00i11az titul(1-7)
Yüklə 42,46 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Səs kartı (sound card
- A D D I M 1 A D D I M
- LAYİHƏ 146 2.
- A D D I M 3 A D D I M – LAYİHƏ
144 S ƏSİN İDARƏ EDİLMƏSİ Bu qurğulardan hansı giriş, hansı çıxış kateqoriyasına aiddir? Kompüterdə səs fayllarının hansı növləri var? Kompüterdə geniş istifadə olunan səs faylları haqqında mətn redaktorunda belə bir cədvəl hazırlayın və onun boş xanalarını doldurun. Faylın növü İstifadə sahələri WAV MP3 MIDI – Eyni informasiyanın yazıldığı bu fayllardan hansı kompüterin yaddaşında daha az yer tutar? – Səs informasiyası kompüterdə necə kodlaşdırılır? Kompüterin audio sisteminin üç mühüm komponenti var: səs kartı, səsucaldanlar və mikrofon. Səs kartı (sound card) ya birbaşa kompüterin sistem lövhəsində yerləşdirilir, ya da elə həmin sistem lövhəsinin yuvasına (slotuna) taxılan genişləndirmə lövhəsi şəklində olur. Bir tərəfdən səs kartı sintezator kimi çıxış edir və yüksəkkeyfiyyətli rəqəmli stereosəsin çıxışını təmin edir, digər tərəfdən səsi yazan və rəqəmləşdirən qurğu kimi çıxış edir. Hər bir kompüterin sistem blokunda daxili dinamiki olsa da, səs kartının imkanlarından istifadə etmək üçün kompüterə xarici səsucaldanlar (speakers) lazımdır. Səsucaldanlar, sadəcə, səsi yüksəldərək çıxışa verir, kompüterdəki verilən- lərin ikilik koddan səsə çevrilməsini isə səs kartı yerinə yetirir. Səsucaldanlar səs kartının çıxışına qoşulur. Səs informasiyasını kompüterə daxil etmək üçün mikrofondan (microphone) istifadə olunur və o, səs kartının girişinə taxılır. Mikrofon səs dalğalarını elektrik siqnalına çevirir. Kompüterlərdə çox zaman qulaqlığa (headphones) bitişik mikrofonlardan istifadə olunur. F Ə A L İ Y Y Ə T 5.2 LAYİHƏ 145 Kom p ü ter 5 Səsin mənbədən çıxaraq mikrofon, analoq-rəqəm çeviricisi, prosessor, rəqəm-analoq çeviricisi və səsucaldandan keçərək yenidən səsə çevrilməsi sxemi Bəzən başqa parametrlər kimi, kompüterin səs parametrlərini də kökləməyə zərurət yaranır. Bu məqsədlə İdarəetmə panelinin Hardware and Sound (Avadanlıq və Səs) bölümündə Sound bəndi nəzərdə tutulub. Burada səsucaldanları, mikrofonu, səs effektlərini və başqa parametrləri kökləmək olur. Səsucaldanların köklənməsi 1. Control Panel pəncərəsində Sound simgəsini çıqqıldadın və açılan dialoq pəncərəsinin Playback səhifəsinə keçin. A D D I M 1 A D D I M – Mikrofon Akustik dalğalar Elektrik siqnalı Prosessor ADC (səs kartı) DAC (səs kartı) KOMPÜTER Yaddasaxlama qurğuları Səsucaldan Elektrik siqnalı Akustik dalğalar LAYİHƏ 146 2. Siyahıdan səs qurğusunu, məsələn, səsucaldanları (Speakers and Headphones) seçin. 3. düyməsini çıqqıldadın. Yeni pəncərə açılacaq. 4. düyməsini çıqqıldatmaqla səsucaldanların işini – səslənmənin keyfiyyətini yoxlayın. 5. düyməsini iki dəfə ardıcıl olaraq çıqqıldadın, sonda isə düyməsini çıqqıldadın. 