Зиёдулла Давронов
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Axborot turlari
Axborotni to‘plash uchun uning manbalari ko‘p bo‘lgani singari uning turlari ham mavjud va anchadir. Axborot ma’lumotlar va xabarlar to‘plami bo‘lib, unda yangiliklar hamda eski holatlar mavjud bo‘ladi. Axborotda ham vorislik tamoyili mavjuddir. Mutlaqo yangi axborotning bo‘lishi mushkuldir. Demak, yangi axborotlar eski axborotlar asosida paydo bo‘ladi. Axborotlar ishonchli bo‘lishi zarur. Munozarasiz axborotlar ijod jarayonini boshi berk ko‘chaga olib kiradi. Ortiqcha xarajat va vaqtning bekorga ketishiga olib keladi. Axborot turli sohalarni qamrab olgani uchun turli sohada ham axborotni olish va tarqatish o‘ta mas’uliyatlilikni talab etadi. Siyosiy, huquqiy, madaniy, texnikaviy, ijtimoiy sohalar ham bundan istisno emas. Ayniqsa, boshqaruv tizimida ham axborot o‘ta ishonarli bo‘lishi lozim. Boshqaruvchi organ boshqariluvchi ob’yektning holati hamda boshqariluvchi obe’kt bog‘liq bo‘lgan tashqi muhit holati haqida axborotlar olib turadi. Bu axborot boshqaruvchi organ tomonidan qabul qilinadi va shu axborot asosida u boshqaruvchi axborotni ishlab chiqadi. Shundan so‘ng axborot boshqariluvchi ob’yektga ta’sir o‘tkazadigan boshqaruvchi tizimning ijroiya organiga yuboriladi va bajarilishi nazoratga olinadi. Shundan keyin boshqaruv tizimida axborotni uzatish, olish, qayta ishlash va berish jarayoni amalga oshiriladi. Boshqarishda foydalaniladigan va bajarilishi uchun uzatiladigan axborotlarga quyidagi talablar qo‘yiladi: ishonchlilik, tushunarlilik, tezkorlik, to‘liqlik, tejamlilik va boshqalar. Axborotlar o‘zining tizimiga turlicha bo‘lishi mumkin. Axborotlarning oddiy va murakkab tizimlari oddiy axborot tizimi bu telefon yoki biror boshqa manba orqali olinsa, murakkab axborot manba yoki asosning holati bilan bog‘liqdir. Sababi manba holati ham murakkab bo‘lib undagi axborotni biror so‘z yoki biror manba bilan ham aytib bo‘lmaydi . Demak, axborot ham ko‘p xususiyat va tavsifdan iboratdir. Unda ijodning turli qirralaridan, texnik vositalardan foydalanishga to‘g‘ri keladi. Axborot tizimlarini to‘g‘ri tushunish ham ijodda yutuqlar garovidir. Axborot turlari axborot tizimlarining xususiyatlariga ham bog‘liq. Axborot tizimlari oddiy yoki murakkab bo‘lishi bilan birga quyidagi xususiyatlarga ham ega. 1. 168 Ma’lumotlarni olish va qayta ishlash jarayoni. 2. Axborotni qayta ishlash markazi faoliyati. 3. Axborotni qayta ishlash va hisoblash xizmati. 4. Mexanizatsiyalashgan yoki avtomatlashtirilgan axborotni tashkil etish tizimlari. Bu tizimlarning hayotiyligini ta’minlash avvalo inson faoliyatiga bog‘liq. Axborot tizimida inson markaziy figuradir. Shu sababli axborot uchun ishlaydigan shaxsga barcha imkoniyatlar yaratilishi eng muhim shartlardandir. Ta’kidlash lozimki, ko‘rsatilgan tizimlar ba’zi qulayliklarni keltirib chiqaradi. Jumladan, tizimning holati va uning ishonarligiga javob beruvchi mas’ul kishi javobgarligini oshiradi; ob’yektning umumiy faoliyatini anglab yetishiga ko‘maklashadi; axborotning tarkibiy qismlarini to‘la tushunishga yordam beradi; natijalar olishni tezlashtiradi; axborotlarning qanday qismidan, qayerda, qachon foydalanish kabilarga yordam beradi. Demak, axborot tizimi insonlar faoliyatini muvofiqlashtiradi. Ijod uchun keng yo‘l ochib beradi. Bu o‘rinda axborot turlari muhim ahamiyat kasb etadi. Masalan, axborot sohasidagi mutaxassislardan biri Marian Mazur Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|