar tayyorlash kabilar
tinglovchilarning mashg‗ulotlarda olgan bilimlarini chuqurlashtiradi, ularning
mustaqil fikrlash va ijodiy qobiliyatini rivojlantiradi.
VI.МУСТАҚИЛ ТАЪЛИМ МАВЗУЛАРИ
1.Turlarning paydo bo‘lishi: tabiiy tanlanish va yangi turlarning shakllanishi
Ecological Speciation: Natural Selection and the Formation of New Species
2.Populyatsiyalar ekologiyasi. Population Ecology.
3. Bioxilmaxillik va ekosistemalarning funktsiyalari. Biodiversity and Ecosystem
funcnioning
4.Ecosistemalardagi global o‘zgarishlar. Ecosystems to Global Changes
5. Lanshaftlarda biosfera-atmosferaning bog‘liqligi Biosphere–Atmosphere
Interactions in Landscapes
6.
Dengiz ekosistemasi. Xizmatlari . Marine Ecosystem Services
7.Hamjamiyat va ekosistema. Communities and Ecosystems
8.Turlar yoqolishining sabablari va oqibatlari. Causes and Consequences of
Species Extinc tions
9.Inson hukmronligi ostidagi tizmlar. Agroekosistemalar. Human-Dominated
Systems: Agroecosystems
129
8.Тестлар..................................................................................................................
1.Sanoat korxonalaridan yiliga necha mikdorda SO
2
ajralib chiqadi?
!A) 1.254 10
9
T
V)1.520 10
9
T
S)2.00 10
9
T
D)2.250 10
9
T
2.Tirik organizmlarning individual rivojlanish jarayoning bir fazasi davrida tugridan-
tugri tasir kiladigan muxit elementlariga…..
A)Abiotik omillar
V)Biotik omillar
S)Antropogen omillar
! D)Ekologik omillar
E)Atropik omillar
3.Ekologik omillar tirik organizmga kanday tasir kiladi?
A)Ayrim turlarni malum xududdan sikib chikaradi va ularning geografik tarkalishida
uzgarishlarga olib keladi.
V)Turlarning kupayishi va nobud bulishini uzgartiradi.
S)Bir joydan ikkinchi joyga kuchib populyasiya va biotsenozlar zichligiga tasir
kursatadi.
D)Organizmlarda moslashish xususiyatlarini keltirib chikaradi.
! E)A,V,S,D
4.Abiotik omillar…..
!A)Organizmlarga tasir kiladigan anorganik muxitning kompleks ta‘siri
V) Tirik organizmlar ta‘siri
S) Inson faoliyati ta‘siri
D) Zoogen omillar ta‘siri
E) Mikrobiogen omillar
5.Biotik omillar ta‘siri…..
A)Tirik organizmlar bir-birlari uchun ozuka
manbai
V)Bir tirik organizm tanasi boshka organizm uchun yashash muxiti
S)Bir organizm ikkinchi organizmning kupayishiga, tarkalishiga sabab bulishi
D)Tirik organizmlar bilan fizik kurshovning uzaro tasiri
!E)A,V,S,D.
6.Antropogen omil…..
!A)Xayvonot dunyosining ta‘siri
B)Usimliklar dunyosining ta‘siri
S)Inson xayot faoliyatinig ta‘siri
D)Mikroorganizmlar ta‘siri
E)A,V
130
7.Atrof muxit tushunchasini kim kim ekologiya faniga kiritgan?
! A)E.Gekkel
V)CH.Darvin
S)V.N.Sukachev
D)YA.YUksol
E)A.Tensli
8.Tirik organizmlarning xayoti uchun kerak bulgan muxit omillarning yig‗indisi bor
joy…..
A)YAshash jarayoni
V)Fizik kurshov
S)Biotik muxit
D)Abiotik muxit
! E)Ta‘biy muxit
9.Muxit tushunchasi …..
A)Xavo , tuprok
V)Tabiiy elementlar va usimliklar
S)YOruglik, suv muxiti
! D)Tabiiy elementlar va
vokelik
E)Tabiiy elementlar va xayvonot dunyosi
10.Tirik organizmlar
tasodifiy uchraydigan katlam
A)Biosfera
V)Eubiosfera
!S)Parabiosfera
D)Apobiosfera
E)Abiosfera
11.Tirik organizmlar
deyarli uchramaydigan katlam
A)Parabiosfera
V)Metabiosfera
S)Eubiosfera
D)Biosfera
!E)Apobiosfera
12.Biosfera tushunchasi fanga nechanchi yilda kiritilgan?
A)1900 y
V)1921 y
S)1850 y
!D)1875 y
E)1800 y