6. OK düyməsini çıqqıldatmaqla Sound dialoq pəncərəsini qapadın. Kompüteri səs vasitəsilə də idarə etmək mümkündür. Sizin səsləndirdiyiniz komandalara o cavab verə və ya söylədiklərinizi mətn kimi yaza bilər. Windows-un nitqin tanınması (speech recognition) funksiyasından istifadəyə başlamazdan öncə onu öz kompüterinizdə kökləməlisiniz. Nitqin tanınması funksiyasının köklənməsi 3 mərhələdən ibarətdir. Bunun üçün mikrofonu kökləmək, kompüterlə düzgün danışmağı öyrənmək və kompüterə sizin nitqinizi anlamağı öyrətmək lazımdır. Bu işə başlamazdan öncə əmin olun ki, mikrofon kompüterə qoşulub. Mikrofonun köklənməsi 1. Control Panel pəncərəsini açın. 2. Ease of Access kateqoriyasını seçin. 3. Speech Recognition bəndini çıqqıldadın və açılan yeni siyahıdan Set up microphone variantını seçin. 4. Mikrofonu kökləmək üçün açılan Microphone Setup Wizard pəncərəsindəki göstərişləri yerinə yetirin. A D D I M 2 A D D I M – LAYİHƏ 147 Kom p ü ter 5 Windows-un tərkibində nitqin tanınması proqramı ilə iş zamanı istifadə olunan komandaları asanca mənimsəməyə kömək edən xüsusi tədris kursu vardır. Onun tam keçilməsinə təxminən 30 dəqiqə tələb olunur. Bu tədris kursunu başlatmaq üçün Control Panel Ease of Access Speech Recognition Start Speech Recognition komandasını seçin və kursun təklif etdiyi təlimata uyğun hərəkət edin. Nitqin tanınması proqramı istifadəçinin səsini və tələffüz etdiyi komandaları tanımaq üçün bənzərsiz danışıq profilindən istifadə edir. Nitqin tanınmasından istifadə etdikdə sizin danışıq profiliniz daha əhatəli olur ki, bu da kompüterə komandalarınızı daha yaxşı yozmağa (interpretasiya etməyə) kömək edir. Bu mərhələni keçmək üçün Control Panel Ease of Access Speech Recognition Train your computer to better understand you komandasını seçin və kursun təklif etdiyi təlimata uyğun hərəkət edin. Nəzərə alın ki, nitqin tanınması proqramından gerçək nəticə əldə etmək üçün onunla 9–12 saat məşq etmək lazımdır. Windows müxtəlif hadisələrə, hərəkətlərə müəyyən səslər bağlamağa imkan verir. Hadisələrə səs effektlərinin bağlanması 1. Sound dialoq pəncərəsini açın və Sounds səhifəsinə keçin. Program Events siyahısında Windows-un və bəzi proqramların yerinə yetirə biləcəyi müxtəlif əməliyyatlar verilib. Bu hadisələrin hər birini müəyyən səslərlə bağlamaq olar. 2. Səs təyin edəcəyiniz hadisəni seçin; məsələn, tutaq ki, siz poçt gələndə müəyyən siqnalın verilməsini istəyirsiniz. Bunun üçün New Mail Notification sətrini seçin. 3. Həmin hadisəyə bağlanmış səsi yoxlamaq üçün düyməsini çıqqıldadın. 4. Bu hadisəyə yeni səs təyin etmək üçün pəncərinin aşağısındakı Sounds siyahısından başqa bir səs seçib yoxlayın. 5. Bu səslər sizi qane etmirsə, düyməsindən istifadə edərək istədiyiniz səs faylının saxlandığı yeri göstərin. 6. OK düyməsini çıqqıldadın. 7. Windows-da bir neçə hazır səs sxemi müyyənləşdirilib ki, onları da pəncərənin yuxa- rısındakı Sound Scheme siyahısından seçmək olar. Öz sxeminizi yaratmaq istəyirsinizsə, xoşladığınız səsləri müəyyənləşdirdikdən sonra düymə- sindən istifadə etməklə onları yeni ad altında saxlayın. Nəzərə alın ki, hadisələrə MP3 və ya MIDI formatlı fayllar təyin etmək olmur. Buna görə də istədiyiniz səs həmin formatlardan birindədirsə, öncə həmin faylı WAV formatına çevirin, sonra ondan istifadə edin. A D D I M 3 A D D I M – LAYİHƏ Yüklə 42,46 Mb. Dostları ilə paylaş:
|