126
- Nə deyirəm ki, sizin kimi şəxsiyyətin ekspedisiyada
iştirak etməsi bizim üçün böyük şərəfdir. - deyə kapitan
Xuan təqdiredici tərzdə dilləndi və canfəşanlıqla qoca
səyyahın əlini sıxıb ehtiramla sözünə davam etdi. - Möhtə-
rəm sinyorlar, kapitan Rodriges Kartahena və coğrafiya-
şünas Bartolomeu Salvatyero müşahidəçi kimi bizim ekspe-
disiyada iştirak edəcəklər.
- Sinyor kapitan, artıq araukanlar barəsində biz çox şey
öyrəndik, həm də sinyor Kartahena, özü də bizimlə həmin
ekspedisiyada iştirak edəcək. - deyə Vasko səbirsizliklə
dilləndi və içəridəkilərə ötəri nəzər salıb təmkinlə sözünə
davam etdi. - İndi isə keçək əsas məsələyə. Ekspedisiyanın
yola düşməyi hansı gün nəzərdə tutulub?
- Möhtərəm sinyorlar, bizim Mərkəzi Çili sahillərinə
yola düşməyimiz bu ilin axırına nəzərdə tutulmuşdu, - deyə
kapitan Xuan tələsmədən dilləndi və böyük ehtiram
nümayiş etdirə-etdirə sözünə davam etdi. - lakin sinyor
Rodrigeslə söhbət edəndən sonra soyuqlara düşməməkdən
ötrü yola düşməyimiz oktyabrın 1-nə qərara alındı. Başa
düşürsünüz, bu, sinyor Rodirges Kartahena tərəfindən
verilən ən gözəl təkliflərdən biri sayılır. İş ondadır ki,
İspaniya Şimal, Araukan ölkəsi isə Cənub yarımkürəsində
yerləşir. Deməli, bizdə qış olanda, orada yay olur. Bizdə
payız olanda, orada yaz olur. Biz oktyabrda yola düşsək
127
təxmini dekabr ayında ora çatacayıq. Yəni, orada yay
olanda biz Araukan ölkəsinə ayaq basacayıq.
- Çox gözəl təklifdir, elə yayda biz araukanların işini
bitirərik. - qraf Xuan canfəşanlıqla dilləndi. - Oktyabrın 1-i
ən yaxşı tarixdir. Mənə elə gəlir, heç kim buna etiraz etməz.
Doğrudan da heç kim bu tarixə etiraz etmədi. Hələ yola
düşmək gününü bir on gün də qabağa çəkmək təklifi
olundu. Kapitan Xuan etiraz notlarını bir daha eşitməmək
üçün aludəliklə dedi:
- Xahiş edirəm, diqqətlə qulaq asın. Mərkəzi Çiliyə
nəzərdə tutulmuş ekspedisiya oktyabrın 1-də sübh çağı saat
6-da “Vanquardia” adlı hərbi və “Destino” ticarət gəmi-
lərində Barselonadan yola düşəcək. Barselonada yaşayanlar
saat 5-də bütün komanda ilə limanda görüşə bilər.
Kataloniyadan kənarda yaşayanlar isə sentyabrın 30-də bizə
yığışa bilərlər, oradan hamımız limana gedərik. İdarə hey-
ətinin üzvləri gəmilərin ərzaq təchizatı ilə məşğul olsunlar.
Demək olar ki, hər şey aydın idi. Qoca səyyahın evinə
yığışanların hamısı olmasa da, yarıdan çoxu dağılışdı.
Kapitan Xuan şəxsən bəzi məsələləri həll etmək üçün
burada qaldı. Onların söhbəti çox uzun çəkmədi. Bütün
sorğu-suallar qurtarandan sonra qoca səyyah kapitan Xuana
üzünü tutub müəmmalı tərzdə soruşdu:
128
- Sinyor, işdir araukanların hamısı darmadağın oldular,
onda fəth olunmuş ölkə kimə məxsus olacaq və həmin
torpağın adı nə olacaqdır?
- Artıq bu haqda da kral II Filipplə razılıq əldə edilib! -
deyə kapitan Xuan tərəddüd etmədən qətiyyətlə dilləndi və
cibindən bir sənəd çıxarıb onun hansısa səhifəsində mühüm
sözləri oxudu: “Araukanlar öz torpaqlarında darmadağın
edilsə, həmin torpaq Araukan vitse-krallığı adlandırılaraq,
İspan taxt-tacının tərkibinə daxil olacaq. Qanuni olaraq,
həmin Araukan vitse-krallığının varisi polkovnik Alonso
Odovaldo de Kamaço təyin olunacaq və həmin torpaq
həmişə Odovaldo nəslinə məxsus olacaq”.
Sonra kral söz verdi ki, işdir, Araukan ölkəsi zəbt
olunsa, onda mənə və qardaşım Alonsoya qraf titulunu
təqdim edəcək. Amma Siz bilirsiniz ki, mən elə bunsuz da
Araukanların üzərinə gedəcəkdim.
129
XII fəsil. 70 il bundan əvvəl taleyi qaranlıq
olan “Trinidad” gəmisi barəsində maraqlı
məlumat
Kapitan Xuanın ispan kralının fərmanını ekspedisiya
iştirakçılarının diqqətinə çatdırması hamının ürəyindən
oldu. Ona görə ki, bu missiyaya ispan taxt-tacının sahibinin
özü xeyir-dua verirdi.
- Sinyor kapitan, görürsünüz, Araukan ölkəsinin zəbt
olunması həkimiyyətdə olanların marağına səbəb olub. -
deyə qoca səyyah təqdiredici təzdə dilləndi və izahat
vermək üçün sözünə davam etdi. - Araukanlar Yeni Dünya
sahillərində yeganə tabe olmayan (əlbəttə, ispanların əsarəti
altında olan torpaqlar içərisində) tayfadır ki, hamımızın
boğazında çöp kimi qalıb. Bizim çoxlu igidlərimiz əbədi
olaraq həmin torpaqda baş qoyublar. İnanırsınız, heç cürə
həmin araukanlarla baçara bilmirdik. Heç uşaqların qanını
belə ala bilmədik. Əksinə, biz özümüz onların qurduğu
tələlərə düşürdük. Araukanlar həm qılıncdan, həm nizədən,
həm də ki, oxdan mahir istifadə edirlər. Bütün döyüş boyu
soyuqqanlı olmalısan, qəzəbə düçar oldun, araukanlar bu
əlverişli imkandan yaxşı istifadə edirlər. Lautaro onların
yanına qayıdandan sonra onlar odlu silahdanda böyük
ustalıqla istifadə etməyə başladılar.
Dostları ilə paylaş: |