Ўзбекистон республикаси

Yurak-qon tomirlari kasalliklari
Yevropa regionidagi barcha mamlakatlarda kon aylanishi sistemasi kasalliklari o'limning eng ko'p tarqalgan sababi hisoblanadi. Yurak-qon tomirlari kasalliklari paydo bo'lishidagi qabul qilingan asosiy xavfli omillarga, jumladan, gipertoniya, qondagi xolesterinning yukori bo'lishi, shuningdek, tamaki chekish kiradi. Uzaro bog'lik omillarga semizlik, kam jismoniy faollik va ovqatda konsentratsiyalangan yog'lar. va tuzlarning ortikcha miqdorda bo'lishi kiradi. Butun aholi orasidagi yurak-qon tomirlari kasalliklari etiologiyasida atrof-muhit omillari roli unchalik katta emas. Ammo bu hol muayyan kasb kishilarini (garaj xizmatchilari, tonnel ishchilari va shuningdek, ko'cha intensiv harakatidagi yo'lovchilarni ham) zararlovchi ortiqcha darajadagi uglerod oksidi ta'sir qilganda yomonlashishi mumkin.


Rak
Yevropa regioni mamlakatlarida o'smali kasalliklar o'limga sabab bo'luvchi eng tarqalgan kasalliklar katorida qon aylanishi sistemasi kasalliklaridan keyingi ikkinchi o'rinda turadi. Erkaklardagi o'pka raki o'limga olib keluvchi eng keng tarkalgan rak shakli hisoblanadi, asosiy xavf omili esa - tamaki chekishdir.
Ayollardagi ko'krak raki rakdan o'lish sababining eng ko'p tarqalgani hisoblanadi. Ko'krak rakini paydo qiluvchi xavfli omillar noma'lum, birok turli gormonal va reproduktiv omillar bunga olib kelishi mumkin. Rakning ikkala jinsda ham tarkalgan yana bir shakli oshqozon, yo'g'on ichak raklaridir. Rakning bu shakllari paydo bo'lishi xavfiga ovqatlanish omillari ta'sir etadi, degan taxminlar bor.
Turmush tarzi (chekish, alkogol iste'mol kilish, ovqatlanish, reproduktiv axlok), genetik va gormonal omillar - rak paydo bo'lishining xavfini oshiruvchi omillar hisoblanadi. Atrof-muhit omillari ham ba'zi rayonlar yoki aholi guruhlarida alohida tarzda rol o'ynashi mumkin. Masalan, ishlab chiqarish faolmyati, mahalliy odatlar va sharoitlar, atrof-muhitning yomon holati teri, nafas olish a'zolari va peshob yo'llarvda rak paydo bo'lish xavfini oshirishi mumkin.