1 Hümayi rş e
Yüklə 7,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
108 H Ü M A Y İ - Ə R Ş İndi də zatına aid bəhsdən söz açaq. Ruhül-Qüdsün Məryəmə üfürdüyü ruhun bir möhkəm nümunəsi olan bu zat, 1268-ci [m.1851/52] il tarixində aliqədr atasının ana vətəni olan Cicimli kəndində dünyanın bəzəkli beşiyinə qədəm basmışdır. On yaşına qədər atasından ayrı böyümüşdür. Rusiyada [Qarabağda] göstərilən şəkildə dərs görsə də çox ibtidai olduğunu qeyd etməyə lüzum yoxdur. Salvartı yaylasında görüş vaqe olduğu zaman on yaşında idilər. Ərzurumda olduğu üç ildə şəxsən atasından dərs görmüşdür. Bəyaz çöhrəli, qara qaşlı, qara gözlü, gözəl üzlü, uzun boylu, nazik tənli idi.
Vətənində ilk tənəffüs etdiyi hava aşiqlərin xoş nəfəsi idi. Bu hal onda eşq mizacını təmin etmiş, ilahi istedadı sayəsində ali ruha sahib ola bilmişdir. Hələ kiçik yaşda ikən şeir yazmağa başlamış, həqiqətən də səhli- mümtəni (təqlidi imkansız) deyilə biləcək lətif beytlər söyləmişdir. Dilavər Allah aşiqləri arasında yetişən bu irfan əhlinin gözünün nuru, yazdığı şeirləri dərviş və qələndəranə bir dil ilə icra etmişdir. Nazlılığın bəxş etdiyi səadətin tərcümanı olan bu şeirlərində təqlidçilik izi müşahidə və hiss edilmir. Yeni bir tərz yaratmış olması diqqətə alı na- raq təqdirəlayiqdir. On səkkiz, on doqquz yaşlarında dərs oxutmağa baş- lamışdır. “İzzi” oxudarkən bu kitaba məşhur əllamə Sədəddin Təftəzani həzrətlərinin şərhlərini oxutmuşdur. “Qəvaidul-İrab” da oxutmuşdur. Başqa tədris verdiyinə dair məlu- mat hasil olmamışdır. Nasaz məşrəbi dönək olan fələk, xilqətin bu nadir nümunəsi ilə demək olar ki, mücadiləyə girmişdir. On yaşına qədər yetim kimi atasından ayrı yaşatmış, on il sonra fasiləli hicrətlər, təzəcə istirahət edə biləcəyi bir sırada yatağa məhkum etmiş və bu mücadiləsi nəticəsində bu mərifət bülbülünün gülüstani-həqiqətdə tərənnümünə mane olmuş və təmin etdiyi qələbə sayəsində vaxtından əvvəl ilahi yüksəkliyə qalxaraq işıqlı əbədiyyət bağçasına doğru yol almasına səbəb olmuşdur. “Qəvaidul-İrab” oxudarkən bədbincəsinə, kədər səbəbilə olduğu anlaşılan: Ey bəla bəzmində sərgərdan olan divanə dil, Tiği-Əzrailə ver başın, bu qəmlərdən kəsil- beytlərini kitabın baş tərəfində öz əlilə yazmışdır. Zamanında aşiqlər məclisinə gedib-gələr və ən çox mülatəfə (qarşılıqlı surətdə məzəli şeirlər söyləmə) və müşaərə (qarşılıqlı şeirləşmə) xoşu gəlir- miş. Beytləşməyə çox marağı varmış. Ən çox Qarabaği Sədəddin əfəndidən həzz alarmış. Bir də Maraşlı İbrahim əfəndi adlı bir zatın oğlu varmış ki, şeirlərində “Kəmali” deyə təxəllüs edərmiş. Bu Kəmali ilə də şeirləşməsi varmış.
Bədbəxtlikdən, Kəmali də hər necə olmuşsa, yataq xəstəsi olmuş və Sirac əfəndidən dörd gün əvvəl vəfat etmişdir. Bu da aşiq təbiətli bir gənc imiş. Mərhumun vəfatını Sirac əfəndidən gizləmişlər. Xəstəliyi zamanında hər gün Kəmalini soruşarmış. Kəmalinin vəfatı günü Kəmaliyə nə olduğunu və gedib halını öyrənərək ona xəbər gətirilməsini dəfələrlə rica etmiş.
H Ü M A Y İ - Ə R Ş 109 Guya Kəmalinin yanına gedib-gələn zat salam söy lə di- yini və sağalmağına az qaldığı- nı söylə miş. Cavabında “Ah” de məkdən başqa bir şey söy- ləməməsi hüznlü olduğu qə- dər mənalı olmuşdur. Kəmali vəfatından iki gün əvvəl söylədiyi:
beytini Sirac əfəndiyə göndər- miş, Sirac əfəndi də buna ca- vab yazacağını söyləmiş isə də yaza bilməmişdir. Kəmali vəfatı anlarında dü çar olduğu bayğınlıqdan bir az ayılmış və: Məzarım Qurdboğana qazdılar, uğrar deyə yarı, Hacı Həmzə əfəndi qıldırdı namazım ətqiyadarı. Ağacdan ata mindim, guyiya ali Sinankarı, Görüncə qəbrimi tərk eylədim bil-cümlə əfkarı- demiş və ardınca üstün gələn bayğınlıqdan ayıla bilməyib Allahın rəhmətinə qovuşmuşdur. Kəmalinin vəfatından çox əvvəlcə Sirac əfəndini hökmü altına salan xəstəlik getdikcə şiddətlənmiş və bu günlərdə Sirac əfəndidə kədərli, ümidsiz hallar müşahidə edilməyə başlamışdır. Ali-gövhər atası yanına gəlir, kədərləndiyi görünürmüş. Sirac qəlbinin sönməyinə şahid olan bu həqiqət günəşi bir dəfə bir dənəcik dürdanəsinə təsəlli verər ümidilə yaxşılaşacağına dair bir yuxu gördüyünü və yaxında sağalacağını, səbirli, dözümlü, qəzaya razı olmasını tövsiyə etdiyində “Ey mənim şəfqət və mərhəmətin yeganə mücəssəmi olan atam, nə olar ki, yu- xunu nəql etsən, mən də eşidərək təsəlli tapsam” deyə etdiyi xahişə dözə bilməyən nurlu bahadır pir yuxunu aşağıdakı şəkildə nəql etməyə baş la- mışdır.
Yuxu Səhərə yaxın idi. Ariflərdən üç müqəddəs zat yanıma gəldi. Sənin sağalmağın üçün dua etmələrini xahiş etdim. Yaxında səhhət tapacağını müjdələdilər. Artıq bu müjdə qarşısında rahat olmanız lazımdır, deyə yuxunu nəql etdiyində Sirac əfəndi sükut içində dinləməkdə olduğu röya- nın bitməsilə: “Vaqe halı eynən hekayə etdiyinizə şübhə yoxdur. Ancaq Siracəddinin vətəni Qarabağdan təbiət mənzərəsi Bir mevzii-xoş fərah-fəzadır, Dünyaya behişt desəm, səzadır. Cənnət gibi hər məhəllidir bağ, Hər bir tərəfindən bağ u irmağ Yüklə 7,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|