1 uluslararasi azərbaycan felsefe araştirmalari fəLSƏFƏ VƏ sosial-siyasi derneğİ elmlər assosiASİyasi

Fəlsəfə və sosial-siyasi elmlər – 2016, № 2 
 
 
- 52 - 
resolve the paradox. Because the road is  neither inside nor outside, or it is 
both  inside  and  outside.  In  Islamic  mysticism,  the  guide  (mentor)  accom-
panying the traveller on  the road, the friend or the loved one is  almost  the 
road  itself.  However,  the  thou  existence  accompanying  me  during  the 
journey is not the Absolute Thou but is just the reflection of that existence. 
It  is  the  existence  with  which  the  longing  for  the  real  one  is  experienced. 
Here the thou  entity is  not  something that is  considered in  epistemological 
sense. I reach it through a lived experience, not with an abstract and rational 
thought. The thou entity with whom I walk is the statement of the idea that 
“He” is with me. In any case, it is a mysterious journey, and is the subject 
matter of a meta-problematic field.  For this reason, it  is considerably diffi-
cult to express. If we consider this journey of man only in this world and as 
a journey between states, then the aim of the journey (or of life) is lost. Then 
life becomes a journey with no goal, which is nonsense. In this case, in Mar-
celian terms, the ontological meaning is lost.
1
 Because man is on the entity 
dimension,  and not  on the object  dimension, the loss of his meaning is  the 
loss  of  existence.  Of  course  man’s  honour  is  also  lost  in  such  a  world.  A 
man  who  is  more  and  more  self-alienating  and  is  devoid  of  honour  cannot 
be a Homo Viator because he loses his hope in addition to his honour. Yet, 
man is  a Homo Viator walking towards the ontological  mystery with  sym-
pathy -or love. In the words of Islamic mysticism, man’s existence is mea-
ningless unless there is a walk towards maturity. Man’s gaining of meaning, 
however, is the real salvation, is the act of joining in the real entity. The sal-
vation  road  is  a  metaphysical  route  leading  to  recognising  the  mystery  of 
existence with hope, love, loyalty and confidence. Love, loyalty, confidence 
and hope constitute a form of participation in the mystery of existence, and 
it  is  only  possible  with  unconditional  adherence  to  the  being-  in  other 
words,”  by  having  faith  in  Him”.  Such  an  adherence  is  adherence  to  a 
“thou”, or walking the road with a “thou”. 
                                                 
1
  Gabriel  Marcel,  The  Philosophy  of  Existentialism,  trans.  Manya  Harari,  New  York: 
Citadel Press Books, 1984, p.13. 
 
 

---

Fəlsəfə tarixi  
 
 
- 53 - 
 
Assoc. Prof. Fulya Bayraktar 
 
The Reading of the Homo Viator in the Light of Islamic Mysticism 
(summary) 
 
In this article, the concept of Homo Viator, that connects Marcelian “road” 
and “viator” and “being” and “existence”, will be analyzed through a comparison 
that is indicative of the culture of Islamic Mysticism. Islamic Mysticism (also can 
be expressed as Classical Sufism) is a way of forming and ethical system by inter-
nalizing the basic principles of Islam and by transferring them to an existential le-
vel. It is a way to perfection. To walk on such a road is a mysterious journey in a 
meta-problematic field. Therefore, the expression this experience through words is 
rather difficult. Marcel chose to use metaphors to express the content of this parti-
cular  experience,  and  this  choice  of  expression  is  so  familiar  to  the  readers  who 
study also the Islamic Mystic tradition. Taking the metaphor of journey for the ex-
pression of human existence and defining the human being as a “being on the road” 
is common to the Islamic Mysticism and Marcel’s thought.
 
Indeed, Islamic Mystic-
ism itself is a “road” and to go through that road is like being a homo viator. The 
concepts of Marcelian Philosophy provide us with what Islamic Mysticism simply 
tries to mean by the same metaphor and with the possibility of renaming it today. 
And  we  also  find  in  Islamic  Mysticism  the  meanings  that  Marcel  has  difficulty 
conceptualizing. In this context, the reading of Marcel in the light of Islamic My-
sticism  will  present  to  us  a  new  language  in  the  systematically  of  the  Western 
world on the one hand, and the possibility of realizing the new horizons pointed by 
the philosophy of Marcel on the other. Further, the reading of Marcel inspired by 
Islamic Mysticism will give us the possibility of extending Marcel’s philosophy to 
those  horizons  by  combining  his  conceptualizations  with  the  deeper  meanings  of 
Islamic Mysticism. 
 
Keywords
:  Gabriel  Marcel,  Homo  Viator,  being,  existence,  Islamic 
mysticism. 
 
 
 

---

Fəlsəfə və sosial-siyasi elmlər – 2016, № 2 
 
 
- 54 - 
Dos. Dr. Fulya Bayraktar 
 
Homo Viator-un İslam mistisizmi işığında oxunması
 
(xülasə) 
 
Bu  tədqiqatda  Marselin  yol  ilə  yolçunu,  varlıq  ilə  mövcudluğu  qovuşduran 
Homo Viator məfhumu, təsəvvüf kültürünə xas bir müqayisə ilə nəzərdən keçirilə-
cəkdir. Təsəvvüf vəya İslam Mistisizmi (Soufisme Classique də adlandırıla bilər) – 
İslam dininin əsas prinsiplərini internalizə etmə, bu prinsiplərə eqzistensiyalist bir 
səviyyə qazandırma və buna əsaslanan bir əxlaq əldə etmə yoludur. Bir kamilləşmə 
yoludur. Bu yolda addımlamaq, meta-problematik bir sahəyə əsrarəngiz səyahətdir. 
Buna görə də bu təcrübəni məfhumlarla ifadə etmək olduqca çətindir. Belə bir təc-
rübəni ifadə etmək üçün Marselin müraciət etdiyi metod metaforalarla ifadə meto-
dudur ki, bu da bizim təsəvvüf ənənəmizə heç də yad deyil. Mövcudluğun bir səya-
hət, insanın isə bu yolu təcrübə edən bir varlıq olmasına dair metafora təsəvvüfdə 
geniş istifadə edilən bir metaforadır. Hətta təsəvvüfün özü də bir “yol”dur ki, o yol-
da addımlamaq bir homo viator olmaqdır. Təsəvvüfün həmin metaforaya müraciət-
lə  anlatmaq  istədiklərini  bugün  ifadə  edə  biləcəyimiz  məfhumlara  Marsel  fəlsəfə-
sində rast gəlirik. Eyni şəkildə Marselin terminləşdirməkdə çətinlik çəkdiyi məna-
lara da təsəvvüfdə rast gəlirik. Bu baxımdan təsəvvüf əsasında bir Marsel mütaliəsi 
bir tərəfdən bizə Qərb dünyasının sistematikası içərisində yeni bir dil imkanı, digər 
tərəfdən isə Marsel fəlsəfəsinin işarə etdiyi üfüqləri görmə imkanı qazandıracaqdır. 
Hətta  belə  bir  mütaliə  Marselin  fəlsəfəsini,  onun  terminlərini  təsəvvüfün  dərin 
mənaları ilə birləşdirib o üfüqlərə daşımağı təmin edəcəkdir.  
 
Açar sözlər:
 Qabriel Marsel, Homo Viator, varlıq, mövcudluq, təsəvvüf.  
 
 

---