Зиёдулла Давронов

quyidagi axborot turlariga
diqqatni jalb etadi: 1. Notrival
axborot; 2. Trival axborot; 3. Ayniy axborot; 4. Teng ahamiyatli axborot; 5.
Teskari axborot; 6. Natijali axborot; 7. Operatsion axborot; 8. Teskari
operatsion axborot; 9. Asosiy axborot; 10. Teskari asosiy axborot; 11.
Assotsiatsion axborot. (M.Mazur. Kachestvennaya teoriya informatsii. M.,
1974 s 71-82). Ammo iqtisodchi olimlarimiz M. Sharifxo‘jayev va Yo.
Abdullayevlar boshqaruv jarayonidagi axborotlarni o‘zgacha holda turlarini
ko‘rsatib beradilar va ular keltirgan axborot turlari biroz tushunarli hamdir:
Axborot turlari;
t/r
Turkumlari belgilari
Guruhlar
1 Mazmuniga 
qarab
- iqtisodiy
- huquqiy
- sotsial
- texnikaviy
- tashkiliy
2 Kelish manbai va foydalanish joyiga
qarab
-
ichki axborot
- tashqi axborot

---

169
3 Kimga mo‘ljallanganligiga qarab
- korxona uchun
- bo‘lim uchun
- sex uchun
- uchastka uchun
4 Barqarorlik xarakteriga qarab
- oddiy axborot
- shartli
doimiy
axborot
- o‘zgarib turuvchi
axborot
5 Foydalanish uchun tayyorligiga
qarab
- dastlabki axborot
- oraliq axborot
- yakuniy axborot
6 Davriyligiga 
qarab
- smenali axborot
- sutkali axborot
- kvartallik axborot
7 Boshqaruv jarayonidagi vazifasiga
qarab
- direktiv axborot
- hisobot
ko‘rinishidagi
axborot
- hisobga
olish
bo‘yicha axborot
- nazorat
qilish
bo‘yicha axborot
8 Voqealarning kelib chiqishini aks
ettirish vaqtiga qarab
- tarixiy axborot
- joriy axborot
- perspektiv axborot
9 Mo‘ljallanganligiga 
qarab
- bir
maqsadli
axborot
- ko‘p
maqsadli
axborot. Ya’ni
ko‘p
muammolarni

---

170
yechishga
mo‘ljallangan
axborot
10 Mustahkamlash
va
saqlash
imkoniyatiga qarab
- og‘zaki axborot
- yozma axborot
- ovozli axborot
- tasvirli axborot
11 Muhimligiga qarab
- o‘ta
muhim
axborot
- muhim bo‘lmagan
axborot
12 To‘liqligiga qarab
- to‘liq, kompleks
axborot
- to‘liq bo‘lmagan
axborot
13 Xarakteriga qarab
- individual axborot
- universal axborot
14 Ishonarliligiga ko‘ra
- ishonchli axborot
- ehtimolli axborot
Axborot turlarining keng qirrali ekanligini ushbu guruhlanishdan ham
ko‘rayapmizki, buni yanada uzaytirish mumkin. Chunki bu ko‘rinish
boshqaruv sohasini qamrab olgan. Aslida bunday axborot turlarini inson
faoliyatidagi boshqa jarayonlarida ham aks etishini e’tirof etish kerak.
Axborot tizimi ilmiy ijodning faqat boshqaruv sohasidagina emas, balki
inson faoliyatini badiiy, tasviriy, umuman yashash uchun zarur bo‘lgan
barcha tomonlarini ham qamrab oladi. Demak, barcha sohalarda axborot
turlari bo‘lib, ular o‘zlarining ma’lum bir xususiyatlariga ega.

---

171